Αγώνας δρόμου στην Ε.Ε. για το ταμείο ανάκαμψης
Πιθανά μέσα στο πρώτο 20ήμερο Μαΐου η πρόταση της Κομισιόν
Τα προσωρινά στοιχεία της Εurostat (30 Απριλίου) για το μέγεθος της ύφεσης στην Ευρώπη το πρώτο τρίμηνο του έτους καθιστούν επιτακτική την ανάγκη επιτάχυνσης της λήψης των αποφάσεων για τη στήριξη της ανάπτυξης σε επίπεδο Ε.Ε., ώστε να τεθούν σε εφαρμογή μέσα στο δεύτερο εξάμηνο. Την επισήμανση αυτή κάνουν στις Βρυξέλλες, επισημαίνοντας ότι η υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 3,8% στην Ευρωζώνη το πρώτο τρίμηνο είναι η μεγαλύτερη από σύστασης του ευρώ. Επιπλέον, όπως τονίζουν, η πτώση αυτή είναι προϊόν του «παγώματος » της οικονομικής δραστηριότητας το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, όταν ελήφθησαν τα πρώτα μέτρα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, κάτι που σημαίνει ότι η υποχώρηση θα είναι πολύ μεγαλύτερη το δεύτερο τρίμηνο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν θα δημοσιοποιήσει τις εαρινές προβλέψεις της για την ευρωπαϊκή οικονομία στις 7 Μαΐου, ενώ οι αρμόδιοι επίτροποι έχουν δηλώσει ότι το μέγεθος της ύφεσης θα κινείται συνολικά στη ζώνη του 7,5%, αλλά με πολύ μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των κρατών-μελών.
Αναζητώντας ισορροπίες
Στις πρωτεύουσες των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου προσδοκούν στην ευρωπαϊκή στήριξη, ώστε η εκκίνηση της οικονομίας να γίνει ταυτόχρονα. Το γεγονός, ωστόσο, ότι η Κομισιόν μεταθέτει συνεχώς τη δημοσιοποίηση των προτάσεών της για την τροποποίηση τουΠολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της περιόδου 2021-2027 και το ταμείο ανάκαμψης, δείχνει και τις πιέσεις που δέχεται. Η Επιτροπή αναζητεί μια ισορροπία στο προσωρινό ταμείο μεταξύ των επιχορηγήσεων και των δανείων. Οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά πιέζουν ώστε οι επιχορηγήσεις να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες, ενώ αυτές του Νότου δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να εξελιχθεί (το ταμείο) σε ένα νέο επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ, το οποίο έκανε μέχρι τώρα πολύ καλή δουλειά, αλλά δεν φτάνει να βγάλει την Ευρωζώνη από τη σημερινή κρίση.
Για παράδειγμα, το επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ, με 16 δισ. ευρώ από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, μέσω μόχλευσης στις αγορές και με τη συμμετοχή του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα πέτυχε να προωθήσει επενδύσεις 335 δισ. ευρώ, στην ουσία μέσα σε μία τριετία. Σύμφωνα, ωστόσο, και με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η προστιθέμενη αξία του πακέτου Γιούνκερ είναι συζητήσιμη, διότι το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων θα γινόταν και χωρίς τη συνδρομή του. Συνεπώς, δεν χρειάζεται να εφαρμόσει το νέο ταμείο τη συνταγή του πακέτου Γιούνκερ, αναφέρουν κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με τις οποίες η Ευρωζώνη έχει ανάγκη σήμερα από ένα επενδυτικό σοκ που θα καλύπτει όλους τους τομείς, ώστε να παραμείνει όρθια η οικονομία.
Στην έδρα της Κομισιόν υποστηρίζουν πως εργάζονται πυρετωδώς προκειμένου να παρουσιάσουν μια ρεαλιστική πρόταση, την οποία τοποθετούν χρονικά μεταξύ της δεύτερης και τρίτης εβδομάδας του Μαΐου. Ο επίτροπος για την Οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, σε δηλώσεις του την προηγούμενη εβδομάδα είπε ότι ο προϋπολογισμός του ταμείου θα ανέλθει περίπου σε 1,5 τρισ. ευρώ, ενώ χαρακτήρισε καθοριστικής σημασίας την έναρξη υλοποίησής του μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2020. Πρόσθεσε ότι το σκέλος των επιχορηγήσεων, το οποίο δεν προσδιόρισε αριθμητικά, θα πρέπει να έχει στόχο τους περισσότερο πληττόμενους τομείς και περιφέρειες, ενώ για τα δάνεια ανέφερε πως θα πρέπει να έχουν μακρύ χρόνο ωρίμανσης, ώστε να μην επιβαρύνουν τα υπερχρεωμένα κράτη-μέλη.
Το σχέδιο που επεξεργάζεται η Κομισιόν κινείται προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης του ΠΔΠ 2021-2022, ενώ λόγω των αντιδράσεων των χωρών του Βορρά έχει εγκαταλειφθεί η έκδοση ομολόγου κρίσης με κοινό δανεισμό, θεωρώντας ότι πρόκειται για άμεση αμοιβαιοποίηση του δημόσιου χρέους.
Η Επιτροπή θέλει στη διάρκεια των 2-3 ετών από την έναρξη υλοποίησης του νέου ΠΔΠ
να αυξηθεί το ανώτατο όριο ιδίων πόρων της Ε.Ε. στο 2% του ΑΕΠ αντί 1,23%.
Με την αύξηση αυτή μπορεί να εξασφαλίσει συνολικά ένα πόσο 300-400 δισ. ευρώ, το οποίο η Ε.Ε. θα δώσει ως εγγύηση προκειμένου να εκδώσει ομόλογα στις αγορές στο όνομά της. Τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν από αυτήν τη διαδικασία, καθώς και το ποσό των επιχορηγήσεων που θα πρέπει να βρεθεί και να συμφωνηθεί ομόφωνα, θα διοχετευτούν σε ειδική γραμμή του ΠΔΠ, αυτήν του ταμείου ανάκαμψης, και στη συνέχεια θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε τρεις βασικούς τομείς.
Το σχέδιο που επεξεργάζεται η Κομισιόν κινείται προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης του ΠΔΠ 2021-2022, ενώ λόγω των αντιδράσεων των χωρών του Βορρά έχει εγκαταλειφθεί η έκδοση ομολόγου κρίσης με κοινό δανεισμό.
Οι προτεραιότητες
Ειδικότερα, το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων από το ταμείο θα επικεντρωθεί σε μια ενισχυμένη οικονομική στήριξη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις στα κράτη-μέλη. Η δεύτερη προτεραιότητα είναι επενδύσεις στους νέους στόχους που έθεσε η Ε.Ε., δηλαδή Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ψηφιακός μετασχηματισμός και στρατηγική αυτονομία (να καταστεί η Ε.Ε. αυτάρκης σε παραγωγή ζωτικών προϊόντων). Η τρίτη προτεραιότητα χρηματοδότησης από το ταμείο θα είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κοινών μέσων αντιμετώπισης κρίσεων.