Ο κορονοϊός επισπεύδει τον «θάνατο» του άνθρακα
Βήμα επεξάρτησης της παραγωγής ενέργειας από το «βρόμικο ορυκτό»
Oάνθρακας μπορεί άνετα να συμπεριληφθεί στη λίστα των εμπορευμάτων που δοκιμάστηκαν τα μέγιστα στη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού. Παρότι η τιμή του δεν διολίσθησε σε αρνητικό έδαφος, όπως συνέβη με τα αμερικανικά προθεσμιακά συμβόλαια σε αργό, η εξάπλωση του ιού επιταχύνει το «θάνατο» του πιο «βρόμικου» ορυκτού καυσίμου. Τα μέτρα κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού οδήγησαν σε σημαντική μείωση της ενεργειακής ζήτησης σε ολόκληρο τον πλανήτη, συνεπώς και της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω άνθρακα.
Στις περισσότερες χώρες, ο άνθρακας είναι σήμερα πιο ακριβός σε σχέση με το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, γεγονός που εξηγεί τον λόγο που η χρήση του στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε Ευρώπη, Ινδία, Κίνα και σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ έχει μειωθεί σημαντικά. Οι αγορές ενέργειες σε αυτές τις χώρες είναι τεράστια και ποικίλει. Τόσο οι διαμορφωτές πολιτικής όσο και ακτιβιστές αφιέρωσαν χρόνια ολόκληρα στην προ
σπάθειά τους να εξηγήσουν το πραγματικό κόστος της χρήσης του άνθρακα στο περιβάλλον, με απώτερο στόχο να καταστήσουν το καύσιμο λιγότερο ελκυστικό. Σήμερα, περίπου το ήμισυ των μονάδων παραγωγής ενέργειας μέσω άνθρακα σε ολόκληρο τον κόσμο είναι ζημιογόνες, σύμφωνα με το think tank Carbon Tracker.
Η Ευρώπη αποτελεί βασικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο διαχειρίστηκε τη συστηματική έξοδο από τη χρήση του άνθρακα. Τις τελευταίες δύο
εβδομάδες, η Αυστρία και η Σουηδία ανακοίνωσαν ότι έκλεισαν τις τελευταίες εναπομείνασες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω άνθρακα. Ακολούθησαν Αλβανία, Βέλγιο, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία και Νορβηγία οι οποίες συμπεριελήφθησαν στη λίστα των χωρών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια χωρίς άνθρακα. Και ο βασικός βρετανικός οπερέιτορ ηλεκτρικής ενέργειας έκλεισε για μία περίοδο που συνιστά ρεκόρ -19 συνεχείς ημέρες- χωρίς τη χρήση άνθρακα.
Υπάρχουν ωστόσο κάποιες προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Σε αντίθεση με την ηλιακή και αιολική ενέργεια, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω άνθρακα μπορεί να σταματήσει και να αρχίσει εκ νέου, όποτε υφίσταται ανάγκη. Αυτό σημαίνει ότι τα εθνικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της κάθε χώρας μπορούν να στρέφονται σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, κάθε φορά που η χρήση άνθρακα τερματίζεται και να αρχίζουν και πάλι εάν αυτό καταστεί αναγκαίο, γεγονός που σημαίνει ότι προσφέρει μία μεγάλη ευελιξία ως προς τη χρήση του.
Οι προκλήσεις μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερες στις χώρες και περιοχές που κάνουν εξόρυξη άνθρακα και απασχολούν στον τομέα αυτό καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας για χιλιάδες ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες αυτές θα πρέπει να καταρτίσουν κοστοβόρα προγράμματα μετάβασης σε μία νέα φάση απεξάρτησης από το συγκεκριμένο ορυκτό καύσιμο. Για παράδειγμα, η Γερμανία επεξεργάζεται ένα πακέτο αξίας 55 δισ. ευρώ ως αποζημίωση σε περιοχές και επιχειρήσεις που στηρίζονται στον άνθρακα. Αντίστοιχα, η Ε.Ε. επεξεργάζεται ένα «μεταβατικό ταμείο» που θα επενδύσει 111 δισ. δολάρια σε εξαρτημένες από τον άνθρακα χώρες, όπως η Πολωνία.
Μαζί με το σχέδιο αυτό χρειάζεται να τεθούν και συγκεκριμένοι ημερομηνίες-στόχοι για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης του άνθρακα με βάση το χρονοδιάγραμμα της κλιματικής αλλαγής. Γαλλία, Σουηδία, Σλοβακία, Πορτογαλία, Βρετανία, Ιρλανδία και Ιταλία σχεδιάζουν να εξέλθουν από τον άνθρακα έως το 2025.