Είμαστε οι κατάλληλοι πρόγονοι της γης του μέλλοντος;
«Υπογαία» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
Η« Υπογαία » του Robert Macfarlane -ένα ταξίδι στους κάτω κόσμους του πλανήτη, στα βάθη του χρόνου και της ανθρώπινης ψυχής- κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση Μιχάλη Μακρόπουλου.
«Γνωρίζουμετόσολίγαγια τουςκόσμουςκάτωαπόταπόδιαμας.Κοιτάξτεψηλάμιαανέφεληνύχτακαιμπορείναδείτε το φως από ένα αστέρι χιλιάδεςτρισεκατομμύριαμίλια μακριά, ή να διακρίνετε τους κρατήρεςπουάφησαναστεροειδείς πέφτοντας στην επιφάνειατηςσελήνης.Κοιτάξτεχαμηλάκαιηματιάσαςσταματά στοχώμα,τηνάσφαλτο,ταδάχτυλατωνποδιώνσας.Σπάνια έχωαισθανθείτόσομακριάαπό τονκόσμοτωνανθρώπων,όσο όταν βρέθηκα μόλις δέκα μέτρααπόκάτωτου,πιασμένος στααστραφτεράσαγόνιαμιας ασβεστολιθικήςστρώσηςπου πρωτοφτιάχτηκεστονπυθμέναμιαςαρχαίαςθάλασσας».
Ο αποκαλούμενος «μεγάλος φυσιοδίφης συγγραφέας της γενιάς του», με την παρούσα, κορυφαία στιγμή του, προχωρά σε μια επική εξερεύνηση των κάτω κόσμων της Γης όπως τους συναντούμε στον μύθο, τη λογοτεχνία, τη μνήμη και τη Γη την ίδια -« Στηνυπογαίαβάζουμεεπίμακρόνό,τιφοβόμαστε καιθέλουμενααπαλλαγούμε απ’αυτό,κιό,τιαγαπούμεκαι θέλουμενατοφυλάξουμε ».
Ταξιδεύοντας μέσα από τον «βαθύ χρόνο», τις ιλιγγιώδεις εκτάσεις του γεωλογικού χρόνου που απλώνονται μακριά από το παρόν, κινούμαστε από την αρχή του σύμπαντος μέχρι μια μετα-ανθρώπινη Γη, περνώντας από ταφικούς θαλάμους της Εποχής του Χαλκού, παρισινές κατακόμβες, τηκόμενους παγετώνες στη Γροιλανδία, «άναστρους» ποταμούς και αρκτικές θαλάσσιες σπηλιές, υπόγεια δίκτυα μυκήτων μέσω των οποίων επικοινωνούν δέντρα και μια βαθιά βυθισμένη «κρυψώνα», σχεδιασμένη για αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων για 100.000 χρόνια.
«Ο βαθύς χρόνος υπολογίζεταιμεμονάδεςπουμπροστά τουςηανθρώπινηστιγμήδείχνειασήμαντη:εποχέςκαιαιώνες,αντίγιαλεπτάκαιχρόνια. Οβαθύςχρόνοςμετριέταιαπό την πέτρα, τον πάγο, τον σταλακτίτη,τοίζημαστονθαλάσσιο πυθμένα, την κίνηση των τεκτονικώνπλακών.Οβαθύςχρό
νοςανοίγεταιστομέλλον,καθώςκαιστοπαρελθόν.ΗΓηθα σκοτεινιάσειότανοήλιοςεξαντλήσειτοκαύσιμότουσεπερίπου5δισεκατομμύριαχρόνια. Στεκόμαστε, με δάχτυλα και φτέρνες,σ’έναχείλος.[…]Στην καλύτερή της όψη, η συναίσθησητουβαθέοςχρόνουθα μπορούσεναμαςβοηθήσεινα δούμετουςεαυτούςμαςωςμέροςενόςπλέγματοςδώρων,κληρονομιάςκαικληροδοτημάτων, πουεκτείνεταισεεκατομμύρια χρόνιαστοπαρελθόνκαιτομέλλον,οδηγώνταςμαςνααναλογιστούμετιαφήνουμεπίσωμας γιατιςεποχέςκαιταόνταπου έπονται ».
Παγκόσμια στη γεωγραφία της, γραμμένη με λυρισμό και δύναμη, η «Υπογαία» εστιάζει στη σύγχρονη στιγμή μας. Εικόνες φυσικού κάλλους εναλλάσσονται με πλάνα δυστυχίας και αποχρώσεις δυστοπικές. Αντιλαμβανόμενος τον βαθύ χρόνο από μια σκοπιά ριζοσπαστική που μας ωθεί στη δράση και όχι στην απάθεια, ο Macfarlane μετατρέπει τα σκοτάδια του ταξιδιού σε φως εκτυφλωτικό, που διαχέεται πάνω στο τόσο άχρονο όσο και πεπερασμένο ερώτημα: είμαστε οι κατάλληλοι πρόγονοι της γης του μέλλοντος;