Δάνειζε αλεύρι σε όποιον έχει στάρι

Δάνειζε αλεύρι σε όποιον έχει στάρι, λέει μια παλιά βυζαντινή παροιμία, που ειπώθηκε πριν από το πιο γνωστό απόφθεγμα του Μαρκ Τουέιν, σύμφωνα με το οποίο, τράπεζα είναι το μέρος που σου δανείζουν χρήματα, αν μπορείς ν’ αποδείξεις ότι δεν τα έχεις ανάγκη. Και τα δύο ρητά λένε το ίδιο πράγμα. Δηλαδή, δάνειζε αυτόν που θα μπορέσει να σου αποπληρώσει το δάνειο. Σε πρακτικό επίπεδο, για να λάβει δάνειο μια επιχείρηση θα πρέπει να αποδείξει πως δεν το χρειάζεται, με βάση τα εφαρμοζόμενα πιστοδοτικά κριτήρια. Στην τρέχουσα συγκυρία, με την οικονομία να βουλιάζει στην ύφεση λόγω του κορονοϊού, η θεραπεία που επιλέχθηκε περιλαμβάνει δύο «φάρμακα». Το πρώτο είναι η άμεση ανακούφιση των πληγέντων με επιδόματα και αναστολές πληρωμής φόρων και εισφορών. Αυτά δεν μπορούν να διαρκέσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και έχουν ημερομηνία λήξης, γιατί εξαντλούνται τα δημοσιονομικά περιθώρια. Το δεύτερο «φάρμακο» είναι η χρηματοδοτική ενίσχυση, που είναι κομβική για τη συνέχιση της δραστηριότητας μιας πληττόμενης επιχείρησης.

Μέχρι τώρα, το σύνολο των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση προσεγγίζει τα 10 δισ. ευρώ. Προσθέτοντας και τα 16 δισ. ευρώ που υπόσχονται ότι θα διαθέσουν για δάνεια οι τράπεζες, φτάνουμε στα 26 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, καθώς ανέρχεται στο 14% του ΑΕΠ, το οποίο εάν διαχυθεί σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τότε υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι η οικονομία θα μείνει όρθια. Είναι τόσο εύκολο, όσο φαίνεται; Όχι βέβαια.

Οι τράπεζες έχουν το μόνιμο, πλέον, πρόβλημα των κόκκινων δανείων, το οποίο δεν έπεσε από τον ουρανό. Προέκυψε από την άφρονα πολιτική χορήγησης δανείων στην περίοδο προ του 2010 και διογκώθηκε στη μνημονιακή περίοδο που ακολούθησε. Το χαρτοφυλάκιο των κόκκινων δανείων και οι εκτιμήσεις για περαιτέρω αύξησή του, λόγω πανδημίας, τις καθιστά πιο επιφυλακτικές για νέες χρηματοδοτήσεις, ακόμη και αν αυτές έχουν την κρατική εγγύηση, όπως επισημαίνουν φορείς της αγοράς. Ωστόσο, στην παρούσα φάση οι πληττόμενες επιχειρήσεις δεν γίνεται να πληρούν τα πιστοδοτικά κριτήρια. Αν τα πληρούσαν, δεν θα ήταν πληττόμενες και δεν θα ζητούσαν χρηματοδότηση.

Οι όροι χρηματοδότησης είναι ένα ζήτημα που οφείλει να το προσεγγίσει με ιδιαίτερη προσοχή η κυβέρνηση, βρίσκοντας τη χρυσή τομή μεταξύ του κινδύνου δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων και του κινδύνου βαθιάς ύφεσης της οικονομίας. Δύσκολο μεν, αλλά για τα δύσκολα είναι οι κυβερνήσεις.