Ευρωπαϊκά κορονο-κονδύλια 61 δισ.
Πώς χαρτογραφείται το μερίδιο που δικαιούται η χώρα μας από τα 2,4 τρισ. που βρίσκονται συνολικά στο
ε εκταμιεύσεις ευρωπαϊκών κονδυλίων -είτε υπό μορφή δανείων είτε υπό μορφή κρατικών ενισχύσεων- από τις αρχές Ιουλίου και μέχρι το τέλος του 2024 (ή ακόμη και του 2027 αν συνυπολογιστεί και ο πολυετής προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης) προσβλέπει πλέον το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Στο «τραπέζι» έχουν πέσει αυτή τη στιγμή κοντά στα 2,4 τρισ. ευρώ και η Ελλάδα μπορεί να προσδοκά ότι της αναλογούν ακόμη και 61 δισ. ευρώ, χωρίς στο ποσό αυτό να συμπεριλαμβάνονται τα κονδύλια από το σημερινό ΕΣΠΑ, τα οποία αλλάζουν... κατεύθυνση για να χρηματοδοτήσουν άμεσες ανάγκες που έχουν προκύψει λόγω κορονοϊού. Από αυτά τα 61 δισ. ευρώ, υπό μορφή ενισχύσεων προγραμματίζεται να δοθούν τα 22,5 δισ. ευρώ από το υπό σύσταση Ταμείο Ανάκαμψης και φυσικά τα κεφάλαια του νέου πολυετούς προϋπολογισμού που θα καλύψει όλη την περίοδο μέχρι και το 2027. Από τον προϋπολογισμό αυτό, η Ελλάδα προσβλέπει στο να εισπράξει ποσό τουλάχιστον αντίστοιχο με αυτό του προηγούμενου ΕΣΠΑ (δηλαδή περίπου 19 δισ. ευρώ), αλλά και αυτό είναι ακόμη «ανοικτό». Όλα τα υπόλοιπα πακέτα είναι υπό μορφή δανείων: για το πρόγραμμα Sure -το οποίο αφορά την επιδότηση της απασχόλησης- η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι όχι μόνο θα κάνει χρήση του πακέτου, αλλά θα επιδιώξει και να αυξήσει το ποσό που δικαιούται η χώρα βάσει της «κλείδας» πάνω από το 1,4 δισ. ευρώ. Δάνειο είναι και το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων συνολικού ύψους 200 δισ. ευρώ, από το οποίο η Ελλά
δα εκτιμά ότι θα αντλήσει περίπου 3-4 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά θα «πέσουν» στην αγορά υπό μορφή δανείων προς τον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας. Δάνειο, τέλος, είναι και ένα σημαντικό μέρος του Ταμείου Ανάκαμψης που πρότεινε προχθές η Κομισιόν, με το σχετικό κονδύλι να διαμορφώνεται στα 10 δισ. ευρώ. Βέβαια, όπως αποσαφηνίστηκε χθες, η άντληση του συγκεκριμένου ποσού δεν θα είναι υποχρεωτική για τις χώρες-μέλη, ούτε θα υπάρχει προϋπόθεση να γίνει χρήση του δανείου προκειμένου στη συνέχεια να εκταμιευτούν και τα ποσά των επιχορηγήσεων.
Σημασία για την Ελλάδα δεν έχει πλέον μόνο το ύψος των διαθέσιμων κεφαλαίων, αλλά και το πότε θα πέσουν τα χρήματα στην αγορά. Η αρχή προβλέπεται να γίνει από τον Ιούλιο με το πρόγραμμα SURE, αλλά και την εκταμίευση πόρων από το τρέχον ΕΣΠΑ. To πρώτο πρόγραμμα, που στη χώρα μας θα ονομάζεται «Συν-Εργασία», θα αρχίσει να
τρέχει από την προσεχή Δευτέρα, 1η Ιουνίου. Όπως έχει κατ' επανάληψη δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, όλα τα αιτήματα που έχουν υποβληθεί από την Ελλάδα για χρηματοδότηση έχουν γίνει πλήρως αποδεκτά από την Ε.Ε., αλλά ακόμη δεν έχει εισρεύσει ούτε ένα ευρώ από κοινοτικά κονδύλια. Για το πρόγραμμα δανεισμού από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα κάνει χρήση προς το παρόν. Άλλωστε, υπάρχει χρονικό περιθώριο εκταμίευσης μέχρι και το τέλος του 2022. Από την άλλη, το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κανονικά θα πρέπει να «τρέξει» μέσα στους επόμενους 1-2 μήνες, αλλά προς το παρόν δεν έχουν γίνει γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες. Όσον αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης -με το οποίο η Ελλάδα φιλοδοξεί να στηρίξει όλους τους προϋπολογισμούς μέχρι και το 2024 με ποσά που να αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 3% του ΑΕΠ ετησίως-, στην καλύτερη περίπτωση η Ελλάδα θα υποβάλει τις προτάσεις της για την αξιοποίηση των προς διάθεση κονδυλίων μέσα στον Οκτώβριο και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι μέχρι τότε θα έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Έτσι, το πιθανότερο είναι ότι το πρόγραμμα θα ξεκινήσει να «τρέχει» από τις αρχές του 2021.
Η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που συμφωνούνται για κάθε χώρα, στο πλαίσιο του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) των κρατών-μελών και η επικέντρωση των επενδύσεων στις κοινοτικές προτεραιότητες (πράσινη ανάπτυξη και ψηφιακή μετάβαση), είναι οι προϋποθέσεις που θα τεθούν για την εκταμίευση των επιχορηγήσεων και των δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης της οικονομίας.
Αυτό επισήμαναν χθες ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο επίτροπος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι, στο πλαίσιο ενημέρωσης σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του νέου ταμείου, το οποίο προβλέπει επιχορηγήσεις ύψους 500 δισ. ευρώ και δάνεια 250 δισ. ευρώ. Στην Ελλάδα αναλογούν 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,5 δισ. ευρώ σε δάνεια.
Οι δύο αξιωματούχοι επικεντρώθηκαν στον πρώτο πυλώνα του ταμείου, που αφορά τον νέο μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, μέσω του οποίου θα διατεθούν στα κράτη-μέλη 560 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 310 δισ. ευρώ θα είναι επιχορηγήσεις και 250 δισ. ευρώ δάνεια.
Ερωτηθείς σχετικά με το κατά πόσο υπάρχει ο κίνδυνος να επαναληφθεί το σενάριο των ελληνικών μνημονίων, όπου η εκταμίευση των χρημάτων γινόταν με προϋποθέσεις και εκπλήρωση προαπαιτούμενων, ο κ. Ντομπρόβσκις υπήρξε κατηγορηματικός, αναφέροντας ότι δεν πρόκειται για πρόγραμμα διάσωσης χώρας και πως σε κάθε περίπτωση η Κομισιόν δεν θα επιβαρύνει τη διαδικασία με πρόσθε
τους όρους. Επανέλαβε δε ότι το κάθε κράτος-μέλος θα καθορίζει τις προτεραιότητές του με βάση το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και λαμβάνοντας υπόψη τις στρατηγικές της Ε.Ε. για την πράσινη οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση. Στην επεξηγηματική ανακοίνωση που δημοσιοποίησε χθες η Κομισιόν αναφέρει ότι προκειμένου να έχουν πρόσβαση στον μηχανισμό τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταρτίσουν σχέδια, τα οποία θα καθορίζουν την ατζέντα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεών τους για τα επόμενα τέσσερα έτη, έως το 2024. Τα σχέδια αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν σε μια συνεκτική δέσμη τόσο τις μεταρρυθμίσεις όσο και τα έργα δημόσιων επενδύσεων.
Τα σχέδια θα πρέπει να καθορίζουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο συμβάλλουν στην ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού, της ανθεκτικότητας και της συνοχής του οικείου κράτουςμέλους. Οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια θα εκταμιεύονται σε δόσεις, κατά την ολοκλήρωση των οροσήμων και των στόχων που ορίζονται από τα κράτη-μέλη στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητάς τους.
Τα σχέδια υποβάλλονται από τα κράτη-μέλη και θα πρέπει να είναι συνεπή με τις προκλήσεις και τις προτεραιότητες που εντοπίζονται κατά τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, τα σχέδια δίκαιης μετάβασης, καθώς και τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και
Από τον πολυετή προϋπολογισμό της Ε.Ε., η Ελλάδα προσβλέπει στο να εισπράξει ποσό τουλάχιστον αντίστοιχο με αυτό του προηγούμενου ΕΣΠΑ (περίπου 19 δισ.), αλλά αυτό είναι ακόμη «ανοικτό».