Η ανατροπή που θέλουμε

Οι οικονομίες και ο τρόπος που λειτουργούν θα αλλάξουν για πάντα μετά την πανδημία του κορονοϊού. Το θέμα είναι με ποιον τρόπο, ποια τα οφέλη και για ποιον. Είδαμε κυβερνήσεις και θεσμούς να αφήνουν στην άκρη ταμπού και βαθιά εδραιωμένα δόγματα, τουλάχιστον προσωρινά, παρότι ουδέν μονιμότερο του προσωρινού, σε μία ύστατη προσπάθεια να προστατεύσουν επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας από τη βαθύτερη ύφεση εδώ και έναν αιώνα. Εξόφθαλμο παράδειγμα η Γερμανία, που εγκατέλειψε τη μακρά παράδοση του μηδενικού ελλείμματος και ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, αλλά και η χορήγηση άμεσης ρευστότητας από κυβερνήσεις σε νοικοκυριά όπως και ο άμεσος δανεισμός της βρετανικής κυβέρνησης από την Τράπεζα της Αγγλίας. Τη στιγμή που μόλις πριν από μια πενταετία ήταν κάτι περισσότερο από απαγορευμένο. Λένε ότι κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό προτεραιοτήτων. Γιατί όμως δεν συνέβη το ίδιο και σε προηγούμενες κρίσεις; Και γιατί οι προηγούμενοι επαναπροσδιορισμοί δεν οδήγησαν σε αποφυγή νέων κρίσεων; Η διαφορά σήμερα είναι ότι αρχίζει να κάμπτεται η αντίθεση των «συντηρητικών» της δημοσιονομικής πολιτικής. Και αυτό μπορεί να δώσει ώθηση για κάποια μέτρα που θα μπορούσαν να αποβούν προς το κοινό συμφέρον, όπως η καθιέρωση ενός οικουμενικού εισοδήματος των πολιτών από το κράτος, βελτίωση της οικονομικής ευελιξίας, εξάλειψη της φτώχειας και μείωση της εργασιακής εκμετάλλευσης. Βεβαίως, το εύλογο ερώτημα είναι πώς θα χρηματοδοτηθούν αυτά τα σχέδια από τις κυβερνήσεις. Η σημερινή πολιτική αντιμετώπισης, που έχει παγκόσμιο χαρακτήρα, υποδεικνύει κάποιες λύσεις, όπως το «χρήμα από το ελικόπτερο» των κεντρικών τραπεζών και κάποια αποτελεσματικά δημοσιονομικά μέτρα. Πολιτικοί επαναφέρουν στο προσκήνιο την ιδέα των «ομολόγων στο διηνεκές», ενώ ήδη γίνεται λόγος για απεριόριστες αγορές ομολόγων από κεντρικές τράπεζες και σημαντική διαγραφή χρέους. Η κρίση του κορονοϊού έδειξε ότι κανένας άνθρωπος και κανένας εργαζόμενος δεν είναι αμελητέος μέσα σε μια κοινωνία, που σημαίνει ότι χρήζει δίκαιης μεταχείρισης. Σημαίνει επίσης ότι είναι ανάγκη για έναν επανακαθορισμό της κοινωνίας με πιο δίκαιη φορολογία και με ανάλογο μερίδιο ευθύνης στον πιο εύπορο πληθυσμό. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς εξετάζει την ιδέα φορολόγησης των πλουσίων, ενώ ήδη δρομολογείται ο ψηφιακός φόρος στους κολοσσούς του Διαδικτύου. Η κρίση έδειξε ακόμη ότι η μακρόχρονη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης ξεπέρασε τα όρια, με τις ελλείψεις σε βασικό εξοπλισμό να καταδεικνύουν ότι οι χώρες θα πρέπει να γίνουν περισσότερο αυτάρκεις. Εν κατακλείδι, ο κορονοϊός έδειξε το ασταθές και το ευάλωτο της ίδιας της ζωής μας. Έδειξε όμως ότι μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο. Και αυτή την αλλαγή τη θέλουμε. [SID:13558155]

Της Έφης Τριήρη