Η επιτακτική πανδημία του πλούσιου κόσμου
ΟCovid-19 έφερε αντιμέτωπο τον κόσμο με μια τρομακτική κρίση. Επειδή η ανάπτυξη του εμβολίου πιθανότατα θα διαρκέσει τουλάχιστον έναν χρόνο, οι κυβερνήσεις πρέπει να αγοράσουν χρόνο για να αποτρέψουν να πάθει καθίζηση ο κλάδος της υγείας και να ελαχιστοποιήσουν τον αριθμό των ατόμων που νοσούν και πεθαίνουν, κυρίως μειώνοντας το ποσοστό νέων μολύνσεων.
Στις πλούσιες χώρες, το οπλοστάσιό τους συμπεριέλαβε την κοινωνική αποστασιοποίηση, την παραμονή στα σπίτια, το κλείσιμο των μη απαραίτητων επιχειρήσεων (ή περισσότερες τηλεπικοινωνίες) και τη σύσταση ή απαίτηση χρήσης μάσκας προσώπου. Αν και το οικονομικό κόστος αυτών των μέτρων σε πρώτη φάση ήταν τρομερό, είναι προτιμότερο από το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος που θα προέκυπτε από το να αφήναμε τον Covid-19 να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα. Ο δεύτερος γύρος του αγώνα μπορεί να ξεκινήσει όταν ο αριθμός των νέων περιπτώσεων και θανάτων παραμείνει σταθερός ή μειωθεί και όταν οι δυνατότητες ελέγχων και ανίχνευσης επαφών έχουν αναπτυχθεί αρκετά ευρέως για τον εντοπισμό και τον περιορισμό των πιθανών εστιών.
Μετάδοση σαν πυρκαγιά Όμως, η πανδημία δεν θα είναι ποτέ υπό έλεγχο εφόσον εξακολουθούν να αυξάνονται τα ποσοστά μόλυνσης σε άλλες περιοχές στον κόσμο. Μια ιογενής μετάδοση είναι σαν μια πυρκαγιά: χρειάζονται μόνο λίγοι σπινθήρες για να προκαλέσουν μια αναζωπύρωση. Ανεξάρτητα από το πόσο αυστηρά οι πλούσιες χώρες προσπαθούν να αποτρέψουν τη διέλευση του ιού από τα σύνορά τους, θα υπάρχουν πάντα αρκετές διαρροές για να προκαλέσουν μια νέα εστία. Έτσι, απουσία ενός καθολικά διαθέσιμου εμβολίου για την καταπολέμηση της πανδημίας, ο ιός θα μεταδίδεται επίσης στις φτωχότερες χώρες, οι οποίες όλες είναι ανεπαρκώς εξοπλισμένες για τη συγκεκριμένη αποστολή.
Σε τελική ανάλυση, η κοινωνική αποστασιοποίηση και ο εγκλεισμός στα σπίτια είναι αδύνατον να εφαρμοσθούν σε πολυσύχναστες αστικές περιοχές με κοινές πηγές νερού και τουαλέτες,
όπου πολλές οικογένειες ζουν συντηρώντας τες έναντι μιας εργάσιμης αμοιβής. Ακόμα κι αν επιβάλλονταν με τη βία τα lockdowns σε αυτές τις καταστάσεις θα σήμαιναν πείνα για πολλούς ανθρώπους.
Επιπλέον, οι περισσότερες φτωχές χώρες διαθέτουν ανεπαρκείς υποδομές υγειονομικής περίθαλψης (πολύ λίγα νοσοκομειακά κρεβάτια, λιγοστό εξοπλισμό ατομικής προστασίας) και υποχρηματοδοτούμενα και ανεπαρκή συστήματα δημόσιας υγείας. Επίσης, δεν διαθέτουν τους εγχώριους πόρους για τη χρηματοδότηση κοινωνικών προγραμμάτων, καθώς και τα αποθεματικά συναλλάγματος για την εισαγωγή προμηθειών και εξοπλισμού που είναι εξαιρετικά απαραίτητα. Πολλές κυβερνήσεις βρίσκονται ήδη σε δεινή δημοσιονομική κατάσταση και δεν μπορούν να παρέχουν ούτε την ελάχιστη υποστήριξη στους ανέργους και τις οικογένειές τους.
Δύο βασικές ανάγκες
Οι φτωχότερες χώρες, έτσι, έχουν δύο γενικές ανάγκες. Πρώτον, απαιτούν πρόσθετη υποστήριξη για τα συστήματα υγείας τους, ώστε να μπορούν να παρέχουν επαρκή ιατρική περίθαλψη σε όλους όσοι έχουν μολυνθεί. Διαφορετικά, οι περιπτώσεις του Covid-19, για να μην αναφέρουμε το ποσοστό θνησιμότητας, θα αυξηθούν - πιθανώς εκθετικά. Δεύτερον, οι περισσότερες φτωχότερες χώρες χρειάζονται χρηματοδότηση για να αποφύγουν την εκτεταμένη πείνα και τη δυστυχία. Ενώ μερικές έχουν τουλάχιστον κάποιο δημοσιονομικό χώρο για να αυξήσουν τις δαπάνες τους, οι περισσότερες δεν έχουν.
Ο συντονισμός μεταξύ των πλούσιων χωρών θα είναι απαραίτητος για την αντιμετώπιση και των δύο αναγκών. Μέχρι στιγμής, έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος αναφορικά με τη χρηματοδότηση, αλλά όχι αρκετή όσον αφορά την αντιμετώπιση της κρίσης στην υγεία.
Με όρους χρηματοδότησης, πολλές αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες είχαν ήδη προϋπολογισμούς στα όρια και δανείσθηκαν για να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη πριν από την πανδημία. Η Αργεντινή και ο Λίβανος αντιμετώπιζαν βαθύτατες κρίσεις εξυπηρέτησης του χρέους και πολλές άλλες κυβερνήσεις είχαν χρεωθεί τόσο πολύ που δεν μπορούσαν να διακινδυνεύσουν πολύ περισσότερο εξωτερικό δανεισμό.
G20, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα
Για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, το G20 συμφώνησε να επιτρέψει σε 76 χώρες να παγώσουν την αποπληρωμή του διμερούς κρατικού χρέους τους μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και παρότρυνε τους ιδιώτες πιστωτές να κάνουν το ίδιο. Ταυτόχρονα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει ακυρώσει έξι μήνες πληρωμών χρέους που οφείλονται από 25 χώρες και έχει διαθέσει επιπλέον κεφάλαια για γρήγορη εκταμίευση. Και η Παγκόσμια Τράπεζα και οι τράπεζες περιφερειακής ανάπτυξης έχουν επίσης δεσμεύσει επιπλέον πόρους για την προσπάθεια.
Ο κόσμος χρειάζεται σαφώς έναν καλύτερο μηχανισμό για την αντιμετώπιση του μη βιώσιμου δημόσιου χρέους, αλλά αυτό είναι ένα καθήκον για το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης κρίσης, υπάρχουν προτάσεις για πάγωμα της εξυπηρέτησης του χρέους, ίσως μέσω μιας διευκόλυνσης του ΔΝΤ. Αυτά τα μέτρα θα παρέχουν σίγουρα περισσότερους πόρους για να περιορίσουν τη μετάδοση του ιού και να αποτρέψουν βαθύτερες ανθρωπιστικές καταστροφές. Ωστόσο, απαιτείται επειγόντως στενότερος συντονισμός για την υποστήριξη των εύθραυστων συστημάτων δημόσιας υγείας.
Ιστορικά, οι ΗΠΑ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση του επιδημιών, όπως το ξέσπασμα του Έμπολα την περίοδο 2014/16 στη Δυτική Αφρική. Εντούτοις υπό τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ οι ΗΠΑ έχουν εγκαταλείψει τον ηγετικό τους ρόλο και ξεκίνησαν έναν πολιτικό πόλεμο εναντίον του ΠΟΥ, φθάνοντας ακόμη και να αναστείλουν τη χρηματοδότηση στην οργάνωση. (Σε απάντηση, η
Κίνα ανακοίνωσε ότι θα συνεισφέρει επιπλέον 2 δισ. δολάρια στον ΠΟΥ.)
Λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι η τρέχουσα ανάγκη για πόρους υπερβαίνει κατά πολύ αυτούς που μπορούν να καλυφθούν, είναι ζωτικής σημασίας η παροχή υγειονομικής περίθαλψης να χορηγείται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με προσεκτικό συντονισμό. Εάν οι φτωχότερες χώρες εξαρτώνται πλήρως από τη διμερή βοήθεια, μερικές θα καταλήξουν να λαμβάνουν περισσότερη υποστήριξη από άλλες, ανεξάρτητα από τις ανάγκες τους.
Η βοήθεια στις φτωχότερες χώρες δεν είναι ακριβώς το σωστό. Είναι επίσης ο μόνος τρόπος για να περιορισθεί η πανδημία. Ποτέ δεν χρειαζόμασταν μια αποτελεσματική ηγεσία του ΠΟΥ -ή των ΗΠΑπερισσότερο απ' ό,τι τώρα. Ο πλούσιος κόσμος πρέπει να κάνει μια χάρη στον εαυτό του και να μην επιτρέψει καμία περαιτέρω καθυστέρηση στη συγκέντρωση πόρων και στη βοήθεια στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, η οποία πρέπει να διατεθεί μέσω του ΠΟΥ, βάσει των υγειονομικών αναγκών αυτών των χωρών.
Με όρους χρηματοδότησης, πολλές αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες είχαν ήδη προϋπολογισμούς στα όρια και δανείσθηκαν για να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη πριν από την πανδημία.
*ΗΑνΟ.Κρούγκερ,πρώηνεπικεφαλήςοικονομολόγοςτηςΠαγκόσμιαςΤράπεζαςκαιπρώηναναπληρώτριαδιευθύνουσασύμβουλοςτουΔιεθνούς ΝομισματικούΤαμείου,είναιανώτερηκαθηγήτρια ΔιεθνούςΟικονομικήςΕπιστήμηςστηΣχολήΠροηγμένωνΔιεθνώνΣπουδώντουΠανεπιστημίου JohnsHopkinsκαισυνεργάτιδαστοΚέντροΔιεθνούςΑνάπτυξηςστοΠανεπιστήμιοτουΣτάνφορντ.
Copyright: Project Syndicate, 2020
www.project-syndicate.org