Και νέα διόρθωση στα διεθνή χρηματιστήρια «βλέπει» το ΔΝΤ

Υπαρκτός πάντα ο κίνδυνος, για το Ταμείο, η πανδημία να επιστρέψει δριμύτερη

Τον κώδωνα του κινδύνου για νέα διόρθωση στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές έκρουσε χθες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), μία ημέρα μετά την εκ νέου υποβάθμιση των προβλέψεών του για την παγκόσμια οικονομία, υπογραμμίζοντας ότι οι αγορές μετοχών και άλλου ριψοκίνδυνου ενεργητικού θα υποστούν δεύτερη υποχώρηση εάν η πανδημία του κορονοϊού επιστρέψει δριμύτερη και τεθούν ξανά περιορισμοί ή αναζωπυρωθούν οι εμπορικές εντάσεις.

Αυτό μπορεί να συμβεί, σύμφωνα με το ΔΝΤ, επειδή υπάρχει μία συνεχιζόμενη δυσαρμονία ανάμεσα στις χρηματοοικονομικές αγορές και την πραγματική οικονομία. Νέα στοιχεία χθες έδειξαν ότι το αμερικανικό ΑΕΠ υποχώρησε 5% στο πρώτο τρίμηνο και το παγκόσμιο εμπόριο συρρικνώθηκε περισσότερο από 12% μόνο τον Απρίλιο, εντείνοντας τις ανησυχίες για άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση, τα κρούσματα του ιού αυξάνονται ραγδαία σε πολλές χώρες, ενώ επικρατεί έντονη κοινωνική αναστάτωση σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη.

Ξέφρενο ράλι

Παρ’ όλα αυτά, όμως, οι αγορές δεν πτοούνται και επιδίδονται τους τελευταίους μήνες σε ξέφρενο ράλι: ο δείκτης S&P 500 αφού απώλεσε 34% της αξίας του μέσα σε 23 ημέρες τον Μάρτιο, εν συνεχεία ανέκαμψε καταγράφοντας στις αρχές Ιουνίου

το μεγαλύτερο ράλι 50 ημερών στην ιστορία του, απέχοντας μόλις 10% από το ιστορικό υψηλό του. «Η δυσαρμονία αυτή ανάμεσα στις αγορές και στην πραγματική οικονομία εγείρει τον κίνδυνο νέας διόρθωσης στις τιμές ενεργητικού που ενέχει ρίσκο, στην περίπτωση που καμφθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και μαζί η όρεξή τους για ανάληψη ρίσκου, σε μία εξέλιξη που θα απειλήσει την ανάκαμψη», εκτιμά το ΔΝΤ στην επικαιροποιημένη έκθεσή του για την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, βάσει των νέων δεδομένων που έχει θέσει η πανδημική κρίση.

Μία διόρθωση μπορεί να είναι της τάξης του 10% ή και μεγαλύτερη. Το «σύνθημα» για μία διόρθωση θα μπορούσε να δοθεί, σύμφωνα με το ΔΝΤ, από μία βαθύτερη και πιο παρατεταμένη ύφεση απ’ αυτή που αναμένεται σήμερα, ένα δεύτερο κύμα έξαρσης του ιού, κινήσεις συγκράτησης της εξάπλωσης της

πανδημίας με lockdowns, αλλαγές στη νομισματική πολιτική και επανεμφάνιση των εμπορικών διενέξεων. Το ΔΝΤ υπενθυμίζει ότι ράλι σε πτωτικούς κύκλους (bear market) έχουν συμβεί και στο παρελθόν, και διαπιστώνει ότι ήδη σε πολλές διαφορετικές αγορές οι αποτιμήσεις έχουν γίνει υπερβολικά υψηλές.

Ευπάθειες

Η πανδημία του κορονοϊού αποκαλύπτει και θα μπορούσε να «αποκρυσταλλώσει» προϋπάρχουσες ευπάθειες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι οποίες «χτίστηκαν» στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Μέλημα των κυβερνώντων και των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, αμέσως μόλις οι οικονομίες πάρουν μπρος, θα πρέπει να είναι η αποφυγή προβλημάτων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν στο μέλλον τα μέτρα που λαμβάνονται τώρα για να αντιμετωπιστεί η κρίση του Covid-19.

Όπως αναφέρει η επικαιροποιημένη Έκθεση του ΔΝΤ, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες, η επιβάρυνση του εταιρικού και του ιδιωτικού χρέους θα μπορούσε να καταστεί ανεξέλεγκτη και μη διαχειρίσιμη σε μια σοβαρή οικονομική συρρίκνωση. Το συνολικό εταιρικό χρέος αυξάνεται εδώ και αρκετά χρόνια και πλέον βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα σε σχέση με το ΑΕΠ. Τα χρέη των νοικοκυριών έχουν επίσης αυξηθεί, ειδικά σε χώρες που κατάφεραν να ξεπεράσουν τον αντίκτυπο της διεθνούς κρίσης του 2007 - 2008. Τα παραπάνω σημαίνουν ότι πολλές οικονομίες με υψηλά επίπεδα χρέους αναμένεται να αντιμετωπίσουν τώρα εξαιρετικά έντονη οικονομική επιβράδυνση.

Προειδοποιήσεις

Για διόρθωση των τιμών μετοχών έχουν ήδη προειδοποιήσει αρκετοί αναλυτές και επικεφαλής κορυφαίων επιχειρήσεων, ενώ σε αυτό συνηγορεί και η έντονη μεταβλητότητα που παρουσιάζουν πολλές κατηγορίες ενεργητικού.

Σε αυτό το μήκος κύματος και οι δηλώσεις του Λάρι Φινκ, διευθύνοντος συμβούλου της κορυφαίας εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού, της BlackRock, που θεωρεί ότι οι αγορές αυτή τη στιγμή δεν αντανακλούν το πραγματικό μέγεθος της κρίσης, επικαλούμενος ως παράδειγμα τη συνεδρίαση της Τετάρτης, οπότε οι τρεις βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες της Wall Street κατέγραφαν κέρδη άνω του 2%, τη στιγμή που οι ΗΠΑ εμφάνισαν τον υψηλότερο ημερήσιο αριθμό κρουσμάτων κορονοϊού, υψηλότερο και από το ημερήσιο ρεκόρ του Απριλίου.

Ο Φινκ βλέπει τις σύγχρονες δημοκρατίες να κλυδωνίζονται ανάμεσα σε δύο κατευθύνσεις: από τη μία είναι συμπονετικές δίδοντας προτεραιότητα στην υγεία των πολιτών τους, ενώ από την άλλη δείχνουν πραγματισμό, με προτεραιότητα την οικονομία. Και εδώ ακριβώς προκύπτει το ερώτημα: ο πραγματισμός αυτός είναι σωστός ή λάθος; Αναμφισβήτητα, αυτή τη στιγμή, οι αγορές έχουν «ξεπεράσει τον εαυτό τους», επειδή εξακολουθούν να πιστεύουν ότι τα χειρότερα έχουν παρέλθει και ότι εάν προκύψει ανάγκη οι κυβερνήσεις θα σπεύσουν με νέα μεγαλύτερα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης. Όμως, δυστυχώς, η αντίληψη αυτή δεν απεικονίζεται στα στατιστικά ούτε στις προβλέψεις για την κερδοφορία των επιχειρήσεων.