Συνεχείς παρατάσεις μέτρων στήριξης των οικονομιών στην Ευρώπη
Φορολογικές διευκολύνσεις, επιδότηση τόκων, μορατόριουμ δανείων, «φρένο» στην ανεργία
Με ένα μίγμα μέτρων στήριξης της εργασίας, φοροελαφρύνσεων ή έστω διευκολύνσεων στην πληρωμή των υποχρεώσεων προς την εφορία, με επιδότηση τόκων και μορατόριουμ στα δάνεια, οι κυβερνήσεις ανά την Ευρώπη προσπαθούν να κρατήσουν όρθιες τις βαθιά πληγωμένες από την πανδημία οικονομίες τους. Κι ενώ τα περιοριστικά μέτρα για τις μετακινήσεις, το επιχειρείν και άλλες δραστηριότητες αίρονται, τα μέτρα στήριξης παραμένουν σε ισχύ και παίρνουν συνεχείς παρατάσεις, με τις Ισπανία και Πορτογαλία να ανακοινώνουν χθες νέα πακέτα στήριξης.
Σχέδιο μαμούθ
Η Ισπανία ετοιμάζει επενδυτικό σχέδιο μαμούθ, ύψους 150 δισ. ευρώ, που θα χρηματοδοτηθεί από κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα βοηθήσει την οικονομία της χώρας να ανακάμψει από τον κορονοϊό, όπως ανακοίνωσε χθες ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ. «Θα είναι ένα σχέδιο δημοσίων επενδύσεων, που θα κινητοποιήσει επίσης ιδιωτικούς πόρους» δήλωσε ο ίδιος σε ομιλία του. Σύμφωνα με το σχέδιο της Ε.Ε., η Ισπανία θα λάβει περίπου 140 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Παράλληλα χθες το Κοινοβούλιο της Πορτογαλίας ενέκρινε στην τελική του ανάγνωση συμπληρωματικό προϋπολογισμό που αυξάνει τις δαπά
νες κατά 4,3 δισ. ευρώ προκειμένου να βοηθήσει την οικονομία να επιβιώσει από την κρίση του κορονοϊού, ενώ μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης απείχαν.
Το σχέδιο της σοσιαλιστικής κυβέρνησης μειοψηφίας περιλαμβάνει 1,6 δισ. ευρώ για θέσεις εργασίας, επαγγελματική κατάρτιση και ένα νέο σχέδιο αναστολής συμβάσεων εργασίας, εκπτώσεις φόρων και καθυστερήσεις στην καταβολή τους για εταιρείες που προχωρούν σε επενδύσεις ή βρίσκονται σε ιδι
αίτερα πληγείσες περιοχές, καθώς και 500 εκατ. ευρώ για το εθνικό σύστημα υγείας. Μόνο οι 108 βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, από τα συνολικά 230 μέλη του Κοινοβουλίου, ψήφισαν το σχέδιο, αλλά καθώς τα περισσότερα άλλα κόμματα απείχαν το νομοσχέδιο εγκρίθηκε.
Η πανδημία δημιούργησε «τρύπα» 8,7 δισ. ευρώ στα δημόσια έσοδα, είχε δηλώσει τον περασμένο μήνα ο υπουργός Οικονομικών Ζοάο Λεάο, προβλέποντας έλλειμμα 6,3% το 2020 και αύξηση του δημόσιου χρέους στο 134,4% του ΑΕΠ συγκριτικά με το 117,7% πέρυσι.
Προσωρινά
Οι κυβερνήσεις βάζουν στην άκρη τις ανησυχίες για το αυξανόμενο χρέος και προσπαθούν να βάλουν φρένο στην αύξηση της ανεργίας και στη συρρίκνωση των εισοδημάτων. Έχουν αντιληφθεί πως εάν επέλεγαν μία άλλη τακτική πειθαρχίας και λιτότητας, η ύφεση θα ήταν τόσο βαθιά που ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός θα ήταν ούτως ή άλλως αναπόφευκτος και η επιστροφή σε τροχιά ανάκαμψης εξαιρετικά δύσκολη. Από την άλλη, ξέρουν επίσης πως τα άνευ προηγούμενο αυτά μέτρα που λαμβά
νουν λίγους μήνες παράτασης θα πρέπει οπωσδήποτε εάν όχι έως τα τέλη του έτους, στις αρχές του επόμενου να διακοπούν.
Ισορροπία
Όπως επισημαίνουν ειδικοί στο Bloomberg, η διαδικασία της εξόδου της οικονομίας από τη μηχανική υποστήριξη θα πρέπει να γίνει με πολύ προσεκτικά βήματα. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βρουν τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στον περιορισμό της στήριξης και στις επιπτώσεις στην οικονομία.
Στον πυρήνα των μέτρων, όπως εξηγεί το δημοσίευμα του Bloomberg, βρίσκονται τα προγράμματα αναστολής συμβάσεων ή kurzarbeit, με τα οποία οι εργαζόμενοι κρατούν τη θέση τους ακόμη και εάν η επιχείρηση μένει κλειστή ή υπολειτουργεί. Βρετανία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία και Ιρλανδία έχουν παρατείνει την ισχύ των προγραμμάτων αυτών έως και τα τέλη Αυγούστου. Η Γαλλία μόλις παρουσίασε μία νέα εκδοχή με ένα πρόγραμμα μερικής αναστολής, το οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να αξιοποιήσουν για ορίζοντα έως και δύο ετών. Η Γερμανία έχει χαλαρώσει τους όρους στο Kurzarbeit, ενώ έχει επισημάνει ότι θα παρατείνει και άλλα μέτρα στήριξης εάν κριθεί αναγκαίο.
Αναπροσαρμογή
Σε πολλές περιπτώσεις δεν αρκεί το να παρατείνει κανείς ένα πρόγραμμα στήριξης. Απαιτείται και η αναπροσαρμογή του στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται μέρα με τη μέρα, ανάλογα δηλαδή και με την εξέλιξη της πανδημίας. Πολλές κυβερνήσεις έχουν ήδη επιχειρήσει τη μετάβαση από προγράμματα αναστολής συμβάσεων σε εκείνα επιδότησης του μισθού ή στήριξης για την επαναφορά εργαζομένων στη θέση τους.
Η πρόκληση της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων αυτών θα είναι μεγάλη. Ήταν κάτι που έως τώρα είχε απασχολήσει πολύ έντονα τις κεντρικές τράπεζες. Για πρώτη φορά είναι οι κυβερνήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα σχετικά διλήμματα.