Τηλεργασία και ευπαθείς ομάδες - Εννέα ερωταπαντήσεις για την ΠΝΠ/22.8.20

Tο δεύτερο κύμα της πανδημίας βρίσκεται, δυστυχώς, σε εξέλιξη. Οι αριθμοί των (εντοπισμένων) φορέων του κορονοϊού βαίνουν ραγδαία, και σε καθημερινό επίπεδο, αυξανόμενοι. Αναγκαία παρίσταται για την Πολιτεία η συντονισμένη διαχείριση του όλου θέματος. Oι επιχειρήσεις και εργασιακές σχέσεις αποτελούν τομείς στους οποίους εστιάζει, εκ νέου, την προσοχή της. Η με φυσικό τρόπο παροχή της εργασίας δεν είναι δυνατό παρά να επιδεινώνει, περαιτέρω, την ήδη προβληματική κατάσταση. Η τηλεργασία αξιοποιήθηκε ως μέσο ανάσχεσης του πρώτου κύματος της πανδημίας Covid-19. Αξιοποιείται ήδη και ως μέσο ανάσχεσης του δεύτερου κύματος. Περισσότερο ενισχυμένη όμως. Η ΠΝΠ της 22.8.2020 (ΦΕΚ Α’ 161/22.8.20) μας δίνει το σχετικό στίγμα, εστιάζοντας στην προστασία των ευπαθών ομάδων.

Ας επιχειρήσουμε να την προσεγγίσουμε μέσα από εννέα ερωτήματα και τις απαντήσεις τους.

Η τηλεργασία υπό το πρίσμα της ΠΝΠ της 22.8.2020 Ο εργοδότης συνεχίζει να δικαιούται να επιβάλλει την τηλεργασία; Ο εργοδότης (συνεχίζει να) διατηρεί το δικαίωμα να επιβάλλει το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας έως την 30.9.20. Την παροχή, με άλλα λόγια, της συμφωνημένης εργασίας με τηλεργασία (αντί με φυσική παρουσία του εργαζόμενου στον συμφωνημένο τόπο εργασίας (άρθρο4παρ.2.ατηςαπό 11.3.2020ΠΝΠ-όπωςήδηισχύειμετάτηντροποποίησήτηςαπότηνΠΝΠτης22.8.20).

Οι εργαζόμενοι δικαιούνται να αξιώσουν/επιβάλουν τηλεργασία;

Οι εργαζόμενοι (γενικά) δικαιούνται μεν να ζητήσουν όχι όμως και να επιβάλουν την τηλεργασία. Οι εργαζόμενοι, όμως, που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν αίτημα στον εργοδότη τους για τηλεργασία. Το συγκεκριμένο αίτημα είναι δυνατό να διατυπωθεί «μεκάθεπρόσφορομέσο,όπωςμέσωτηλεφώνου,ηλεκτρονικούταχυδρομείουήγραπτούμηνύματοςκινητού τηλεφώνου» (άρθρο 4 παρ. 2.β της από 11.3.2020ΠΝΠ).

Οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να αποδεχθούν την τηλεργασία που ζητούν εργα

ζόμενοί τους;

Προκειμένου να απαντήσουμε στο συγκεκριμένο ερώτημα, θα πρέπει να κάνουμε μια διαφοροποίηση - ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει κάθε εργαζόμενος:

(α) Εργαζόμενοι που δεν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες

Αίτημα για τηλεργασία που προέρχεται από εργαζόμενο της συγκεκριμένης κατηγορίας αξιολογείται ελεύθερα από τον εργοδότη του - κατά τα μέχρι σήμερα ισχύοντα. Γίνεται αποδεκτό, ενδεικτικά, εφόσον: (α) είναι δυνατή στη συγκεκριμένη περίπτωση η τηλεργασία, (β) το αίτημα αξιολογείται ως «εύλογο» και, εντέλει, (γ) εφόσον ο εργοδότης δεν έχει (οποιαδήποτε) άλλη αντίρρηση. (β) Εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες

Ο εργοδότης οφείλει, κατ’ αρχήν, να αποδεχθεί το αίτημα για τηλεργασία εργαζόμενου που ανήκει σε ευπαθείς ομάδες. Υπό μια συγκεκριμένη προϋπόθεση: Να είναι δυνατή η εξ αποστάσεως παροχή της εργασίας ( άρθρο4παρ.2.γτης από11.3.2020ΠΝΠ).

Σε ποιον ανήκει η αξιολόγηση σχετικά με τη δυνατότητα (ή μη) παροχής της εργασίας με τηλεργασία;

Η συγκεκριμένη αξιολόγηση δεν είναι δυνατό ούτε να επαφίεται ούτε να ανήκει στον εργαζόμενο. Ανήκει, αυτονοήτως, στον εργοδότη.

Τι συμβαίνει όταν ο αιτών εργαζόμενος ανήκει σε ευπαθείς ομάδες και δεν είναι δυνατή η παροχή της εργασίας με τηλεργασία; Στη συγκεκριμένη περίπτωση, « οεργοδότηςλαμβάνειμέτρα,ώστεοαιτώνεργαζόμενοςπουανήκεισεευπαθήομάδαναμηνπαρέχειεργασίαγια τηνεκτέλεσητηςοποίαςέρχεταισεεπαφήμεκοινό»(άρθρο4παρ.2.δτηςαπό11.3.2020ΠΝΠ). Ποιες όμως είναι οι θέσεις εργασίας με τις οποίες ένας εργαζόμενος έρχεται σε επαφή με το κοινό; Θα ήταν απλό, λ.χ., να αποδεχθούμε πως υπάρχει «επαφή με το κοινό» για έναν ταμία τράπεζας. Επίσης για μια πωλήτρια σε πολυκατάστημα. Συμβαίνει, όμως, το ίδιο με εργαζόμενο σε γραφείο στο οποίο θα παρουσιαστεί ένας πελάτης ή ένας συνεργάτης, το πολύ, σε ημερήσια βάση;

Κανόνας δεν θεσπίζεται. Κάθε μια περίπτωση αυτοτελώς θα πρέπει να ελέγχεται. Η αξιολόγηση ανήκει, και εδώ, φυσικά, στον εργοδότη.

Τι συμβαίνει όταν ο αιτών εργαζόμενος ανήκει σε ευπαθείς ομάδες και δεν είναι δυνατή η παροχή της εργασίας του με τηλεργασία ούτε όμως και η (φυσική) εργασία χωρίς επαφή με το κοινό;

Όταν (σωρευτικά) συντρέχουν οι προϋποθέσεις του συγκεκριμένου ερωτήματος, ο εργοδότης δικαιούται να θέσει, μονομερώς, σε αναστολή τη σύμβαση εργασίας του (ανήκοντος σε ευπαθή ομάδα) εργαζόμενου. Η αναστολή αυτή, με βάση τη συγκεκριμένη ΠΝΠ, μπορεί να εκτείνεται μέχρι 30.9.20 (άρθρο4παρ.2.ετηςαπό11.3.2020 ΠΝΠ). Να θεωρήσουμε ως αυτονόητο πως καθώς εργασία δεν θα παρέχεται ούτε και μισθός θα οφείλεται (τουλάχιστον με βάση όσα η εν λόγω ΠΝΠ ορίζει).

Ποιες είναι οι «ευπαθείς ομάδες» και ποια ιατρικά πιστοποιητικά αποδεικνύουν ότι ο αιτών εργαζόμενος υπάγεται σ’ αυτές;

Η συγκεκριμένη ΠΝΠ δεν αντιμετωπίζει το συγκεκριμένο θέμα. Παραπέμπει σε (μέλλουσα να εκδοθεί) ΚΥΑ των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας (άρθρο4παρ.2.σττης από11.3.2020ΠΝΠ).

Εν αναμονή...

Τι συμβαίνει με τις μη ρυθμιζόμενες λεπτομέρειες εφαρμογής της εν λόγω ΠΝΠ; Αναμένουμε, και εν προκειμένω (μέλλουσα να εκδοθεί) ΚΥΑ των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας. Η συγκεκριμένη ΚΥΑ θα αφορά τις λεπτομέρειες εφαρμογής της εν λόγω ΠΝΠ.

Αντίστοιχη ΚΥΑ θα μπορεί να παρατείνει τον χρόνο της εφαρμογής της και πέραν της 30.9.20. Ανάλογα, αυτονοήτως, με την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας (άρθρο4παρ.2.σττηςαπό11.3.2020 ΠΝΠ.)

Κι αν, παρ’ όλα αυτά, ο εργοδότης δεν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του;

Η συγκεκριμένη ΠΝΠ επιβάλλει πολύ συγκεκριμένες υποχρεώσεις στον εργοδότη στην περίπτωση που εργαζόμενός του έχει γνωστοποιήσει πως ανήκει, αποδεδειγμένα, σε ευπαθείς ομάδες. Αν ο εργοδότης αδιαφορήσει για τη (σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ΠΝΠ) διαχείριση του όλου θέματος, προβλέπεται σημαντική διοικητική κύρωση. Συγκεκριμένα: « πρόστιμούψουςπέντεχιλιάδωνευρώ(5.000ευρώ)γιακάθεπαράβαση» (άρθρο4παρ.2.ζτηςαπό11.3.2020ΠΝΠ). Να σημειωθεί εδώ πως η συγκεκριμένη διοικητική κύρωση δεν εξαντλεί τις όποιες σχετικές υποχρεώσεις του παρανομήσαντος εργοδότη.

Ο χρόνος κυλά (μάλλον) βασανιστικά σε σχέση με την πανδημία.

Ο αριθμός των (γνωστοποιούμενων) φορέων του κορονοϊού δημιουργεί ημερήσια ρεκόρ. Οι διασωληνωμένοι στις ΜΕΘ συμπολίτες μας δεν μειώνονται.

Μέσο διαχείρισης της πολυεπίπεδης (και όχι μόνον υγειονομικής) κρίσης έχει αποδειχθεί η τηλεργασία.

Η Πολιτεία έχει θεσπίσει (με την ΠΝΠ της 22.8.20) μια ακόμα σειρά σχετικών μέτρων. Γνώμονάς της η διευκόλυνση, η υγεία και η ζωή των ευπαθών ομάδων. Βεβαίως και η λειτουργία των επιχειρήσεων και της οικονομίας.

Αυστηρές κυρώσεις συνοδεύουν την εφαρμογή της.

Ας μην είναι όμως ο φόβος των κυρώσεων η αιτία της πιστής τήρησής της.

Αξίζει, αλήθεια, να πρυτανεύσει η ατομική, κοινωνική και επιχειρηματική ευθύνη...

*Οκ.ΣταύροςΚουμεντάκης είναιSeniorPartnerτηςKoumentakisand AssociatesLawFirm(www.koumentakislaw.gr) &ΣτρατηγικόςΣυνεργάτηςτηςArtionΑ.Ε. (www.artion.gr)