Προτεραιότητες για τη διάσωση του ιδιωτικού τομέα
Για τις περισσότερες χώρες, η πλοήγηση στην παρατεταμένη οικονομική ύφεση που επέφερε o Covid-19 αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με μαραθώνιο παρά με σπριντ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας στη Διεθνή Οικονομική Συνεργασία (IFC), οι εγχώριες ιδιωτικές επενδύσεις και οι άμεσες ξένες επενδύσεις στις αναδυόμενες οικονομίες θα μειωθούν φέτος κατά περίπου 700 δισ. δολάρια και 250 δισ. δολάρια αντίστοιχα και ενδέχεται να μην επιστρέψουν στα επίπεδα πριν από την κρίση έως το 2023.
Ακόμη χειρότερα, η κρίση επιβάλλει τεράστιους φόρους στους φτωχούς και στους πιο ευάλωτους στον κόσμο, θέτοντας σε κίνδυνο δεκαετίες επιτυχημένων αναπτυξιακών κερδών. Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί ότι πρόκειται να γίνουμε μάρτυρες της πρώτης αύξησης της παγκόσμιας φτώχειας από το 1998, με έως και 100 εκατομμύρια ανθρώπους να ωθούνται σε ακραία φτώχεια.
Αναγκαία η αναδιοργάνωση Ο τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα πλοηγηθούν σε αυτήν την αβέβαιη περίοδο μεταξύ του σοκ και της ανάκαμψης θα καθορίσει εάν υπάρχει μια υγιής οικονομική βάση για την αναζωογόνηση της απασχόλησης, της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και των παγκόσμιων αναπτυξιακών προσπαθειών. Η κατάσταση απαιτεί να αναδιοργανώσουμε και να διορθώσουμε τις αγορές.
Πολλές εταιρείες δεν είχαν άλλη επιλογή από το να αναδιαμορφώσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, τώρα που η πανδημία επιταχύνει τις αλλαγές στον τρόπο εργασίας, κατανάλωσης και επικοινωνίας. Αυτές οι τάσεις θα μπορούσαν να αναμορφώσουν ολόκληρες βιομηχανίες, δημιουργώντας ευκαιρίες για όσους έχουν την ικανότητα της καινοτομίας.
Αλλά και οι κυβερνήσεις πρέπει επίσης να αναζητήσουν δημιουργικούς τρόπους για να προσαρμόσουν τις οικονομίες τους και να προστατεύσουν τις βιώσιμες εταιρείες, ενώ θα αποδομούν γρήγορα αυτές που πρέπει να εξαφανισθούν επειδή είναι αφερέγγυες ή ξεπερασμένες. Αυτή θα είναι μια περίοδος δοκιμών και σφαλμάτων, που απαιτεί στρατηγικό όραμα και ρεαλισμό εκ μέρους των ηγετών στην πολιτική και στις επιχειρήσεις.
Τρία σημεία-κλειδιά για την ανάκαμψη
Οι χώρες μπορούν να κάνουν τρία πράγματα για να επιταχύνουν την ανάκαμψη. Το πρώτο είναι να προσαρμόσουν τους κανόνες του παιχνιδιού σε νέες πραγματικότητες. Μια παρατεταμένη κρίση σημαίνει ότι όλο και λιγότερο οι αναδυόμενες οικονομίες θα είναι κατάλληλα εξοπλισμένες να βοηθήσουν χιλιάδες εταιρείες να διαπραγματευτούν εκ νέου τα χρέη τους. Σε πολλές χώρες χαμηλού εισοδήματος, η διαδικασία πτώχευσης υπολογίζεται κατά μέσο όρο σε περισσότερο από 3 χρόνια, μισό χρόνο περισσότερο από το παγκόσμιο σύνηθες. Ωστόσο με άτυπους εξωδικαστικούς μηχανισμούς και απλοποιημένες δικαστικές διαδικασίες, οι κυβερνήσεις μπορούν να δώσουν στις βιώσιμες επιχειρήσεις την ευκαιρία να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα και να αποφύγουν μακρές νομικές διαδικασίες και δαπανηρές και επαχθείς διαπραγματεύσεις. Οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορούν επίσης να αυξήσουν το κατώτατο όριο αφερεγγυότητας και να προσαρμόσουν τους κανόνες αναδιάρθρωσης του χρέους, για να αποτρέψουν την περιττή εκκαθάριση επιχειρήσεων που αγωνίζονται εξαιτίας των lockdowns.
Δεύτερον, οι κυβερνήσεις πρέπει να υιοθετήσουν την αρχή της «αποφυγής ζημιάς» όταν οργανώνουν τις ανταποκρίσεις τους. Όπου είναι δυνατόν, ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να περιορίσει ή απλώς να αναστείλει τις καθυστερήσεις στους ιδιώτες εργολάβους, ιδίως σε κλάδους με πληθώρα θέσεων εργασίας και στις κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού. Αυτό θα μετριάσει τη ζημιά στους ισολογισμούς, θα αποτρέψει τις βιώσιμες επιχειρήσεις από την πτώχευση και θα περιορίσει το είδος των αλυσιδωτών επιπτώσεων που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την ανάκαμψη.
Στην υποσαχάρια Αφρική, οι καθυστερήσεις του δημόσιου τομέα αντιπροσωπεύουν το 3,3% του ΑΕΠ. Η εκκαθάρισή τους θα μπορούσε να δημιουργήσει το αντίστοιχο ενός μεγάλου πακέτου στήριξης. Ταυτόχρονα, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πρέπει να αντισταθούν στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν δημόσια χρήματα για να στηρίξουν τις εταιρείες «ζόμπι» με μη βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα. Η επίτευξη μιας ισχυρής ανάκαμψης θα απαιτήσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις ιδιωτικές εταιρείες.
Τέλος, όλες οι χώρες πρέπει να σκεφτούν στρατηγικά τις δαπάνες τους. Ορισμένοι κλάδοι και βιομηχανίες πρέπει να αναθεωρηθούν και άλλοι θα πρέπει να καταργηθούν. Για παράδειγμα, καθώς οι χώρες και οι αγορές στρέφονται προς τις μορφές ενέργειας και παραγωγής χαμηλού άνθρακα, θα ήταν αντιπαραγωγικό να συνεχίσουμε την επιδότηση βιομηχανιών με ανεπαρκή ενεργειακή απόδοση.
Τώρα είναι η ώρα να δημιουργηθούν και να καλλιεργηθούν οι επιχειρήσεις του αύριο. Υπάρχουν πολλοί βασικοί κλάδοι, όπως οι «πράσινες» αλυσίδες αξίας, ο ανακυκλώσιμος εξοπλισμός ατομικής προστασίας, ο εναλλακτικός τουρισμός και τα εξισορροπημένα φυλετικά, εργασιακά περιβάλλοντα. Σε χώρες με μεγάλα κενά στην πρόσβαση σε ψηφιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η υιοθέτηση τεχνολογιών όπως το κινητό χρήμα και η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία της ψηφιοποίησης, θέτοντας τις βάσεις για μια ισχυρή ανάπτυξη.
Προσέλκυση επενδυτών
Ωστόσο αν αυτές οι χώρες προσελκύσουν επενδυτές, θα πρέπει να δημιουργήσουν ευκαιρίες - ξεκινώντας τώρα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η IFC έχει βάλει υψηλή προτεραιότητα να βοηθήσει ούτως ώστε να τεθούν τα θεμέλια για την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων και της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η επιτάχυνση των ιδιωτικών επενδύσεων θα απαιτήσει πολιτικές και κανονιστικές μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για τις επιχειρήσεις και τη δημιουργία χρηματοδοτούμενων έργων.
Αυτό ίσχυε πριν από την πανδημία και το επείγον της μεταρρύθμισης είναι ακόμη μεγαλύτερο τώρα. Οι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη, από την πλευρά τους, πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την προώθηση επενδυτικών ευκαιριών. Αυτό σημαίνει αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση των επιχειρήσεων, επενδύσεις ιδίων κεφαλαίων για την υποστήριξη των αναπτυσσόμενων και νεοσύστατων επιχειρήσεων και προώθηση των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την προσέλκυση επενδυτών στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες. Προς τον σκοπό αυτό, αντί να περιμένουν παθητικά τους επενδυτές, τα χρηματοδοτικά-αναπτυξιακά ιδρύματα πρέπει να τους προσεγγίσουν άμεσα με επενδυτικές προτάσεις, οι οποίες θα δημιουργήσουν μελέτες και θα δημιουργήσουν διάφορες ευκαιρίες.
Η οικονομική ύφεση από τον Covid-19 θα επηρεάσει αναπόφευκτα πολλούς κλάδους και θέσεις εργασίας. Υπάρχει όμως ελπίδα για μια ισχυρή ανάκαμψη, υπό την προϋπόθεση ότι μαθαίνουμε από τις προηγούμενες κρίσεις. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να συγκεντρώσουν όλη τη δημιουργικότητά τους για να διατηρήσουν τον ιδιωτικό τομέα εν λειτουργία και να προετοιμάσουν τις εταιρείες για την επιστροφή στην ανάπτυξη.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί ότι πρόκειται να γίνουμε μάρτυρες της πρώτης αύξησης της παγκόσμιας φτώχειας από το 1998, με έως και 100 εκατομμύρια ανθρώπους να ωθούνται σε ακραία φτώχεια.
*ΟΦιλίπΛεΟυερούείναιδιευθύνωνσύμβουλοςτηςΔιεθνούςΟικονομικήςΣυνεργασίας, μέλοςτουΟμίλουτηςΠαγκόσμιαςΤράπεζας καιτουμεγαλύτερουπαγκόσμιουιδρύματος ανάπτυξηςπουεπικεντρώνεταιστονιδιωτικό τομέαστιςαναπτυσσόμενεςχώρες.
Copyright: Project Syndicate, 2020
www.project-syndicate.org