«Μάχη» για τη φρασεολογία στο κείμενο της απόφασης
Ανοιχτό παραμένει το προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής
Την αλληλεγγύη της Ε. Ε. στην Ελλάδα και την Κύπρο, στο ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων, εκφράζουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, διαβεβαιώνοντας ότι θα χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για τη διασφάλιση και τον σεβασμό της κυριαρχίας των δύο χωρών.
Η επισήμανση αυτή προκύπτει από το προσχέδιο των συμπερασμάτων που συζητούσαν χθες το βράδυ στις Βρυξέλλες, όπου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επιδίωκε την περαιτέρω βελτίωσή του, ώστε να αναφέρεται με πιο ρητό τρόπο το θέμα των κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας σε περίπτωση που επανέλθουν οι προκλήσεις.
Ωστόσο, το κείμενο μέχρι αργά χθες το βράδυ, δεν είχε εγκριθεί, γιατί το «μπλοκάριζε» η Λευκωσία, η οποία ζητούσε την ενίσχυση των κυρώσεων εναντίον προσώπων και επιχειρήσεων που εμπλέκονται στις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Το προσχέδιο
Το προσχέδιο που παρουσίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία, ενώ καλείται η Άγκυρα να τερματίσει άμεσα τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Τονίζει ότι οι Ευρωπαίοι στηρίζουν την επίλυση όλων των ζητημάτων μέσω του εποικοδομητικού διαλόγου. Μάλιστα, συνδέεται η ικανοποίηση τουρκικών αιτημάτων για αναβάθμιση των σχέσεων με την Ε.Ε. με την προηγούμενη δρομολόγηση της αντιμετώπισης των ανοικτών θεμάτων.
Όπως επισημαίνει στο κείμενο, «υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο», οι «27» συμφωνούν να δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα Ε.Ε.-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου, καθώς και έναν
διάλογο και στενή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης.
Οι «27» μέσω του προσχεδίου υποστηρίζουν μια πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και αναθέτει στον Ύπατο Εκπρόσωπο, Ζοζέπ Μπορέλ, να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες. Για το Κυπριακό τάσσεται υπέρ της ταχείας επανέναρξης των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών για τη δημιουργία μιας «δικοινοτικής ομοσπονδίας» στο νησί. Το παραπάνω κείμενο αναμένεται να υιοθετηθεί μέχρι σήμερα, εφόσον δεν το «μπλοκάρει» η Κύπρος, η οποία επέμενε και χθες να ενισχυθούν οι κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας για τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ πολλές χώρες ήταν απρόθυμες να συναινέσουν στην παρούσα φάση, επικαλούμενες τις τελευταίες θετικές εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και
την έναρξη των διερευνητικών συνομιλιών Αθήνας και Άγκυρας.
Επιφυλάξεις
Την κυπριακή θέση υποστήριζαν η Ελλάδα, η Γαλλία, η Αυστρία και άλλες χώρες, ωστόσο μέχρι χθες υπήρχαν και πολλές αντίθετες, όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Βουλγαρία και ορισμένες άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Θεωρούν ότι η στιγμή δεν είναι κατάλληλη για ενίσχυση των κυρώσεων και πως θα πρέπει να περιμένουν την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών διερευνητικών συνομιλιών για την αποκλιμάκωση της κρίσης.
Η θέση των χωρών που αντίκειντο στις κυρώσεις τώρα ενισχύθηκε και από τη χθεσινή ανακοίνωση του ΝΑΤΟ για εγκαθίδρυση μόνιμου μηχανισμού αποκλιμάκωσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Όπως τονίζεται, μετά από μια σειρά τεχνικών συναντήσεων μεταξύ των Στρατιωτικών Αντιπροσώπων της Ελλάδας και της Τουρκίας στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, δημιουργήθηκε από χθες διμερής στρατιωτικός μηχανισμός αποκλιμάκωσης. Ο μηχανισμός έχει σχεδιαστεί για τη μείωση του κινδύνου συμβάντων και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας ανοιχτής γραμμής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τη διευκόλυνση της αποκλιμάκωσης στη θάλασσα ή στον αέρα.
Συναντήσεις
Πριν από τη σύνοδο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε διμερείς συναντήσεις με τον Σαρλ Μισέλ, την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν και την Ύπατο Εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ.
Στη συνάντηση με τον κ. Μισέλ οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι η Ε.Ε. επιθυμεί μια καλή σχέση με την Τουρκία και σταθερότητα στην περιοχή, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι οι «27» είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν όλα τα εργαλεία που βρίσκονται στη διάθεσή τους προκειμένου να προασπίσει τα συμφέροντά της και να προωθήσει τους στόχους της.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιθυμεί σχέσεις καλής γειτονίας χωρίς εντάσεις στην περιοχή. Είναι όμως ξεκάθαρο, συνέχισε, πως από την Τουρκία εξαρτάται αν θα επιλέξει τη συνεργασία ή αν θα αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς της. Προσερχόμενος στη συνεδρίαση, ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι « η προκλητικότητα της γειτονικής χώρας, είτε εκδηλώνεται μέσα από μονομερείς ενέργειες είτε μέσα από ακραία ρητορική, δεν μπορεί να γίνει πλέον δεκτή » . Αυτό, όπως είπε, όχι μόνο γιατί η Τουρκία παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών- μελών της Ε.Ε., της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και γιατί αυτή η συμπεριφορά θίγει σημαντικά γεωπολιτικά συμφέροντα της ίδιας της Ευρώπης στη Μεσόγειο.