Προσπάθεια ανάταξης της οικονομίαςτο2021 με μέτρα 7,5 δισ. ευρώ

Στα ύψη χρέος και πρωτογενές έλλειμμα βουτιά 20 δισ. ευρώ του ΑΕΠ το 2020

Με ένα νέο πακέτο μέτρων στήριξης συνολικού ύψους 7,5 δισ. ευρώ, αλλά και με την κινητοποίηση πόρων από τον «μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» συνολικού ύψους 5,5 δισ. ευρώ μέσα στο 2021 θα επιχειρήσει η κυβέρνηση να επαναφέρει την ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάκαμψης. Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε χθες στη Βουλή προβλέπει ότι το ΑΕΠ από τα χαμηλά των τελευταίων 18 ετών και τα 162 δισ. ευρώ ύστερα από ύφεση 10,5% -επίπεδο στο οποίο είχε βρεθεί η οικονομία το μακρινό 2002- θα επανέλθει το 2021 στα 172 δισ. ευρώ με τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης να διαμορφώνεται στο 4,8%.

Τα βασικό αλλά και το δυσμενές σενάριο

Με βάση το «βασικό σενάριο» για την επόμενη χρονιά, το 2021 θα καταφέρουμε να καλύψουμε το 50% των απωλειών που έχει προκαλέσει η πανδημία στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Οι απώλειες αυτές, σε όρους ΑΕΠ, θα φτάσουν στα 21 δισ. ευρώ μέσα σε ένα έτος (από τα 183,4 δισ. ευρώ στα 162,77 δισ. ευρώ) και το 2021 προβλέπεται ότι το ΑΕΠ θα κλείσει στα 172 δισ. ευρώ με τη «βοήθεια» των μέτρων στήριξης και του Ταμείου Ανάκαμψης. Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού περιλαμβάνει και ένα δυσμενές σενάριο για την επόμενη χρονιά, αν και τα μέλη του οικονομικού επιτελείου υποστηρίζουν ότι οι προβλέψεις του βασικού σεναρίου είναι «συντηρητικές». Το δυσμενές σενάριο κατεβάζει τον πήχη της ανάπτυξης από το 4,8% στο 3,3% και το ΑΕΠ από τα 172 δισ. ευρώ στα 169,5 δισ. ευρώ.

Φυσικά, αυτό θα έχει αντίκτυπο και στα δημοσιονομικά αποτελέσματα. Με βάση το βασικό σενάριο, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί στο 6,7% ή στα 14,715 δισ. ευρώ, ενώ με βάση το δυσμενές σενάριο θα έφτανε στο 7,4% του

ΑΕΠ. Αντίστοιχα, το πρωτογενές έλλειμμα από το 3,8% του ΑΕΠ (ή τα 6,67 δισ. ευρώ) με βάση το βασικό σενάριο, θα εκτοξευόταν στα 4,5%. Το τεράστιο έλλειμμα, τόσο του 2020 όσο και του 2021, θα «χτυπήσει» στο χρέος. Με το απόλυτο νούμερο να εκτινάσσεται φέτος στα 340 δισ. ευρώ (σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης), η αναλογία ως προς το ΑΕΠ θα φτάσει στο 208% του ΑΕΠ, ενώ για να υποχωρήσει το 2021 στο 199,6% του ΑΕΠ θα χρειαστεί να « θυσιαστεί» σημαντικό κομμάτι των ταμειακών διαθεσίμων.

Με μέτρα και τον Δεκέμβριο η φετινή πρόβλεψη

Όπως αναμενόταν, το δεύτερο lockdown υποχρέωσε το οικονομικό επιτελείο να ακολουθήσει το δυσμενές σενάριο που είχε αποτυπωθεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Μάλιστα, η εκτίμηση ότι φέτος η ύφεση θα διαμορφωθεί στο 10,5% περιλαμβάνει και την πρόβλεψη ότι τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα θα παραταθούν και για αρκετές ημέρες μέσα στον Δεκέμβριο. Αυτό υποχρεώνει το οικονομικό επιτελείο να εγκαταλείψει κάθε πρόβλεψη ότι η οικονομία θα κινηθεί με βάση τον σχηματισμό «V» (δηλαδή, απότομη και αντίστοιχη ανάκαμψη ύστερα από τη βαθιά ύφεση). Πλέον, θα χρειαστεί -και εφόσον δεν υπάρξουν νέες αρνητικές εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας- να περιμένουμε μέχρι τουλάχιστον το τέλος του 2022 για να ανακτηθούν τα επίπεδα που είχε η οικονομία στο τέλος του 2019.

Ο εφιάλτης της ύφεσης του 2020 -ο οποίος θα ήταν μεγαλύτερος κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες αν δεν υπήρχαν τα μέτρα στήριξης όπως ανέφερε χθες ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος (σ.σ.: δηλαδή χωρίς τα μέτρα στήριξης των 24 δισ. ευρώ μέσα στο 2020 θα είχαμε ύφεση… 17% του ΑΕΠ)είναι προϊόν των ακόλουθων επιμέρους μεταβολών:

1. Η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται ότι θα κλείσει με μείωση της τάξεως του 7,6% σε αντίθεση με τη δημόσια κατανάλωση, η οποία, ακριβώς λόγω των μέτρων στήριξης, θα ενισχυθεί (και αυτό για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια) κατά 2,1% 2. Οι επενδύσεις, από ένα ούτως ή άλλως χαμηλό σημείο αφετηρίας, θα υποχωρήσουν φέτος κατά 14,3%

3. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (στις οποίες περιλαμβάνεται και το έσοδο της χώρας από τον τουρισμό) θα υποχωρήσουν κατά 30,3%, ενώ οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών θα μειωθούν μεν, αλλά με ρυθμό 17,4%. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την εκτίναξη του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών

4. Η μείωση της απασχόλησης θα φτάσει στις 5 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ η ανεργία (με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού) θα αυξηθεί στο 18,9% του ΑΕΠ.

Κατανάλωση και επενδύσεις

Η ανάπτυξη του 4,8% για το 2021 είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ιδιωτική κατανάλωση (η οποία με τη σειρά της είναι συνδεδεμένη με τα νέα μέτρα στήριξης), αλλά και την τόνωση των επενδύσεων που εξαρτάται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 3% το 2021, ενώ οι επενδύσεις αναμένεται να διογκωθούν κατά 23,2%. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται ότι θα αυξηθούν κατά 22,5% συγκριτικά με το 2020, ενώ ο τουρισμός προβλέπεται ότι θα φτάσει στο 60% του επιπέδου του 2019.

Το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης για το έτος 2020 εκτιμάται ότι σε όρους ενισχυμένης εποπτείας θα διαμορφωθεί στα 11,760 δισ. ευρώ ή 7,22% του ΑΕΠ. Σε όρους ESA εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 11,141 δισ. ευρώ ή 6,8% του ΑΕΠ. Για το έτος 2021, το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα ανέλθει στα 6,67 δισ. ευρώ ή 3,88% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, σε δημοσιονομική βάση το πρωτογενές έλλειμμα προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 6,591 δισ. ευρώ ή 3,8% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα τόσο στον προϋπολογισμό του 2020 όσο και στον

Στις 15 Δεκεμβρίου θα ψηφιστεί από τη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2021, με τη συζήτηση στην Ολομέλεια να ξεκινά στις 11 του μήνα. Σημειώνεται πως η συζήτηση στην αρμόδια Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων θα διεξαχθεί από τις 24 έως τις 26 Νοεμβρίου. Χθες ο προϋπολογισμός κατατέθηκε στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα (αριστερά) σε ψηφιακή μορφή και μέσα σε ένα κουτάκι που έφερε την ελληνική σημαία. Ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, παραλαμβάνοντας το κουτάκι με τον ψηφιακό προϋπολογισμό, σχολίασε χαρακτηριστικά: «Αυτός είναι ο προϋπολογισμός, τεχνολογικά παρουσιασμένος, είναι και σημαιοφόρος προϋπολογισμός, ίσως λόγω και της επετείου των 200 ετών από το 1821 σε σχέση με το 2021».

προϋπολογισμό του 2021 είναι αποτέλεσμα της ανάγκης να υλοποιηθεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας.

62 παρεμβάσεις ύψους 31,437 δισ.

Το Γενικό Λογιστήριο μέτρησε συνολικά 62 παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν μέσα στο 2020 ή πρόκειται να υλοποιηθούν μέσα στο 2021. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι 31,437 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 23,891 δισ. ευρώ αφορούν το 2020 (συμπεριλαμβάνοντας τη μόχλευση των χρηματοοικονομικών εργαλείων

331.072 340.000 343.200

180,5%

-20.228

-16.111

208,9%

-14.715

-11.516

199,6%

183.413 162.776 171.934

ύψους 5,693 δισ. ευρώ). Το ταμειακό κόστος για το 2020 ανέρχεται σε 18,198 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος, ήτοι ποσό 11,625 δισ. ευρώ, επιφέρει άμεσο δημοσιονομικό κόστος, ποσό 1,567 δισ. ευρώ αφορά αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων και ποσό 5,006 δισ. ευρώ αφορά παρεμβάσεις παροχής ρευστότητας. Το ύψος των παρεμβάσεων για το 2021 ανέρχεται στο ποσό των 7,546 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 6,936 δισ. προκαλούν δημοσιονομική επίπτωση και 610 εκατ. εκτιμάται ότι θα δαπανηθούν σε παρεμβάσεις παροχής ρευστότητας που προκαλούν ταμειακή επίπτωση.

Ειδικά για το 2021 οι παρεμβάσεις που επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα αφορούν:

τη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, με κόστος 816 εκατ. ευρώ,

την αναστολή καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με κόστος 767 εκατ. ευρώ,

την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό και την επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, με κόστος 322 εκατ. ευρώ για το 2021,

το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ», που αφορά την επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, με κόστος 280 εκατ. ευρώ για το 2021.

την επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ και αναστολές τελών σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κλάδων που πλήττονται από την πανδημία έως τον Απρίλιο του 2021, με συνολικό κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2021.

Παράλληλα, η καταβολή αποζημιώσεων ειδικού σκοπού σε απασχολούμενους ή επιχειρήσεις που βρίσκονται είτε σε προσωρινή αναστολή εργασιών είτε συμμετέχουν στο Πρόγραμμα «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» κατά τα τέλη του 2020 αναμένεται να λάβει χώρα τον Ιανουάριο του 2021 και συνεπώς να επηρεάσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του εν λόγω έτους.

Επιπλέον, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021 επηρεάζεται από την κάλυψη της μισθοδοσίας του έκτακτου υγειονομικού προσωπικού που προσλήφθηκε εντός του 2020 και του προσωπικού που προσλαμβάνεται για την κάλυψη των αναγκών των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Το ειδικό αποθεματικό για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών του κορονοϊού το 2021 ύψους 3 δισ. ευρώ, έχει προβλεφθεί ώστε να καλύψει αναμενόμενες δαπάνες από την επέκταση του μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής, την επέκταση μέτρων στήριξης της απασχόλησης και του εισοδήματος και επιπλέον δαπάνες Υγείας τους πρώτους μήνες του 2021. Η κατανομή μεταξύ των μέτρων στήριξης θα εξαρτηθεί από αντικειμενικά γεγονότα, όπως οι οικονομικές συνέπειες του δεύτερου κύματος της πανδημίας σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας και τον αριθμό των δικαιούχων.