«Κλειδί» ο βαθμός ανθεκτικότητας στην αγορά εργασίας εν μέσω Covid
Χαμηλά η Ελλάδα στη θωράκιση ανθρώπινου δυναμικού για τη μετά πανδημία εποχή
Καθώς η ανθεκτικότητα σε μελλοντικά σοκ γίνεται το ζητούμενο σήμερα για επιχειρήσεις και εργαζόμενους, αλλά και για κυβερνήσεις, ανησυχίες δημιουργούν τα στοιχεία για τη χαμηλή κατάταξη της Ελλάδας σε δείκτες ευρωστίας της αγοράς εργασίας, στοιχείο που δείχνει να εξασθενεί την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας στην πορεία ανάκαμψης μετά την έξοδο από την κρίση.
Σημειώνεται ότι μετά την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων αναγκών και όσο η υγειονομική κρίση κλιμακώνεται, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που θα πρέπει να διατηρήσουν τις αντοχές τους ώστε να είναι σε θέση να παραγάγουν πλούτο για τις οικονομίες σε ένα διαφορετικό περιβάλλον.
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η πανδημία του ιού Covid-19 επιταχύνει τον μετασχηματισμό οικονομιών, επιχειρηματικών κλάδων και επιχειρήσεων. Κλάδοι όπως η αεροπορική βιομηχανία και ο τουρισμός συρρικνώνονται, ενώ άλλοι, όπως η ψηφιακή οικονομία και η υγειονομική περίθαλψη, ακμάζουν. Οι εταιρείες μετασχηματίζουν τις στρατηγικές τους, ψηφιοποιούνται, αυτοματοποιούν διαδικασίες και διερευνούν τις δυνατότητες συνεργασίας ανθρώπου - μηχανής. Οι εργαζόμενοι, ωστόσο, είναι μπροστά σε ένα αβέβαιο μέλλον, βλέποντας να χάνονται θέσεις εργασίας και να δημιουργούνται νέες που απαιτούν πολύ διαφορετικά σετ δεξιοτήτων από αυτά που διαθέτουν οι ίδιοι.
Αυτές οι διαφορετικές τάσεις ενέχουν τον κίνδυνο αύξησης τόσο της κοινωνικής πόλωσης όσο και των χαμένων ευκαιριών. Ο δείκτης οικονομικής ανάκαμψης Covid (Horizon, Covid Economic Recovery Index - CERI) έδειξε πρόσφατα ότι ο τρόπος με τον οποίο οι χώρες ή οι εταιρείες εξοπλίζουν το εργατικό δυναμικό τους με τις δεξιότητες που απαιτούνται για το περιβάλλον της οικονομίας, όπως αυτό θα διαμορφωθεί μετά την πανδημία του Covid-19, θα είναι καθοριστικός. Αυτός ο παράγοντας θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την αντοχή τους στην κρίση και τη μετέπειτα ανάκαμψή τους. Οι
αναλυτές σημειώνουν ότι η συγκυρία απαιτεί συμμετοχή και συνεργασία από όλους τους εμπλεκόμενους -κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και εργαζόμενουςώστε να γεφυρωθούν οι διαφορές και να ευθυγραμμιστούν όλοι στην πορεία για την οικονομική ανάκαμψη.
Οι επιδόσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη κατάταξη του δείκτη CERI η Ελλάδα είναι στην 52η θέση μεταξύ 122 χωρών, καταγράφοντας από τα χειρότερα σκορ στον τομέα της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας (115η θέση), ενώ το συνολικό σκορ της με άριστα το 100 διαμορφώνεται σε 55,04. Στον τομέα της απορροφητικής ικανότητας, δηλαδή στην ικανότητα όχι μόνο απόκτησης πόρων αλλά και στη δυνατότητα εκμετάλλευσής τους, η χώρα μας έλαβε σκορ 58,27 έναντι παγκόσμιου μέσου όρου 60,28, και έναντι μέσου όρου 63,39 της γεωγραφικής περιοχής που κατατάσσεται, δηλαδή Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας. Στη δέσμη των κριτηρίων που αξιολογούν την οικονομική ελαστικότητα, με την έννοια της προσαρμοστικότητας και της ανθεκτικότητας, η Ελλάδα έλαβε σκορ 50,37, αγγίζοντας σχεδόν τον παγκόσμιο μέσο όρο (50,94), αλλά υστερεί έναντι του ευρωπαϊκού μέσου
όρου (62,76). Σχετικά με τη δέσμη κριτηρίων που αφορούν την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας, βαθμολογήθηκε με 56,49 έναντι παγκόσμιου μέσου όρου 52,48 και 61,97 που είναι η μέση επίδοση για την περιοχή Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας.
Με βάση την ανάλυση της Horizon Insight & Strategy, κορυφαία χώρα ως προς την ανθεκτικότητά της στον τομέα της υγείας και την ικανότητά της να ανακάμψει από την κρίση είναι η Φινλανδία και ακολουθούν οι Νορβηγία, Γερμανία και Ελβετία. Διαπιστώνεται ότι οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις, δηλαδή αυτές που έχουν μεγαλύτερη ικανότητα στην προσαρμοστικότητα και άρα τις καλύτερες προοπτικές ανάκαμψης μετά την κρίση, είναι αυτές με υψηλά σκορ στην προσαρμοστικότητα του εργατικού δυναμικού, μια υποκατηγορία της απορροφητικής ικανότητας (όπου η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο βαθμό στο σύνολο των επιδόσεων που συνθέτουν το προφίλ της, 25,53), στην ψηφιοποιημένη οικονομία (η Ελλάδα έχει σκορ 35,70), στη διακυβέρνηση και το κοινωνικό κεφάλαιο (39,56 το σκορ της Ελλάδας), στην ασφάλεια τροφίμων (όπου η Ελλάδα έχει εξαιρετικά υψηλό σκορ: 83,9), καθώς και σε λειτουργικά χρηματοοικονομικά συστήματα ( 68,20). Μεταξύ των μεγάλων αναδυόμενων αγορών, η Κίνα (32η) είναι η οικονομία με τις καλύτερες επιδόσεις, ακολουθούμενη από τη Ρωσική Ομοσπονδία (36η), τη Βραζιλία (51η), την Ινδία ( 63η) και τη Νότια Αφρική (77η).
Διαπιστώνεται ότι οι οικονομίες με ισχυρό χρηματοοικονομικό σύστημα είναι σε θέση να διανέμουν χρηματοοικονομική υποστήριξη γρήγορα. Επίσης, εταιρείες σε χώρες με υψηλές επιδόσεις σε ψηφιακές δεξιότητες μπόρεσαν να συνεχίσουν να λειτουργούν στην περίοδο του lockdown, διατηρώντας το εργατικό δυναμικό τους και μειώνοντας την οικονομική ύφεση. Χώρες με υψηλότερα επίπεδα κοινωνικού κεφαλαίου είναι επίσης σε θέση να εφαρμόσουν μέτρα γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα. Και χώρες που είναι καλύτερα προετοιμασμένες για μια πανδημία είναι αυτές που έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τις προκλήσεις στον τομέα της υγείας και να ανοίξουν ξανά πριν από άλλες.
Τα συμπεράσματα
Συμπεραίνεται ότι η πανδημία αποκάλυψε προϋπάρχουσες διαρθρωτικές αδυναμίες των χωρών, οικονομικές και κοινωνικοπολιτικές, τις οποίες μάλιστα επιδείνωσε. Τα εκτεταμένα μέτρα για τον περιορισμό του ιού και την αποτροπή της υπερφόρτωσης των συστημάτων υγείας έπληξαν τις βιομηχανίες και τις θέσεις εργασίας, προκαλώντας τη χειρότερη ύφεση από τη δεκαετία του 1930. Έχοντας αντιδράσει σε πρώτη φάση για την προστασία της ζωής και της υγείας των πολιτών, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρηματικοί ηγέτες ενεργούν πλέον, εν μέσω αβεβαιότητας, για να οδηγήσουν τις οικονομίες σε μια βιώσιμη ανάκαμψη.
Η ικανότητα αντιμετώπισης της κρίσης αλλά και η ανάκαμψη θα εξαρτηθούν συνεπώς από ένα σύνολο παραγόντων και δομικών χαρακτηριστικών που διαθέτουν οι χώρες. Είναι στοιχεία που συνθέτουν το οικονομικό, κοινωνικό και υγειονομικό προφίλ κάθε οικονομίας και ως εκ τούτου διαφέρουν από τη μια χώρα στην άλλη.
Εντέλει, από τα δεδομένα σε ένα αξιόπιστο δείγμα χωρών διαπιστώνεται ότι οι μικρότερες προηγμένες οικονομίες επλήγησαν περισσότερο από το αρχικό σοκ, αλλά η ανθεκτικότητά τους θα τις βοηθήσει να ανακάμψουν, ενώ ακόμη και οι ΗΠΑ, παρά την τρέχουσα ταλαιπωρία των πολιτών λόγω της έξαρσης του ιού, έχουν ισχυρή ικανότητα ανάκαμψης. Οι αναδυόμενες αγορές διαφέρουν σημαντικά ως προς την ικανότητά τους να απορροφήσουν το αρχικό σοκ και είναι λιγότερο ανθεκτικές. Η προσαρμοστικότητα του εργατικού δυναμικού, η ψηφιοποιημένη οικονομία, η διακυβέρνηση και το κοινωνικό κεφάλαιο και τα λειτουργικά χρηματοοικονομικά συστήματα είναι βασικά συστατικά για την ανάκαμψη. Επίσης, κατά τον σχεδιασμό προγραμμάτων αποκατάστασης οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με γνώμονα τις μακροπρόθεσμες προοπτικές, με στρατηγική που θα λαμβάνει υπόψη μελλοντικές αλλαγές. Όσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική κρίση τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να προκαλέσει άλλους κινδύνους, ιδίως μια χρηματοπιστωτική κρίση που θα απαιτούσε περισσότερο χρόνο και δυσκολίες για την ανάκαμψη. Επομένως είναι κρίσιμης σημασίας να περιοριστεί η οικονομική επίπτωση του Covid-19 και να αποφευχθούν πρόσθετοι κίνδυνοι.