Κριτική με το γάντι σε διαχρονικές κοινωνικές πραγματικότητες
«Ο δικαστής των διαζυγίων και άλλα κωμικά ιντερμέδια» από τις εκδόσεις Printa
« Οδικαστής των διαζυγίων και άλλα κωμικά ιντερμέδια», είναι ο τίτλος βιβλίου με έργα του Μιγέλ δε Θερβάντες (1547-1616) που κυκλοφορεί από τη σειρά «Οι κλασικοί» των εκδόσεων Printa, σε μετάφραση Δήμητρας Παπαβασιλείου. Η μεταφράστρια υπογράφει και την εμπεριστατωμένη εισαγωγή -εκεί, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε για τα ιντερμέδια: «Πρόκειται για φαρσικά ιντερλούδια,πουσυχνάτελείωνανμε τραγούδικαιχορό,καιταοποία παρεμβάλλοντανανάμεσαστην πρώτηκαιτηδεύτερηπράξημιας “λόγιας”(ήκαιλιγότερολόγιας)κωμωδίας?[…]Στόχος των ιντερμέδιων ήταν να προσφέρουν μια σύντομηανάπαυλαδιασκέδασης, καιπροκειμένουνατονυπηρετήσουνπαρουσίαζανστοκοινό ταελαττώματα,τημωρίακαιτηγελοιότητααπλώνκαθημερινώνανθρώπων…» .
Τα οκτώ σπαρταριστά επεισόδια του τόμου, αντιπροσωπευτικά της ζωής στην Ισπανία του Θερβάντες -την Ισπανία του
Χρυσού Αιώνα αλλά και της παρακμής ηθών και θεσμών-, μας παρουσιάζουν ένα πολυποίκιλο πανόραμα ανθρώπινων τύπων και ευτράπελων καταστάσεων, με ρεαλισμό και ενάργεια που αφοπλίζουν. Απατημένοι σύζυγοι, μοιχαλίδες, συμφεροντολόγες και αδίστακτες υπηρέτριες, γειτόνισσες-προξενήτρες, μαστροποί, πόρνες, απατεώνες, αυλικοί που διασκεδάζουν την πλήξη τους, ζευγάρια που αντιδικούν, πειναλέοι γραμματιζούμενοι και ικανοποιημένοι μες στην άγνοιά τους χωρικοί, ημιμαθείς αξιωματούχοι, αρχοντοχωριάτες, τυχοδιώκτες και τυχοδιώκτριες, αξιοθρήνητοι στρατιώτες, ερωτευμένοι καντηλανάφτες είναι οι κεντρικές φιγούρες.
Ένας αχθοφόρος, απευθυνόμενος στον δικαστή των διαζυγίων, λέει: «[…] θέλω να ξέρετε, κυρ-δικαστή,ότιόνταςκάποτεπολύ άρρωστος απ’ την ασθένεια τουΒάκχου,έταξαναπαντρευτώ μια αμαρτωλή γυναίκα. Ξαναβρήκα τον εαυτό μου, γιατρεύτηκα, κι εκπλήρωσα το τάξιμο πουείχακάνει:παντρεύτηκαμια γυναίκαπουτηνέβγαλααπ’το βούρκο,καιτηνέκαναμανάβισσα.Μουβγήκεόμωςτόσοαλαζονικήκαικακόψυχη,πουδεν υπάρχειπελάτηςμετονοποίονα μηνκαβγαδίσει.Λογομαχείγια τοζύγι,ήεπειδήτηςπιάνουντα φρούτα,καιδύοστιςτρειςφορές τούςδίνειμιαστηνκεφαλήήόπου αλλούβρει,καιτουςπερνάειγενεέςδεκατέσσερις,χωρίςναησυχάζειούτελεπτόμαζίμετιςγλωσσούδεςτιςγειτόνισσέςτηςστους
πάγκους, κι εγώ είμαι αναγκασμένοςναέχωπάνταπρόχειρο το σπαθί για να την υπερασπιστώ,αλλάδενμπορώναπληρώνωσυνέχειατασπασμένατης.Θα ήθελα,λοιπόν,ανείχατετηνκαλοσύνη,ήναμεχωρίζατεαπ’αυτήνή,τουλάχιστον,ν’αλλάζατε τοναπότομοχαρακτήρατηςκαι νατηνυποχρεώνατεναγίνειπιο μετρημένηκαιμαλακήστουςτρόπους,κιεγώυπόσχομαινασας κουβαλήσωδωρεάνόλοτοκάρβουνοπουθ’αγοράσετεφέτος-γιατίμπορώναυπολογίζωστιςπλάτεςτουσιναφιούμου». Στα παρόντα απολαυστικά αναγνώσματα -μονόπρακτες κωμωδίες που διαθέτουν όλη τη σπιρτάδα και την αμεσότητα των διαλόγων του Δον Κιχώτη- ο πολύπλευρος και πολύτροπος Μιγέλ δε Θερβάντες, «συγγραφέας του ενός βιβλίου» στη συνείδηση της μεγάλης πλειονότητας των αναγνωστών ανά τον κόσμο, επιδεικνύει το κωμικό και σατιρικό του ταλέντο, ενώ παράλληλα ασκεί, «με το γάντι» μα και με χειρουργική ακρίβεια, κριτική σε κοινωνικές πραγματικότητες που αποκαλύπτονται αναπάντεχα οικείες και διαχρονικές.
[SID:14099766]