Η κατανομή τωνκονδυλίων του νέου ΕΣΠΑ

«Χάλκινο» για την Ελλάδα στην απορρόφηση των κοινοτικών πόρων της περιόδου που ολοκληρώνεται το 2023

Στις πρώτες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης ως προς την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ βρέθηκε η Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο με βάση τα επίσημα στοιχεία της Κομισιόν. Συγκεκριμένα, η χώρα μας με ποσοστό απορρόφησης 69% καταλαμβάνει την 3η θέση μετά την Ιρλανδία (82%) και την Αυστρία (77%). Την ίδια στιγμή που καταγράφεται αυτή η επίδοση, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων βρίσκεται «επί ποδός πολέμου» για την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021 - 2027 και την αξιοποίηση των 26,7 δισ. ευρώ που έχουν «δεσμευθεί» από τη χώρα μας.

Μάλιστα, σήμερα αποστέλλεται στις Βρυξέλλες το δεύτερο ελληνικό draft του νέου ΕΣΠΑ, με την ελληνική πλευρά να ευελπιστεί βάσιμα ότι θα είναι το πρώτο πρόγραμμα που θα εγκριθεί εντός των πρώτων ημερών του Ιουλίου.

Σε ό,τι αφορά το τρέχον ΕΣΠΑ, το ποσοστό απορρόφησης του 69% αντιστοιχεί σε 14,8 δισ. ευρώ, εκ των συνολικά 21,4 δισ. ευρώ που έχει να λάβει η χώρα μας στη διάρκεια της συγκεκριμένης προγραμματικής περιόδου.

Η επίδοση αυτή προεξοφλεί σχεδόν με βεβαιότητα ότι δεν θα χαθούν πόροι από το τρέχον ΕΣΠΑ που ολοκληρώνεται το 2023, ενώ, πέραν αυτού, «λύνει τα χέρια» της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων να επικεντρώσει τις δυνάμεις στο νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021 - 2027.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του εν εξελίξει ΕΣΠΑ αλλά και την προετοιμασία του νέου έχει επιφορτιστεί ο αρμόδιος υφυπουργός Γιάννης Τσακίρης σε στενή συνεργασία με τον γενικό γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο και αμφότεροι, πριν από λίγες ημέρες, βρέθηκαν στις Βρυξέλλες για διαπραγματεύσεις με κοινοτικούς αξιωματούχους σχετικά με την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ.

Πρωτιά σε ΕΤΠΑ και Κοινωνικό Ταμείο

Παρότι η Ελλάδα -πάντα με βάση τα στοιχεία της Κομισιόν- βρίσκεται στην τρίτη θέση, εντούτοις καταλαμβάνει την πρώτη θέση ως προς την απορρόφηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ).

Εν αντιθέσει, βρίσκεται στην ένατη θέση στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ) και σε αυτό το γεγονός οφείλεται η απώλεια της πρώτης θέσης στην ευρωπαϊκή κατάταξη.

Με την ανάληψη των καθηκόντων του, το 2019, ως υφυπουργός αρμόδιος για το ΕΣΠΑ, ο κ. Τσακίρης είχε κάνει λόγο για «αγώνα δρόμου» για να μη χαθούν πόροι από το ΕΣΠΑ έως το τέλος του 2023. Πλέον δεν έχει λόγο να ανησυχεί, καθώς η απορρόφηση των πόρων «εκτινάχθηκε» το 2020, λόγω και των μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Από την έναρξη υλοποίησης του ΕΣΠΑ, οι ετήσιες δαπάνες ενωσιακής στήριξης διαμορφώνονται ως εξής: το 2015 οι δαπάνες (απορρόφηση) ήταν 201 εκατ. ευρώ, το 2016 ανήλθαν στο 1,4 δισ. ευρώ, το 2017 υποχώρησαν στο 1,1 δισ. ευρώ και επανήλθαν σε ανοδική πορεία το 2018 με 1,3 δισ. ευρώ και το 2019 με 1,6 δισ. ευρώ και το 2020, στα 4,2 δισ. ευρώ.

10,3 δισ. ευρώ από τα 14,8 δισ.

Όπως προαναφέρθηκε, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε., η

(ποσά σε ευρώ)

απορρόφηση του ΕΣΠΑ διαμορφώνεται στο 69% ή 14,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι κοινοτικοί πόροι που έχουν εισρεύσει στη χώρα μας είναι της τάξεως των 10,3 δισ. ευρώ. Για τα υπόλοιπα 4,5 δισ. ευρώ χρειάζεται η υποβολή αιτημάτων πληρωμής από την Ελλάδα, κάτι που γίνεται σταδιακά, καθώς χρειάζεται η διασταύρωση των στοιχείων που αποστέλλουν στο υπουργείο Ανάπτυξης οι διαχειριστικές αρχές.

Με βάση τον προγραμματισμό του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, έως το τέλος του 2021 θα έχουν έλθει στην Ελλάδα άλλα τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ.

Έως το τέλος Μαΐου εκτιμάται ότι θα αποπληρωθεί στην Ελλάδα το ποσό του 1 δισ. ευρώ από την πρωτοβουλία REACT-EU για την «αντικατάσταση» πόρων που δόθηκαν από το ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής. Άλλα περίπου 2 δισ. ευρώ αναμένονται για την αποπληρωμή διάφορων έργων και σχεδόν 1 δισ. ευρώ για τις πληρωμές των περιφερειακών προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν για τη χορήγηση μη επιστρεπτέων ενισχύσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

(ποσά σε ευρώ)

Παράλληλα με το Ταμείο Ανάκαμψης

Με δεδομένο ότι το τρέχον ΕΣΠΑ δεν παρουσιάζει κάποιο κίνδυνο εκτροχιασμού, το βάρος τώρα πέφτει στη νέα προγραμματική περίοδο 2021 - 2027 και, όπως προαναφέρθηκε, σήμερα έχει προγραμματισθεί να αποσταλεί στην Κομισιόν το δεύτερο προσχέδιο του ΕΣΠΑ και να ακολουθήσει η αποστολή του τελικού σχεδίου εντός του Ιουνίου ώστε να λάβει έγκριση στις αρχές Ιουλίου. Στόχος του υπουργείου είναι το νέο ΕΣΠΑ να «τρέξει» παράλληλα με το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε τα δύο προγράμματα να έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Τσακίρης κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις Βρυξέλλες, έλαβε τη διαβεβαίωση για τη fast track έγκριση του δεύτερου προσχεδίου που θα κατατεθεί στην Κομισιόν και στη συνέχεια του τελικού σχεδίου, κάτι που δημιουργεί προσδοκίες ότι το ελληνικό νέο ΕΣΠΑ θα είναι το πρώτο που θα εγκριθεί.

Βάσιμες προσδοκίες υπάρχουν και για την αύξηση του τελικού προϋπολογισμού του νέου ΕΣΠΑ κατά 400 εκατ. ευρώ, μέσω πόρων που μπορούν να μετα

φερθούν από πρόγραμμα InvestEU.

Αν μεταφερθούν, τα 400 εκατ. ευρώ θα προστεθούν στο τομεακό πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός», το οποίο σήμερα έχει προϋπολογισμό 638 εκατ. ευρώ, ώστε να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικοί πόροι του νέου ΕΣΠΑ θα ανέλθουν στα 27,1 δισ. ευρώ από τα 26,7 σήμερα.

Πάντως, οι πρώτες προσκλήσεις - προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ δεν αναμένονται πριν από το φθινόπωρο, καθώς μετά την έγκριση του ΕΣΠΑ απαιτείται και η έγκριση ξεχωριστά του κάθε τομεακού και περιφερειακού προγράμματος.

Μάλιστα, για το κάθε ένα από αυτά θα πρέπει να αποσταλούν στις Βρυξέλλες τρία draft.

Εφόσον εγκριθούν όλα τα προγράμματα, θα ψηφιστεί ο εφαρμοστικός νόμος του νέου ΕΣΠΑ και θα αρχίσει σταδιακά η διαδικασία των προσκλήσεων.

Ευελιξία μεταφοράς πόρων

Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας προγραμματικής περιόδου είναι η αύξηση της ευελιξίας των Προγραμμάτων στη μεταφορά πόρων. Κατά τον σχεδιασμό ή

κατά την αναθεώρηση, το κράτοςμέλος μπορεί να διαθέσει το 5% των πόρων σε εργαλεία κεντρικής διαχείρισης και μπορεί να μεταφέρει έως το 20% των πόρων ενός ταμείου σε άλλο ταμείο για το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής και το ΕΚΤ+. Επιπλέον, μπορεί να μεταφέρει έως 15% των πόρων από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες στις περιφέρειες μετάβασης ή στις περισσότερο ανεπτυγμένες Περιφέρειες.

Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, δεν τίθεται θέμα αλλαγής των τομεακών προγραμμάτων αλλά και ουσιαστικής τροποποίησης των προϋπολογισμών τους. Οι όποιες αλλαγές ζητηθούν από την Κομισιόν, εκτιμάται ότι θα είναι ήσσονος σημασίας.

Για το ΕΣΠΑ 2021 - 2027, στα γνωστά τομεακά προγράμματα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου προστίθενται νέα προγράμματα για την Πολιτική Προστασία, τη Δίκαιη Μετάβαση, ένα αυτόνομο και οριζόντιο Πρόγραμμα για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό, ενώ διαχωρίζονται τα προγράμματα των Υποδομών Μεταφορών και του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας.

[SID:14321835]