«Κλειδί» οι σύμβουλοι για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης
Ο πρόεδρος του Δ.Σ. του ΣΕΣΜΑ, Γιώργος Ραουνάς, στη «Ν»
Της Σοφίας Εμμανουήλ
Ενεργό «παρών» για την αποτελεσματική υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δηλώνει ο ΣΕΣΜΑ (Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος), που προωθεί συνεργασίες των «big 4» και μικρότερων εταιρειών, σε συνδυασμό με επαναπατρισμό στελεχών που έφυγαν στο πλαίσιο του brain drain, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο Γιώργος Ραουνάς, πρόεδρος Δ.Σ. ΣΕΣΜΑ. «Στόχος είναι να αποφύγουμε κακές πρακτικές του ΕΣΠΑ», σημειώνει μεταξύ άλλων ο κ. Ραουνάς και τονίζει ότι τα δύσκολα είναι μπροστά μας και πέρα από τους υφιστάμενους μηχανισμούς απαιτείται νέα τεχνογνωσία από εξωτερικούς συνεργάτες.
Ποιος είναι ο μηχανισμός που θα προωθήσει το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την αξιοποίηση των 32 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και ποιος είναι ο ρόλος των συμβούλων στην task force που δημιουργείται;
«Αυτό που έχει αποφασιστεί από το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να “τρέξει” το εθνικό σχέδιο είναι η στελέχωση μιας Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης με επικεφαλής τον Νίκο Ματζούφα, πρώην ειδικό γραμματέα Ιδιωτικών Επενδύσεων και ΣΔΙΤ. Σήμερα έχουν προσληφθεί περίπου 30 τεχνοκράτες -πολλοί προέρχονται από τη ΜΟΔ (Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων)- και στόχος είναι η ομάδα να αποτελείται από περίπου 50 στελέχη με εμπειρία στη διαχείριση έργων. Ωστόσο, και τα 60 να φτάσουν τα μέλη αυτής της ομάδας, είναι λίγα για να διαχειριστούν το μεγάλο project. Άρα, εκ των πραγμάτων, θα απαιτηθούν υπηρεσίες από συμβουλευτικές εταιρείες με συμβάσεις πλαίσιο.
Ο ΣΕΣΜΑ έκανε παρέμβαση για την ορθή και αποτελεσματική κατανομή, ώστε να αξιοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι πόροι στην αγορά των συμβούλων και πέραν των μεγάλων εταιρειών του κλάδου. Θέσαμε το θέμα και σε συνάντηση με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Θεόδωρο Σκυλακάκη, επικαιροποιώντας το πάγιο αίτημα για τη θέσπιση Μητρώου Συμβουλευτικών Εταιρειών».
Πρόκειται λοιπόν για μεγάλα έργα μεγάλης αξίας που απαιτούν τεχνογνωσία και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Πέρα από τις επαφές με κυβερνητικά στελέχη, έχουν δημιουργηθεί οι συνεργασίες που απαιτούνται ώστε να δοθεί στο εγχείρημα η μέγιστη αξία άυλων πόρων και να γίνει η βέλτιστη διαχείρισή τους;
«Για τον σκοπό αυτό, στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης του ΣΕΣΜΑ είχαμε καλέσει εκπροσώπους θεσμικών φορέων, τους οποίους άλλωστε βλέπουμε είτε ως συνεργάτες είτε ως πελάτες. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με εκπροσώπους από ΣΕΓΜ, ΣΜΕ, ΣΕΤΕ, ΣΕΒΕ, ΣΕΠΕ, Ελληνική Παραγωγή, με τους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε. Σ’ αυτή τη συνάντηση είχαμε την ευκαιρία να ενημερώσουμε ότι αφενός οι εταιρείες μέλη μας επαναπατρίζουν στελέχη που έφυγαν στο πλαίσιο του brain drain, για να αυξήσουμε την ικανότητά μας να διεξάγουμε απαιτητικά έργα στη χώρα μας. Πολλά από αυτά τα στελέχη θα είναι χρήσιμα, όχι μόνο τώρα αλλά και μετά από πέντε χρόνια, όταν τα σχεδιαζόμενα έργα θα έχουν ολοκληρωθεί και θα μπορούν να απασχοληθούν σε έργα από τον ιδιωτικό τομέα».
Ήδη πάντως μεγάλα έργα δρομολογήθηκαν με τη συνεργασία των μεγάλων παικτών της αγοράς συμβούλων. Ποια θα είναι ειδικότερα η συμμετοχή μικρότερων εταιρειών και σε τι βαθμό θα δούμε εξαγορές-συγχωνεύσεις στον κλάδο γι’ αυτό τον σκοπό;
«Μέχρι σήμερα και παρά τις προθέσεις στο κείμενο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για συγχωνεύσεις σε όλους τους κλάδους, έχουμε δει πολύ λίγες κινήσεις στη δική μας αγορά. Κατά ένα μέρος η ανάγκη αυτή καλύπτεται σε εξειδικευμένα έργα μεταρρυθμίσεων με στελέχη από το εξωτερικό. Παρ’ όλα αυτά συνέργειες αναπτύσσονται συνεχώς, με τις “big 4” να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς μαζί με 3-4 μικρότερες εταιρείες ανάλογα με τις απαιτήσεις των έργων. Αυτή η τάση θα διαμορφώσει οικοσυστήματα με μονιμότερες συνεργασίες και όχι μόνο ευκαιριακές και πιθανόν μελλοντικά να δούμε συγχωνεύσεις ή/και απορροφήσεις».
Με ποιες διαδικασίες θα μοιραστούν τα έργα ώστε να υπάρξει εγγύηση για τη διαφάνεια, την αξιοκρατία και την εμπιστοσύνη με τους θεσμούς, στους οποί
ους θα λογοδοτούμε ανά τακτά διαστήματα;
«Ακούμε και διαβάζουμε για διαβεβαιώσεις ότι τα κριτήρια θα είναι αντικειμενικά, ότι θα εμπλακούν ορκωτοί ελεγκτές και ότι θα αξιοποιηθούν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις της αγοράς, αλλά, σε αυτή τη φάση, δεν μπορούμε παρά να ελπίζουμε ότι όλα αυτά θα γίνουν πραγματικότητα. Κι εδώ πάντως θα μπορούσε να έχει ρόλο ο ΣΕΣΜΑ, αφού θα μπορούσε να αναλάβει τη διαχείριση ενός Παρατηρητηρίου για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας στην ανάθεση και παραλαβή έργων. Έτσι θα αποφύγουμε κακές πρακτικές του ΕΣΠΑ, δεδομένου ότι με το Ταμείο Ανάκαμψης δεν έχουμε περιθώρια καθυστερήσεων, αφού για τα έργα που δεν τελειώσουν το 2026 σύμφωνα με τις προδιαγραφές θα χαθούν οι πόροι και η ζημιά θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους, πολίτες και επιχειρήσεις».
Πράγματι, η εμπειρία από τη διαχείριση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ ανέδειξε αρκετές αδυναμίες, ενώ για το Ταμείο Ανάκαμψης ο πήχης τίθεται πολύ ψηλά. Ποια είναι τα προαπαιτούμενα για να γίνει εφικτό αυτό το άλμα;
«Ο στόχος δεν είναι εύκολος, αλλά είναι εφικτός. Είναι από τις λίγες φορές που μέχρι τώρα έχουμε λειτουργήσει συντονισμένα. Υποβάλαμε σχέδιο μεταξύ των πρώτων χωρών, χάρη στην απόφαση της κυβέρνησης να συνεργαστεί με εταιρεία μέλος του ΣΕΣΜΑ, που βοήθησε σε όλη αυτή τη διαδρομή. Το σχέδιο Ελλάδα 2.0, αν και επιδέχεται σχολιασμού ως προς κάποια έργα που δεν συνάδουν με τις σύγχρονες προκλήσεις των ραγδαία εξελισσόμενων τεχνολογιών, αλλά εστιάζουν σε πάγιες ανάγκες που συζητάμε πάνω από μια δεκαετία, ωστόσο είναι σημαντικό να υλοποιηθούν έστω και τώρα. Αυτό που πρέπει να αποφύγουμε είναι να χάσουμε άλλη μια ευκαιρία. Τα δύσκολα είναι μπροστά μας και υπάρχει ανάγκη να επιδειχθεί σοβαρότητα από κυβέρνηση, ωφελούμενους φορείς, τράπεζες, εταιρείες πληροφορικής, τεχνικούς συμβούλους, συμβούλους μάνατζμεντ και όλους τους συμμετέχοντες για να μην κάνουμε τα λάθη του παρελθόντος, όπως π.χ. οι ατέρμονες δικαστικές διενέξεις που παρακωλύουν την πρόοδο των έργων».
Τα πρώτα 4 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να έρθουν άμεσα. Μπορεί αυτό να συμβεί πριν από το καλοκαίρι και να είμαστε έτοιμοι να τα διαχειριστούμε;
«Κατά την άποψή μου δεν είναι δυνατό πριν από το καλοκαίρι να διατεθούν χρήματα για την ανάπτυξη έργων. Δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να βγουν τεύχη διακήρυξης για την ανάθεση έργων. Διάθεση πόρων μπορεί να γίνει μόνο για κάποια προγράμματα στήριξης από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Εξαίρεση μπορεί να αποτελέσουν κάποια υπερώριμα έργα που ενδέχεται να μεταφερθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης».
Σε τι βαθμό τα έργα που έχουν προκριθεί είναι ώριμα για να συμβασιοποιηθούν και ποιες είναι οι δυσκολίες που εντοπίζονται σε μεγάλα ή μικρότερα έργα;
«Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι άρτιο τεχνοκρατικά, έχοντας ενσωματώσει αρκετές βελτιώσεις/προσαρμογές σε θέματα ιεράρχησης και κοστολόγησης των έργων κι αυτό ανέδειξε τις δυσκολίες του όλου εγχειρήματος. Σε πολλές περιπτώσεις οι φάκελοι δεν έχουν όλα τα στοιχεία για την κοστολόγηση κι εδώ αναδεικνύεται το σοβαρό θέμα για τον βαθμό ωριμότητας μεγάλων έργων. Όσο λιγότερο ώριμα είναι τα έργα τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να μην ολοκληρωθούν εντός του προβλεπόμενου χρόνου. Επομένως απαιτείται να βρεθούν άμεσα οι λύσεις που θα μας οδηγήσουν στην ωρίμανση των έργων, από τον σχεδιασμό, τις μελέτες και τις έρευνες μέχρι τις αδειοδοτήσεις. Η κυβέρνηση χτίζει μηχανισμούς γι’ αυτό τον σκοπό, αλλά απαιτείται και νέα τεχνογνωσία από εξωτερικούς συνεργάτες και στο πλαίσιο αυτό ο ΣΕΣΜΑ είναι ανοιχτός σε συνεργασίες».
Γιώργος Ραουνάς: Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι άρτιο τεχνοκρατικά, έχοντας ενσωματώσει αρκετές βελτιώσεις/προσαρμογές σε θέματα ιεράρχησης και κοστολόγησης των έργων κι αυτό ανέδειξε τις δυσκολίες του όλου εγχειρήματος.
Στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης θα δοθούν νέα δάνεια. Ακούσαμε επίσης για παρατηρητήριο πιστοληπτικής επέκτασης, που θα εντοπίζει κενά που δεν διαχειρίζονται μέχρι σήμερα επαρκώς οι τράπεζες, με έγκαιρη προειδοποίηση, ως ένα είδος προληπτικού μηχανισμού για μελλοντικές γενιές κόκκινων δανείων. Αρκεί αυτό δεδομένων των επιπτώσεων της πανδημίας στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε με την προηγούμενη κρίση;
«Αυτό είναι ένα εγχείρημα υπό συζήτηση που θα αργήσει. Στο παρελθόν έχει γίνει σχετική προσπάθεια για σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με ένα πιλοτικό πρόγραμμα. Πρακτικά, μια μικρή εταιρεία που αντιμετωπίζει πρόβλημα, απευθύνεται στον μηχανισμό σε οικειοθελή βάση ζητώντας υποστήριξη, κυρίως συμβουλευτική για να μην οδηγηθεί σε κλείσιμο. Το μεγάλο θέμα που θα αντιμετωπίσουμε είναι η ελληνική νοοτροπία του “στίγματος”. Το να πάει κάποιος σε αυτό τον μηχανισμό δηλώνει αδυναμία και ειδικά στην περιφέρεια ενδέχεται -λόγω της νοοτροπίας- να επιδεινώσει την κατάσταση. Οπότε πρέπει να υπερβούμε ένα θέμα κουλτούρας για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ένας τέτοιος μηχανισμός. Είναι κάτι που προωθείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο να στηριχθούν μικρές επιχειρήσεις, αλλά θα μου επιτρέψετε να πω ότι κρατάω μικρό καλάθι για την αποτελεσματική εφαρμογή του αν δεν προφυλάξουμε τον ενδιαφερόμενο και δεν λύσουμε το θέμα της αμοιβής για τη λήψη χρήσιμων συμβουλευτικών υπηρεσιών, πέραν της αρχικής διάγνωσης».
[SID:14321995]