Αδικαιολόγητος πλουτισμός η ανακληθείσα δωρεά
ΑΑΔΕ: Τι προβλέπει απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών
Αδικαιολόγητος πλουτισμός θεωρείται η δωρεά που έχει ανακληθεί από τον δωρητή, με δήλωση προς τον δωρεοδόχο με την οποία αποσβένεται η υποχρέωση για την παροχή.
Η ανάκληση της δωρεάς γίνεται με άτυπη σχετική δήλωση (ακόμη και όταν το αντικείμενο της δωρεάς είναι ακίνητο) του δωρητή προς τον δωρεοδόχο, κατά συνέπεια και με αγωγή.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται και στην υπ' αριθμ. ΔΕΔ/Α 2303/6.10.2021 απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, η δήλωση του δωρητή για την ανάκληση της δωρεάς μπορεί να περιλαμβάνεται και σε δικόγραφο του δωρητή, π.χ. σε αγωγή ή προτάσεις, αν και συνηθέστερα από τη δικαστηριακή πρακτική οι ανακλήσεις γίνονται συνήθως με τη μορφή της εξώδικης δήλωσης.
Μάλιστα, λόγω ακριβώς της φύσης της δήλωσης ως απευθυντέας, δεν αρκεί η με συμβολαιογραφική πράξη δήλωση ανάκλησης της δωρεάς, αλλά απαιτείται προσθέτως γνωστοποίηση από αυτόν στον δωρεοδόχο, με κοινοποίηση αντιγράφου της πράξης αυτής, ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, την οποία σε περίπτωση αμφισβήτησης το βάρος απόδειξής της το φέρει ο δωρητής, καθώς συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την επέλευση των επιδιωκόμενων έννομων συνεπειών. Η δήλωση ανάκλησης πρέπει να περιέχει τον λόγο της ανάκλησης και τα πραγματικά περιστατικά που τον θεμελιώνουν.
Έννομα αποτελέσματα
Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι η εν λόγω δήλωση, που συνιστά άσκηση διαπλαστικού δικαιώματος του δωρητή, επιφέρει τα έννομα αποτελέσματά της από την περιέλευσή της στον δωρεοδόχο και εφόσον ο λόγος της ανάκλησης είναι αληθινός και μπορεί να δικαιολογήσει την ανάκληση.
Στην ίδια απόφαση επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι η κτήση περιουσίας αιτία δωρεάς, για την επιβολή του φόρου, για δωρεές πλέον άνω των 800.000 ευρώ αφού από τις αρχές του τρέχοντος μηνός μέχρι του ποσού
αυτού είναι αφορολόγητες από γονείς προς παιδιά, είναι: α) αυτή που προέρχεται από δωρεά η οποία συνιστάται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, β) αυτή που προέρχεται από κάθε παροχή, παραχώρηση ή μεταβίβαση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, έστω και αν δεν καταρτίσθηκε έγγραφο.
Υπόχρεος δε στο φόρο είναι ο δωρεοδόχος ή το τέκνο, ενώ η φορολογική υποχρέωση γεννιέται κατά τον χρόνο σύνταξης του έγγραφου της δωρεάς ή της γονικής παροχής. Προκειμένου εξάλλου για τη μεταβίβαση κινητών, αν η παράδοση του αντικειμένου της δωρεάς ή της γονικής παροχής έγινε χωρίς να συνταχθεί συμβόλαιο ή αν το συμβόλαιο συντάχθηκε μετά την παράδοση του αντικειμένου της δωρεάς ή της γονικής παροχής η φορολογική υποχρέωση γεννιέται κατά τον χρόνο της παράδοσης.
Επισημαίνεται εξάλλου ότι δωρεές εν ζωή και γονικές παροχές κατά πλήρη κυριότητα, οι οποίες:
Α) Ακυρώνονται ή αναγνωρίζονται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ως άκυρες εν όλω ή εν μέρει ή ανακλήθηκαν νόμιμα, λογίζονται και φορολογούνται ως δωρεές ή γονικές παροχές επικαρπίας των αντικειμένων των δωρεών ή γονικών παροχών για τον χρόνο από την παράδοση αυτών μέχρι την τελεσιδικία της απόφασης και γίνεται νέα εκκαθάριση. Αν γι' αυτές τις δωρεές και τις γονικές παροχές με την ίδια απόφαση
διατάσσεται η επιστροφή των αντικειμένων των δωρεών ή γονικών παροχών με τους καρπούς αυτών και αποδεικνύεται αυτή με εκτέλεση της απόφασης ή με συμβολαιογραφική πράξη, εκπίπτει και επιστρέφεται ολόκληρος ο φόρος που βεβαιώθηκε και καταβλήθηκε. Β) Ανακαλούνται με συμφωνία των μερών: α) Μέσα σε μία πενταετία από τη σύστασή τους, φορολογούνται για τη σύστασή τους, όχι όμως και για την ανάκληση ως δωρεές του τέως δωρεοδόχου ή τέκνου προς τον αρχικό δωρητή ή γονέα προς τον οποίο επανέρχονται τα αντικείμενα των δωρεών ή γονικών παροχών, β) μετά πάροδο πενταετίας, φορολογούνται τόσο για τη σύστασή τους όσο και για την ανάκληση, ως δωρεές του τέως δωρεοδόχου ή τέκνου προς τον αρχικό δωρητή ή γονέα προς τον οποίο επανέρχονται τα αντικείμενα των δωρεών ή γονικών παροχών.
Τα ανωτέρω μάλιστα εφαρμόζονται ανάλογα και σε περίπτωση ανάκλησης δωρεών εν ζωή και γονικών παροχών επικαρπίας.
Προϋποθέσεις
Υπενθυμίζεται ότι η παροχή σε κάποιον ενός περιουσιακού αντικειμένου αποτελεί δωρεά, αν γίνεται κατά τη συμφωνία των μερών χωρίς αντάλλαγμα, ενώ για τη σύσταση δωρεάς απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η δωρεά φυσικά κινητού πράγματος για την οποία δεν συντάχθηκε συμβολαιογραφικό
έγγραφο ισχυροποιείται αφότου ο δωρητής παραδώσει το πράγμα στον δωρεοδόχο.
Σε κάθε περίπτωση ο δωρητής ή ο κληρονόμος του έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη δωρεά, αν ο δωρεοδόχος παραλείπει υπαίτια να εκτελέσει τον τρόπο υπό τον οποίο έγινε η δωρεά.
Επιτρέπεται μάλιστα η εν όλω ή εν μέρει ανάκληση της δήλωσης, που υποβλήθηκε από τον φορολογούμενο, λόγω ουσιώδους πλάνης περί τα πράγματα που αποδεικνύεται προσηκόντως ή λόγω εσφαλμένης ερμηνείας των διατάξεων του νόμου αυτού. Η ανάκληση της δήλωσης δεν μπορεί να αφορά την αξία των αντικειμένων της κληρονομίας.
Επίσης η ανάκληση της δήλωσης μπορεί να γίνει μέχρι και το στάδιο της διοικητικής επίλυσης της διαφοράς ή την ανακοίνωση για την ειλικρίνεια της δήλωσης. Μετά το στάδιο αυτό η ανάκληση της δήλωσης μπορεί να γίνει σε κάθε στάση της δίκης ενώπιον οποιουδήποτε διοικητικού δικαστηρίου.
Για το αποδεκτό ή μη της ανάκλησης, που έγινε μέχρι και το στάδιο της διοικητικής επίλυσης της διαφοράς ή την ανακοίνωση για την ειλικρίνεια της δήλωσης, αποφαίνεται ο προϊστάμενος της αρμόδιας δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας με αιτιολογημένη απόφασή του, η οποία κοινοποιείται στον υπόχρεο. Κατά της απόφασης αυτής μπορεί να ασκηθεί προσφυγή και όλα τα ένδικα μέσα.
[SID:14689469]