Ο Κομφούκιος και το κινεζικό επιχειρείν
Ηπρώτη μου επαφή με το κινεζικό επιχειρείν ήταν στην Ταϊβάν, το 1985. Έκτοτε ακολούθησαν αρκετές επισκέψεις τόσο στο επίμαχο σήμερα νησί όσο και στην κομμουνιστική Κίνα, όπου γνώρισα και μίλησα με πάνω από τριάντα άνδρες και γυναίκες επιχειρηματίες και στελέχη επιχειρήσεων. Μια πρώτη διαπίστωση που μπορώ να καταθέσω είναι ότι από την πρώτη στιγμή… χάζεψα! Έχω την εντύπωση ότι Κινέζες και Κινέζοι έχουν στο DNA τους εισηγμένο το επιχειρείν, το οποίο σε προωθημένο βαθμό το συνδυάζουν και με τη φιλοσοφία του Κομφούκιου, πτυχές της οποίας είναι παραπλήσιες με αντίστοιχες του δικού μας Σωκράτη.
Μια δεύτερη σημαντική διαπίστωση που καταθέτω είναι ότι τόσο στην κομμουνιστική Κίνα όσο και στη δημοκρατική Ταϊβάν, η επιχειρηματικότητα και το πνεύμα της διδάσκονται στα σχολεία και για κάθε Κινέζο αποτελούν υψηλή επιδίωξη.
Κινέζοι επιχειρηματίες αλλά και πολιτικοί, πολύ ευγενικά, μου έδωσαν να καταλάβω ότι χαίρονται ιδιαίτερα όταν διαβάζουν στα δυτικά ΜΜΕ άρθρα κατά του επιχειρείν και της καινοτομίας. Πιστεύουν έτσι ότι οι δυτικοί βγάζουν μόνοι τους τα μάτια τους και μάλλον έχουν δίκιο. «Αυτή τη στιγμή στην Κίνα υπάρχουν πάνω από 160 εκατομμύρια δυνητικοί επιχειρηματίες, έτοιμοι να κάνουν ό,τι μπορούν για να αποκτήσουν εξωτερικές αγορές», μας είπε ο συνάδελφος Βάι Σαν, που συνεργάζεται σε μεγάλο οικονομικό πρακτορείο. Πρόσθεσε δε ότι από το 2016 έως την εκδήλωση της πανδημίας, στην Κίνα είχαν δημιουργηθεί 9.000.000 start ups, νούμερο άπιαστο για τη Δύση.
Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι οι περισσότεροι Κινέζοι επιχειρηματίες και μάνατζερ, καθημερινά μελετούν και εφαρμόζουν εν μέρει, σκέψεις και ρήσεις του Κομφούκιου, τον οποίον θεωρούν κορυφαίο «Δάσκαλο» σε θέματα ηγεσίας και μάνατζμεντ.
Για παράδειγμα, ο νεαρός επιχειρηματίας Τσου Μενγκ Χου, 27 ετών, ειδικός στους ημιαγωγούς, σε διαδικτυακή συζήτηση που είχαμε, μου είπε: «...Για πολλούς νέους Κινέζους όπως εγώ, το επιχειρείν και η επιτυχία στο πεδίο αυτό αποτελούν στόχο ζωής. Τους περισσότερους από εμάς δεν μας ενδιαφέρει να πλουτίσουμε, όσο να ανοίξουμε νέους δρόμους στη ζωή μας. Από την άποψη αυτή, στην Κίνα, τα περισσότερα ιδρύματα εργασίας δεν εκπαιδεύουν τόσο πώς να είναι κανείς καλός στη δουλειά του, όσο πώς να μάθει να δημιουργεί και να εμπλουτίζει τις γνώσεις του. Στην εποχή που ζούμε, η επιτυχία στο επιχειρείν εξαρτάται από τον βαθμό προσαρμοστικότητας που μπορεί να έχει ένας
επιχειρηματίας ή ένα ανώτατο στέλεχος της επιχείρησης στις απαιτήσεις μιας μεταβαλλόμενης πραγματικότητας. Πολύτιμοι σύμβουλοί τους στο επίπεδο αυτό είναι ο δικός μας φιλόσοφος Κομφούκιος και ο δικός σας Σωκράτης. Αμφότεροι οι φιλόσοφοι αυτοί ήσαν σεμνοί και πρακτικοί και δίδασκαν πώς να ζει κανείς μαθαίνοντας και όχι ως ξερόλας…».
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Μπάοσανγκ Νίενγκ που διδάσκει διοίκηση των επιχειρήσεων στη Σαγκάη τονίζει ότι «η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στη σημερινή Κίνα αποτελεί εθνικό στόχο...».
«Σε πολλούς δυτικούς συναδέλφους μου φαίνεται παράξενο αυτό που τους λέω, είναι όμως η πραγματικότητα. Το καθεστώς δεν θέλει απέναντί του πολίτες που θα εξαρτώνται από αυτό και τις παροχές του. Αντιθέτως θέλει ανθρώπους που θα δημιουργούν πλούτο προς διανομή, με τον ίδιο να είναι το εργαλείο της κατανομής του».
Όντως τα λόγια του Κινέζου καθηγητή κρύβουν μια μεγάλη πραγματικότητα. Το κινεζικό καθεστώς, από χρόνια τώρα, έχει εγκαταλείψει τις περίφημες θεωρίες για «δικτατορίες του προλεταριάτου» και άλλα παρόμοια και γνωρίζει καλύτερα από τον οποιονδήποτε δυτικό φιλελεύθερο ότι η επιβίωσή του εξαρτάται από τον βαθμό ενσωμάτωσής του στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Γνωρίζουν επίσης οι Κινέζοι υπεύθυνοι ότι ένα από τα βασικά εργαλεία επιτυχίας σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης, είναι η γνώση, η καινοτομία και η χρηματοπιστωτική κυκλοφορία.
Στο πλαίσιο αυτό, κατά τον Αμερικανό καθηγητή Ράνα Μίτερ, στην παρούσα φάση, η κινεζική ισχύς είναι ευμετάβλητη και σχηματίζεται από το σύμπλεγμα του απολυταρχισμού, του καταναλωτισμού, των παγκόσμιων φιλοδοξιών και της τεχνολογίας (authoritarianism, consumerism, global ambitions, and technology). Ονομάστε το μοντέλο ACGT: με τα ίδια αρχικά, όπως τα νουκλεοτίδια στο DΝΑ. Αυτά τα σκέλη της κινεζικής ισχύος συνδυάζονται και ανασυνδυάζονται για να σχηματίσουν τη σύγχρονη πολιτική ταυτότητα και προσέγγιση της Κίνας στον υπόλοιπο κόσμο.
Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) θέλει να κλειδώσει τον έλεγχό του στην κινεζική κοινωνία, να ενθαρρύνει τον καταναλωτισμό στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, να επεκτείνει την παγκόσμια επιρροή του, να αναπτύξει και να εξάγει την προηγμένη τεχνολογία της χώρας. «...Η θέση της Κίνας και οι μελλοντικές προοπτικές της δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές χωρίς να δούμε και τους τέσσερις αυτούς στόχους μαζί...» γράφει ο Αμερικανός καθηγητής, ανοίγοντας τον δρόμο σε σκέψεις και προβληματισμούς που σίγουρα ξεφεύγουν από την πεπατημένη. [SID:14689127]
Τόσο στην κομμουνιστική Κίνα όσο και στη δημοκρατική Ταϊβάν, η επιχειρηματικότητα και το πνεύμα της διδάσκονται στα σχολεία και για κάθε Κινέζο αποτελούν υψηλή επιδίωξη.