Ο Ταγίπ Ερντογάν στο παζάρι του ΝΑΤΟ Τα ανταλλάγματα που ζητά για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ
Λίγα 24ωρα πριν από την άφιξη του Έλληνα πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν προσπάθησε με συντονισμένες κινήσεις να εξουδετερώσει κάθε απόπειρα αμερικανικής παρέμβασης υπέρ των ελληνικών θέσεων.
ΕΣΠΕΥΣΕ από τη μία πλευρά να εκφράσει επιφυλάξεις στην ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και από την άλλη να συντηρήσει τον μύθο του «ειρηνοποιού» μεσολαβητή στον ουκρανικό πόλεμο, προσφέροντας την αποστολή σκάφους στη Μαριούπολη για τον απεγκλωβισμό των Ουκρανών που παραμένουν οχυρωμένοι στα υπόγεια της χαλυβουργίας Azovstal.
Η απειλή του Ερντογάν για βέτο στην ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μπορεί να ανησύχησε τη Συμμαχία, αλλά γρήγορα έγινε κατανοητό πως ο Τούρκος πρόεδρος απλά παζαρεύει. Συνέδεσε τη στάση του στο ΝΑΤΟ με το αίτημα να σταματήσει η Δύση να υποστηρίζει πολιτικούς αντιπάλους του, εν όψει και των κρίσιμων προεδρικών εκλογών στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2023. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και οι δύο ενδιαφερόμενες χώρες αντέδρασαν σε ήπιους τόνους, καθώς η κυρίαρχη ανάλυσή τους είναι ότι ο Ερντογάν απλώς ζητά κάποια ανταλλάγματα και δεν σκοπεύει να πάει τα πράγματα στα άκρα.
Ο Τούρκος πρόεδρος προσπάθησε φυσικά να εστιάσει το «παζάρι» του σε φιλοκουρδικές οργανώσεις, που έχουν βρει καταφύγιο στη βόρεια Ευρώπη. Αναφερόμενος στη Φινλανδία και στη Σουηδία, ο Ερντογάν είπε: «Οι σκανδιναβικές χώρες λειτουργούν σαν ξενώνας για τρομοκρατικές ομάδες. Μέλη του PKK κρύβονται στη Σουηδία και στη Φινλανδία. Υπάρχουν υποστηρικτές της τρομοκρατίας στο κοινοβούλιο. Δεν μπορούμε να είμαστε θετικοί σε αυτό».
Ο Ερντογάν δεν συγκαταλέγει όμως μόνο το κουρδικό PKK στις τρομοκρατικές ομάδες, το οποίο
είναι εκτός νόμου στην Τουρκία, αλλά και στη Γερμανία, για παράδειγμα.
Ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο συναντήθηκε το Σάββατο με τον Τούρκο ομόλογό του στο Βερολίνο, στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, και φάνηκε ότι δεν ανησυχεί. «Σε καταστάσεις όπως αυτή χρειαζόμαστε λίγη υπομονή και πρέπει να κάνουμε τα πράγματα βήμα βήμα» είπε ο Χααβίστο, τονίζοντας ότι είχε πολύ καλές συνομιλίες με τον Τσαβούσογλου. «Η Τουρκία εξέφρασε τη θετική της στάση απέναντι στη Φινλανδία σε αυτές τις συνομιλίες. Ας δούμε λοιπόν πώς θα συνεχιστεί η διαδικασία και η συζήτηση» πρόσθεσε ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών. Άλλωστε, λίγο νωρίτερα είχε προλάβει ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, με συνέντευξή του στο Reuters, να στρογγυλέψει τη δήθεν απειλή του Τούρκου προέδρου: «Δεν κλείνουμε την πόρτα» τόνισε ο Καλίν, στέλνοντας σαφώς το μήνυμα του «παζαρέματος».
Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι πριν από λίγες ημέρες άνοιξε προξενείο της Φινλανδίας στην Καισάρεια και ο Φινλανδός πρέσβης στην Άγκυρα Άρι Μάκι τόνισε: «Η Φινλανδία και η Τουρκία έχουν αυτή τη στιγμή
εξαιρετικά ιδανικές σχέσεις. Οι αμοιβαίες μας σχέσεις έχουν φτάσει στο υψηλότερο σημείο στην ιστορία. Ο υπουργός Εξωτερικών μας επισκέφθηκε την Τουρκία δύο φορές, μόνο φέτος». Μιλάει έτσι ένας πρεσβευτής που ξέρει ότι η Τουρκία θα βάλει βέτο στην ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ;
Το «σχέδιο» Ερντογάν βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σχεδιάζει να μεταβεί στην Ουάσιγκτον στα μέσα της εβδομάδας για να συνεχίσει το παζάρι με την υπερδύναμη. Έχει έναν και μόνο στόχο: να δείξει ότι η Άγκυρα δεν είναι δεδομένη και ότι η Αμερική πρέπει να προσφέρει ανταλλάγματα, ενισχύοντας το προφίλ της Τουρκίας και προσωπικά του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν γνωρίζει ότι έχει ισχυρά χαρτιά στα χέρια του στην ουκρανική κρίση, που θα μπορούσαν να πείσουν το Κογκρέσο να άρει τις κυρώσεις που εμποδίζουν την αγορά 40 νέων μαχητικών F-16 και την αναβάθμιση άλλων 80 παλαιότερων από τη Lockheed Martin, αξίας 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιθυμεί, άλλωστε, να ικανοποιήσει το αίτημα της Τουρκίας, εκτιμώντας ότι έτσι ο Ερντογάν θα πάψει να κοιτάζει προς τον Πούτιν και θα επιστρέψει στο δυτικό «μαντρί». Κάτι πραγματικά αμφίβολο, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος, δείχνοντας ότι δεν είναι «δεδομένος», εκβιάζει την Αμερική και το ΝΑΤΟ, συνήθως επιτυγχάνοντας τους στόχους του.
Θα επιτύχει στο ταξίδι του ο Τσαβούσογλου; Δύσκολη η εξίσωση, καθώς το κλίμα αλλάζει στην Ουάσιγκτον, που εν όψει της διαφαινόμενης μακράς αντιπαράθεσης με τη Ρωσία θέλει να εντάξει την Τουρκία όλο και περισσότερο στους αμερικανικούς σχεδιασμούς. Την ίδια ώρα, όμως, θα πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι η Τουρκία εισέρχεται σε προεκλογική περίοδο και ο Ερντογάν θα δημιουργεί τεχνητές κρίσεις στην εξωτερική πολιτική για να ανακτήσει με εθνικιστικούς όρους τη χαμένη εκλογική του βάση, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις.