«Τρικυμία» στις μετρήσεις ρύπων των πλοίων
Ο νέος τρόπος αξιολόγησης που σχεδιάζει η RightShip εγείρει πολλά ερωτηματικά και ανησυχίες
Πολλές ναυτιλιακές εταιρείες έχουν προβεί σε μελέτες και μετασκευές για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των πλοίων τους. Προβληματισμό προκαλεί στην ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα η ύπαρξη σειράς δεικτών μέτρησης ενεργειακής απόδοσης των πλοίων, σε όλα τα επίπεδα και κατ' υπέρβαση των απαιτούμενων σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).
ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ του έτους έχουν μπει σε εφαρμογή δύο δείκτες, οι EEXI και CII (AER), που αποτελούν αποτέλεσμα απόφασης του ΙΜΟ και ουσιαστικά μετρούν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των πλοίων. Εκτός από τους συγκεκριμένους δείκτες, με πρωτοβουλίες διαφόρων οργανισμών, υπάρχουν και μια σειρά άλλων δεικτών, όπως είναι οι Sea Cargo Charter (EEOI), Podeidon Principles, αλλά και ο δείκτης Green House Gas (GHG rating) της RightShip (R.S.).
Από ναυλωτές
Η RightShip είναι μια εταιρεία που είχε ιδρυθεί από ναυλωτές προκειμένου να αξιολογεί τα πλοία και τις ναυτιλιακές εταιρείες ως προς την ασφάλεια και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Ο GHG δείκτης της RightShip σήμερα έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τον EEXI, τον δείκτη που έθεσε σε εφαρμογή ο ΙΜΟ από την 1η Ιανουαρίου 2023 και που ισχύει σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι ουσιαστικά ο δείκτης της RightShip δεν έχει πλέον πεδίο εφαρμογής, όπως τονίζεται από παράγοντες της αγοράς.
Οι πληροφορίες της «Ν» αναφέρουν ότι στο στρατηγείο της
R.S. στην Αυστραλία σχεδιάζουν ήδη την επόμενη κίνησή τους, αλλάζοντας τον τρόπο αξιολόγησης της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων. Ειδικότερα, όπως παρουσιάστηκε πρόσφατα σε εκπροσώπους των ναυτιλιακών εταιρειών, η RightShip προτίθεται να αξιολογήσει την απόδοση των πλοίων, όχι με βάση τα χαρακτηριστικά σχεδίασης κάθε πλοίου, αλλά με βάση μια κοινή ταχύτητα για όλα τα πλοία ίδιου τύπου. Η μείωση της ιπποδύναμης δεν θα θεωρείται βελτιστοποίηση και δεν θα επηρεάζει τον νέο δείκτη.
Αμφίβολη η αξιοπιστία
Πολλά ερωτηματικά εκφράζονται για την αξιοπιστία μιας τέτοιας αξιολόγησης, αφού κάθε πλοίο
σχεδιάζεται και βελτιστοποιείται για διαφορετικές συνθήκες λειτουργίας. Το πλοίο κατασκευάζεται βάσει αυτών των συνθηκών και η πραγματική απόδοσή του μετριέται με τα sea trials όταν αυτό πέσει στο νερό. Εκπρόσωποι της ελληνικής ναυτιλίας επισημαίνουν στη «Ν» ότι μια αξιολόγηση που δεν συμβαδίζει με τις πραγματικές συνθήκες σχεδίασης και λειτουργίας του κάθε πλοίου ξεχωριστά και η οποία βασίζεται
σε θεωρητικά στοιχεία για την απόδοσή του και όχι σε πραγματικές μετρήσεις, δεν μπορεί να θεωρείται αξιόπιστη.
Ακόμα ένα στοιχείο που προβληματίζει έντονα είναι ότι με βάση το GHG rating, η RightShip κάνει κατηγοριοποίηση των πλοίων από Α μέχρι και G, κρίνοντας ότι τα πλοία που βρίσκονται στις χαμηλότερες κατηγορίες είναι ακατάλληλα για ναύλωση. Αυτή η κατηγοριοποίηση δεν γίνεται με βάση ένα μίνιμουμ στάνταρ απόδοσης για κάθε κατηγορία, αλλά με βάση τις εκτιμώμενες ενεργειακές αποδόσεις του παγκόσμιου στόλου. Έτσι ένας αριθμός πλοίων, ανεξάρτητα με την πραγματική απόδοσή τους βρίσκεται πάντα στις κατηγορίες που είναι ακατάλληλες για ναύλωση.
Επίσης, όταν ένας αριθμός νεότευκτων πλοίων πέσει στη θάλασσα, το παλαιότερα πλοία πέφτουν κατηγορία ακόμα κι αν η απόδοσή τους βελτιωθεί σε κάποιο βαθμό με ακριβές μετασκευές και εγκατάσταση νέων συστημάτων απόδοσης.
Επιπλέον ένα ακόμα σημείο που θέτουν στη R.S. είναι και το γεγονός ότι ορισμένα πλοία, βάσει του ειδικού σχεδιασμού τους, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες για μεταφορά συγκεκριμένων φορτίων, θα είναι αδύνατο να ικανοποιήσουν τα δεδομένα που θα τεθούν για αξιολόγηση με βάση ενιαία ταχύτητα.
Έργα βελτιστοποίησης
Τα τελευταία χρόνια πολλές ναυτιλιακές εταιρείες έχουν προβεί σε μελέτες και μετασκευές για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των πλοίων τους. Στην προσπάθεια αυτή έχουν εγκατασταθεί συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, υφαλοχρώματα χαμηλής τριβής, αλλαγή προπελών, ακόμα και χρήση συστημάτων αέριας λίπανσης της γάστρας. Όμως, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, για τα παλαιότερα πλοία οι τεχνικές βελτιώσεις δεν είναι ούτε εμπορικά συμφέρουσες ούτε φέρνουν σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη.
Μάλιστα, υπογραμμίζεται ότι σύμφωνα με μελέτες που έχει δημοσιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ο δείκτης EEXI και οι τεχνικές παρεμβάσεις στα πλοία μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων ρύπων της ναυτιλίας μέχρι 3%, ενώ μείωση της ταχύτητας και λειτουργικά μέτρα, όπως ο CII, μπορεί να οδηγήσουν σε μειώσεις μέχρι και 30%.
Εκτός από τους δείκτες του ΙΜΟ για τη ρύπανση που προκαλούν τα πλοία, έχουν τεθεί σε εφαρμογή και μια σειρά άλλων δεικτών.