Ελλάδα 2024: Λιγοστεύουν επικίνδυνα

Το ντοκιμαντέρ «Το τελευταίο παιδί» φωτίζει σκληρά την υπογεννητικότητα και την ερήμωση

Ένα ντοκιμαντέρ (παραγωγή της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Γαλλίας) με τίτλο «Χρήστος, το τελευταίο παιδί», με έντονα συγκινησιακά στοιχεία, που βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες, αναδεικνύει επίκαιρα και μοναδικά το σοβαρό πρόβλημα της υπογεννητικότητας και της ερήμωσης της χώρας.

Αναφέρεται στον μοναδικό μαθητή του Δημοτικού Σχολείου των Αρκιών, του απομακρυσμένου αυτού νησιού των Δωδεκανήσων, όπου υπάρχουν χίλιες κατσίκες, τριάντα κάτοικοι και μόνο ένα παιδί το οποίο βρίσκεται στην τελευταία τάξη του Δημοτικού.

Για να συνεχίσει όμως στο Γυμνάσιο, πρέπει να εγκαταλείψει τους Αρκιούς και να μετακομίσει σε ένα μεγαλύτερο νησί. Η οικογένεια του δεν μπορεί να αντέξει το κόστος και ο πατέρας του θέλει να τον κάνει βοσκό.

Ο Χρήστος δυστυχώς δεν είναι το μόνο παιδί που αντιμετωπίζει ένα σκληρό αδιέξοδο και ένα δυσοίωνο μέλλον.

Η υπογεννητικότητα και η βιοτική ανάγκη, που αναγκάζει τους ακρίτες –και όχι μόνο– να εγκαταλείψουν τα χωριά και τα νησιά τους με άναρχη αστυφιλία, αποτελούν τα δύο πιο σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας, με άκρως ανησυχητικές προεκτάσεις.

Eρημώνει η χώρα!

Ολόκληρες περιοχές σβήνουν από τον χάρτη σε ζωτικά και στρατηγικά σημεία της επικράτειας, και εκεί που κάποτε ανθούσαν η ζωντάνια και η παραγωγικότητα, τώρα επικρατούν η ερημιά και η σιωπή…

Αν και η ερημοποίηση της χώρας έχει βαθιές ρίζες, ποτέ κανείς πολιτικός δεν πήρε γενναία μέτρα για να σταματήσει αυτή την ανθρώπινη αιμορραγία. Ακόμα και σήμερα, που η κατάσταση έχει φτάσει σε άκρως επικίνδυνα όρια, κανένα πολιτικό κόμμα δεν περιλαμβάνει στο πρόγραμμά του ρεαλιστικές και άμεσες παρεμβάσεις.

Τα νέα «κόκκινα» νησιά τα οποία στις επόμενες δύο απογραφές θα δηλώσουν μηδέν κάτοικους είναι τα εξής: Σαρία, Καλόλιμνος, Γυαλί και Φαρμακονήσι (Δωδεκάνησα), Περιστέρα (Σποράδες), Δοκός (Αργοσαρωνικός) και Αντίπαξοι (Ιόνιο).

Στον ορίζοντα διαφαίνεται νέα κατηγορία νησιών με πληθυσμό κάτω των 100 κατοίκων… Ο Καστός από τα Επτάνησα, το παλαιό Τρίκερι (Θεσσαλία), τα Αντικύθηρα πάνω από την Κρήτη, η Ψέριμος και τώρα οι Αρκιοί στα Δωδεκάνησα, νησιά πού σήμερα έχουν πληθυσμό μεταξύ 50 και 100 κατοίκων, μόλις τελειώσει το δημοτικό σχολείο και ο τελευταίος μαθητής, η οικογένεια θα αναγκαστεί να μετακομίσει, κι έτσι είναι τα επόμενα νησιά που θα ερημώσουν…

Η σκληρή πραγματικότητα

Με βάση τα στοιχεία, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται δραματικά. Μεταξύ 2020 και 2060, ο ελληνικός πληθυσμός θα μειωθεί κατά 30%. Η Ελλάδα θα φθάσει τα 7

εκατομμύρια, σε αντίθεση με τον διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό της γειτονικής Τουρκίας, που θα φθάσει τα 120 εκατομμύρια. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο πληθυσμός της Ελλάδας είναι 10.482.487 κάτοικοι. Ο πληθυσμός αυτός είναι μειωμένος σε σχέση με το 2011 κατά 383.000 πολίτες, ποσοστό 3,11%.

Η βασική αιτία μείωσης του πληθυσμού είναι ότι οι Έλληνες δεν κάνουν πια παιδιά με τους ρυθμούς του πρόσφατου παρελθόντος.

Για να μείνει σταθερός ο πληθυσμός μιας χώρας, χρειάζονται πάνω από δύο γεννήσεις ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας. Στην Ελλάδα έχουμε κάτω από 1,5 γεννήσεις και σε συνδυασμό με τη φυγή των νέων στο εξωτερικό (brain drain), ο πληθυσμός βαίνει συνεχώς μειούμενος.

Κοινωνία ηλικιωμένων

Η Ελλάδα είναι μία από τις πλέον γερασμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε εθνικό επίπεδο, το ποσοστό των ατόμων 65 ετών και άνω είναι από τα μεγαλύτερα και υπερβαίνει το 22,5%.

Από τα ίδια στοιχεία, στην Ελλάδα υπάρχουν 143 κοινότητες που έχουν μέχρι 20, από 579 μέχρι 50 και από 1.338 μέχρι 100 κατοίκους, όταν στην πλειονότητά τους πριν από 10 χρόνια είχαν διπλάσιο και τριπλάσιο

αριθμό μόνιμων κατοίκων. Σε αυτή την απογοητευτική λίστα δεν συνυπολογίζονται τα χωριά που είχαν ήδη ερημώσει πριν από το 2011.

Από τη σύγκριση των στοιχείων των δύο τελευταίων απογραφών προκύπτει μια σημαντική μείωση του πληθυσμού –υπερτριπλάσια αυτής σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή 3%– στις μισές από τις 1.000 και πλέον δημοτικές ενότητες («Καποδιστριακοί» δήμοι) και στην πλειοψηφία των σχεδόν 6.300 προκαποδιστριακών κοινοτήτων, κυρίως σ’ αυτές με πληθυσμό κάτω των 300 κατοίκων.

Στην Περιφέρεια Ηπείρου δύο Περιφερειακές Ενότητες, η Άρτα και η Θεσπρωτία, εξαιτίας της μείωσης του πληθυσμού χάνουν από μία βουλευτική έδρα. Ομοίως, εξαιτίας της μείωσης του πληθυσμού, χάνουν έδρες οι Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Καστοριάς, Σερρών, Φθιώτιδας και Μαγνησίας. Στην Περιφερειακή Ενότητα Άρτας καταγράφηκε πληθυσμός 63.732, μειωμένος κατά 6,1% συγκριτικά με το 2001. Ακόμα και στην πόλη της Άρτας ο πληθυσμός μειώθηκε!

Σχολεία χωρίς παιδιά

Στην αναστολή λειτουργίας δεκάδων νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων της Περιφέρειας προχώρησε το υπουργείο Παιδείας για το σχολικό έτος 2023-2024, εξαιτίας έλλειψης μαθητικού δυναμικού. Συγκεκριμένα, κενές έμειναν σχολικές μονάδες στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στη Θράκη, αλλά και σε νησιά, καθώς δεν υπάρχουν μικροί μαθητές για να τα λειτουργήσουν.