Η διαφορά της πρότασης δυσπιστίας με εκείνη της μομφής
Περίπου ως δώρο από τον... ουρανό αντιμετωπίζουν στο Μέγαρο Μαξίμου την πρόταση δυσπιστίας που κατατέθηκε χθες στη Βουλή με πρωτοβουλία του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη, καθώς, όπως εκτιμούν, θα οδηγήσει στην απόλυτη συσπείρωση της ΚΟ της ΝΔ αλλά και των ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος στην αντίστροφη μέτρηση για τις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου.
«Η ευθεία αντιπαράθεση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, κυρίως με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, διευκολύνουν τη στρατηγική της κυβερνητικής παράταξης», σημειώνουν κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, προβλέποντας ότι και από αυτήν τη διαδικασία οι βασικοί κερδισμένοι πολιτικά θα είναι η κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος, σημειωτέον, αναμένεται να ανεβάσει κατακόρυφα τους τόνους της αντιπαράθεσης.
H Χαριλάου Τρικούπη επέλεξε να αξιοποιήσει τη δυνατότητα της κατάθεσης πρότασης δυσπιστίας προκειμένου να φανεί ότι ηγείται της Κεντροαριστεράς. Η άλλη επιλογή θα ήταν η πρόταση μορφής. Αμφότερες συνιστούν δύο ταυτόσημες κοινοβουλευτικές διαδικασίες που διαχωρίζονται από το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής. Τι ισχύει για καθεμία από τις δύο;
Πρόταση δυσπιστίας
H πρόταση δυσπιστίας συνιστά το κορυφαίο μέσο για την άσκηση του κοινοβουλευτικού έργου. Η Βουλή έχει τη δυνατότητα να αποσύρει την εμπιστοσύνη της είτε από την κυβέρνηση είτε από κάποιο μέλος της. Αυτό γίνεται μέσω της υποβολής πρότασης δυσπιστίας, όπως αναφέρουν το άρθρο 84 του Συντάγματος και το άρθρο 142 του Κανονισμού της Βουλής. Η πρόταση δυσπιστίας εισάγεται με αίτηση της αντιπολίτευσης στον πρόεδρο της Βουλής. Πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 50 υπογραφές. Από τη στιγμή που θα υποβληθεί η πρόταση, τότε η Βουλή διακόπτει τις εργασίες της. Βέβαια, υπάρχει και η περίπτωση που η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να αρχίσει αμέσως η συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη συζήτηση πρέπει να έχει διάρκεια τριών ημερών και να ολοκληρωθεί στις 12 το βράδυ της τρίτης μέρας με φανερή ονομαστική ψηφοφορία.
Για να γίνει δεκτή πρέπει να έχει την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Δηλαδή να έχει συγκεντρώσει τουλάχιστον 151 βουλευτές. Μία νέα πρόταση δυσπιστίας μπορεί να υποβληθεί ΜΟΝΟ αν έχουν περάσει έξι μήνες
από την απόρριψη της τελευταίας, εκτός και αν έχει την υπογραφή της πλειοψηφίας των βουλευτών.
Σε περίπτωση που η πρόταση γίνει δεκτή, τότε η κυβέρνηση χάνει τη «δεδηλωμένη» και πρέπει να παραιτηθεί. Το ίδιο συμβαίνει και αν γίνει δεκτή πρόταση δυσπιστίας κατά ενός υπουργού. Σημειώνεται ότι και η πρόταση για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση έχει συνάφεια με την πρόταση δυσπιστίας. Και αυτό διότι
τη ζητάει η κυβέρνηση από τη Βουλή. Για να γίνει δεκτή χρειάζεται να έχει εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 2/5 του όλου αριθμού των βουλευτών.
Πρόταση μομφής
Πρόκειται για μια κοινοβουλευτική διαδικασία που στρέφεται κατά του προέδρου της Βουλής ή μέλους του προεδρείου του
Σώματος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 150 του ΚτΒ:
1
H Βουλή μπορεί ύστερα από γραπτή πρόταση πενήντα τουλάχιστον βoυλευτών να εκφράσει μoμφή κατά τoυ πρoέδρoυ της ή άλλoυ μέλoυς τoυ πρoεδρείoυ. H απoδoχή συνεπάγεται τη λήξη της θητείας τoυ.
2
H πρόταση υποβάλλεται στη διάρκεια συνεδρίασης της Ολομέλειας της Βoυλής και πρέπει να καθορίζει με σαφήνεια τoυς λόγους της μομφής. Aν διαπιστωθεί ότι η πρόταση υπoγράφεται από τoν ελάχιστo απαιτoύμενo αριθμό βoυλευτών, oρίζεται ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης μέρα συζήτησης της πρότασης μoμφής σε μία από τις δύo επόμενες συνεδριάσεις κoινoβoυλευτικoύ ελέγχoυ.
3
H συζήτηση της πρότασης μoμφής oλoκληρώνεται σε μία συνεδρίαση. Σε αυτή μετέχoυν έως πέντε από τoυς βoυλευτές πoυ υπoγράφoυν την πρόταση, έως πέντε άλλoι βoυλευτές πoυ δεν είναι μέλη της Koινoβoυλευτικής Oμάδας εκείνων πoυ την υπέβαλαν, τo μέλoς τoυ πρoεδρείoυ κατά τoυ oπoίoυ στρέφεται, oι πρόεδρoι των Koινoβoυλευτικών Oμάδων και η κυβέρνηση. Για τη διάρκεια των αγoρεύσεων εφαρμόζεται το άρθρo 97. To μέλoς τoυ πρoεδρείoυ κατά τoυ oπoίoυ στρέφεται η πρόταση ομιλεί έως εξήντα λεπτά της ώρας.
4
H πρόταση μoμφής γίνεται δεκτή κατά τoυς όρoυς τoυ άρθρoυ 142 παρ. 7.
5
Πρόταση μoμφής κατά τoυ πρoέδρoυ της Boυλής δεν μπoρεί να υπoβληθεί πριν περάσoυν έξι μήνες από την απόρριψη όμoιας πρότασης, εκτός αν υπoγράφεται από την απόλυτη πλειoψηφία τoυ συνoλικoύ αριθμoύ των βoυλευτών. Aν η πρόταση μoμφής στρέφεται εναντίoν άλλoυ μέλoυς τoυ προεδρείου, δεν μπoρεί να υπoβληθεί νέα πρόταση μoμφής κατά τoυ μέλoυς αυτoύ πριν περάσoυν τρεις μήνες.