«Οι πρωτοβουλίες μας θα φέρουν τεράστια μείωση του χρόνου αποφάσεων της δικαιοσύνης»
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός είναι σήμερα στην «Political» ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, καθώς εκτός από το νομοσχέδιο για τον νέο δικαστικό χάρτη της χώρας και το πόσο θα μειώσει τους χρόνους των τελεσίδικων αποφάσεων στα δικαστήρια, αναφέρει τις επόμενες μεταρρυθμίσεις του υπουργείου, οι οποίες είναι η αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και της διαδικασίας ενώπιον του ΣτΕ, για πρώτη φορά έπειτα από 95 χρόνια από την ίδρυσή του. Επίσης θα ακολουθήσει η αναμόρφωση του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών αλλά και του Κώδικα Δικη- γόρων και Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος. Τέλος, ο κ. Μπούγας σημειώνει ότι θα έρθει και νέο πλαίσιο για τη διαμεσολάβηση, τη διαιτησία και την εξωδικαστική επίλυση διαφορών στη χώρα μας.
Ποια είναι τα σημαντικά στοιχεία του νέου νομοσχεδίου που φέρνει το υπουργείο Δικαιοσύνης για τον νέο δικαστικό χάρτη της χώρας;
Ο δικαστικός χάρτης είναι μεγάλη και εμβληματική μεταρρύθμιση για την ελληνική δικαιοσύνη. Με το σχέδιο νόμου, το οποίο θα ανεβεί τις προσεχείς ημέρες σε δημόσια διαβούλευση, το υπουργείο Δικαιοσύνης επιχειρεί αρχικά την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, ώστε να αποφευχθεί το δικαστικό παράδοξο των δύο δικαστηρίων -ειρηνοδικείων και πρωτοδικείων- που δικάζουν υποθέσεις πρώτου βαθμού, ενίοτε μάλιστα όμοιες με την ίδια δικονομία και την ίδια χωρική αρμοδιότητα.
Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει δύο δικαστήρια στον πρώτο βαθμό απονομής δικαιοσύνης. Ταυτόχρονα με την ενοποίηση του πρώτου βαθμού, προβλέπεται η θέσπιση νέου χωροταξικού σχεδιασμού των δικαστικών σχηματισμών στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, οι υφιστάμενες υποδομές των δικαστηρίων θα διατηρηθούν και θα αξιοποιηθούν ως έχουν, ενώ αναμένεται να υπάρξει αποσυμφόρηση των μεγάλων δικαστηρίων της χώρας.
Τέλος, επιχειρείται ο διαχωρισμός των δικαιοδοτικών και υπηρεσιακών καθηκόντων των προϊστάμενων δικαστών των μεγάλων δικαστηρίων της χώρας από τις λοιπές διαχειριστικού χαρακτήρα αρμοδιότητές τους, που θα ανατεθούν σε τρίτα πρόσωπα συμβεβλημένα με το ΤΑΧΔΙΚ, χωρίς φυσικά να θίγονται οι θεμελιώδεις διατάξεις περί του αυτοδιοίκητου των δικαστηρίων.
Τα όρια της δικαιοδοσίας των εθνικών και ευρωπαϊκών δικαστικών, εισαγγελικών και ανακριτικών αρχών που ενεργούν στη χώρα μας οριοθετούνται σαφώς από το Σύνταγμά μας, τους νόμους του κράτους και τις συμβατικές υποχρεώσεις μας προς ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς
Εγγυάται η νέα πρωτοβουλία της κυβέρνησης ότι θα μειώσει τους χρόνους απονομής της δικαιοσύνης, ζήτημα για το οποίο έχουμε την όχληση και της Κομισιόν;
Από τη στιγμή που θα ενοποιηθούν τα ειρηνοδικεία και τα πρωτοδικεία, θα σχηματιστεί ένας ενιαίος πρώτος βαθμός στην ελληνική δικαιοσύνη. Αυτό, φυσικά, αναμένεται να βελτιώσει την αξιοποίηση του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού, οδηγώντας σε σημαντικά οφέλη. Αναλυτικότερα, μετά την ενοποίηση, το ποσοστό εκκαθάρισης των πρωτοδικείων αναμένεται να αυξηθεί κατά τέτοιο βαθμό, ώστε μόνο με την εφαρμογή του δικαστικού χάρτη να υπάρξει μείωση στον χρόνο έκδοσης τελεσίδικης απόφασης με βάση τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας σε ένα ποσοστό 14%-24%. Αυτό το ποσοστό θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο, εάν ληφθούν υπόψη οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει, ψήφιση ποινικών κωδίκων και μεταφορά δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους, αλλά και όσες στο εγγύς μέλλον θα ακολουθήσουν.
Ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για τα δικαστήρια της Ευελπίδων;
Με την εφαρμογή του δικαστικού χάρτη, το Πρωτοδικείο Αθηνών προβλέπεται να χωριστεί σε δύο τμήματα. Το Πολιτικό Τμήμα θα λειτουργεί στο Ειρηνοδικείο και Πρωτοδικείο Αθηνών επί της οδού Λουκάρεως. Το Ποινικό Τμήμα με τη Δικαστική Αστυνομία και την Εισαγγελία Πρωτοδικών θα βρίσκονται στην πρώην Σχολή Ευελπίδων. Όλο αυτό το διάστημα πραγματοποιούνται βελτιωτικές παρεμβάσεις στις εγκαταστάσεις των υφιστάμενων κτηρίων, βελτιώνεται η πρόσβαση των πολιτών σε αυτά ενώ λαμβάνονται πρόνοιες για τους συμπολίτες μας με αναπηρίες, ώστε από το νέο δικαστικό έτος να εκδικάζονται στην πρώην Σχολή Ευελπίδων αποκλειστικά όλες οι ποινικές υποθέσεις. Όμοιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνονται και για τα δικαστήρια στην οδό Λουκάρεως όπου θα λειτουργεί το Πολιτικό Τμήμα του Πρωτοδικείου Αθηνών.
Ποιες άλλες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις θα δούμε το επόμενο διάστημα από το υπουργείο Δικαιοσύνης;
Από τη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων μας, στο υπουργείο Δικαιοσύνης επεξεργαζόμαστε ένα πλέγμα μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων και νομοθετικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου που έχει ως στόχο την ποιοτική αναβάθμιση και αποτελεσματικότητα απονομής της δικαιοσύνης στη χώρα μας. Η αρχή έγινε με την ψήφιση των ποινικών κωδίκων και τη μεταφορά δικαστικής ύλης στους δικηγόρους.
Τις επόμενες μέρες θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για τον δικαστικό χάρτη, ενώ θα ακολουθήσει αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που θα υποστηρίξει τη σύγχρονη λειτουργία του δικαστικού χάρτη, απλοποιώντας τις διαδικασίες, ώστε έως το τέλος της τρέχουσας τετραετίας να πλησιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης στα δύο έτη.
Παράλληλα, επεξεργαζόμαστε σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση της διαδικασίας ενώπιον του ΣτΕ, για πρώτη φορά έπειτα από 95 χρόνια ίδρυσής του. Κατ’ επέκταση, φυσικά, θα απαιτηθούν παρεμβάσεις στη δικονομία των διοικητικών δικαστηρίων, προκειμένου οι διαδικασίες να προσαρμοστούν αναλόγως.
Θα ακολουθήσει αναμόρφωση του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, αλλά και του Κώδικα Δικηγόρων και Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος.
Σχεδιάζεται, επίσης, η αναμόρφωση του πλαισίου για τη διαμεσολάβηση, τη διαιτησία και την εξωδικαστική επίλυση διαφορών στη χώρα μας. Με το πλέγμα των προαναφερόμενων παρεμβάσεων που σας ανέλυσα και εργαζόμαστε προκειμένου να έχουν ολοκληρωθεί εντός του 2024, επιχειρούμε την ποιοτική αναβάθμιση, τον εκσυγχρονισμό, τη βελτίωση πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη και ασφαλώς την ταχύτερη απονομή της.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας μετακόμισε σε δύο κτήρια και το Μέγαρο Αρσακείου θα ανακαινιστεί. Σημαντικές υποθέσεις, όμως, πχ, ο νόμος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια και οι μελλοντικές προσφυγές, θα αργήσουν πολύ να εκδικαστούν. Γιατί αυτή η επιπλέον καθυστέρηση;
Στο πλαίσιο ανακαίνισης υφιστάμενων δικαστικών κτηρίων, υπεγράφη η σύμβαση για την αποκατάσταση και συντήρηση των κτηριακών εγκαταστάσεων του Συμβούλιου της Επικρατείας στο Αρσάκειο Μέγαρο και αναμένεται να ολοκληρωθεί τέλος του 2024.
Για την επισκευή του Μεγάρου Αρσακείου κρίθηκε αναγκαία η μεταστέγασή του σε δύο κτήρια. Η μετακόμιση αυτή, ωστόσο, δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι θα επέλθει περαιτέρω καθυστέρηση στην εκδίκαση υποθέσεων. Έχουμε ζητήσει ήδη τη συνδρομή της Παγκόσμιας Τράπεζας και αναμένουμε τον επόμενο μήνα τις προτάσεις της, ώστε οι σχεδιαζόμενες διατάξεις για τη δικονομία ενώπιον του ΣτΕ να
συμβάλουν δραστικά στην πιο αποτελεσματική και ταχύτερη διαχείριση αλλά και εκδίκαση χιλιάδων υποθέσεων που εκκρεμούν.
Παρατηρούμε μια έντονη διαφωνία μεταξύ του Αρείου Πάγου και της Ευρωπαίας εισαγγελέως Κοβέσι με φόντο την υπόθεση των Τεμπών. Θεωρείτε ότι η κ. Κοβέσι ξεπέρασε τα όρια των αρμοδιοτήτων της; Τα όρια της δικαιοδοσίας των εθνικών και ευρωπαϊκών δικαστικών, εισαγγελικών και ανακριτικών αρχών που ενεργούν στη χώρα μας οριοθετούνται σαφώς από το Σύνταγμά μας, τους νόμους του κράτους και τις συμβατικές υποχρεώσεις μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους μετέχει η Ελλάδα. Οι δικαστές και οι εισαγγελείς οφείλουν να γνωρίζουν τα όρια αυτά και να μην τα υπερβαίνουν.
Το τελευταίο διάστημα είχαμε μια έντονη κατακραυγή από την πλευρά της κοινωνίας για μια πρόταση της εισαγγελέως σχετικά με την αθώωση του κατηγορούμενου Μίχου στην υπόθεση της 12χρονης από τον Κολωνό. Ποιο είναι το σχόλιό σας;
Κατά το ποινικό μας δίκαιο, ο εισαγγελέας προτείνει προς το δικαστήριο, δεν αποφασίζει. Ο υπουργός και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης δεν έχουν δικαίωμα να σχολιάζουν πρόταση δικαστικού λειτουργού ή δικαστική απόφαση σε υπόθεση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι δικαστικές αρχές, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές της ανεξαρτησίας και του αυτοδιοίκητου της δικαιοσύνης, ασκούν το έργο τους με απόλυτη ανεξαρτησία, την οποία οφείλει πρωτίστως να σέβεται ο υπουργός Δικαιοσύνης.
Τις επόμενες μέρες θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για τον δικαστικό χάρτη, ενώ θα ακολουθήσει αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που θα υποστηρίξει τη σύγχρονη λειτουργία του δικαστικού χάρτη, απλοποιώντας τις διαδικασίες, ώστε έως το τέλος της τρέχουσας τετραετίας να πλησιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης στα δύο έτη