آذربایجان ؛ شکوه جان ایران
عسل سرعین ، عاشیق حیران ، پل معلق
«از هفت سالگی میخواندم و از سال 1345 خورشیدی ســاز "گوپوز" را به دست گرفتم و پــس از گذرانــدن چهار ســال دورههای آموزشی نزد استادان، خواندن در برنامهها را آغاز کردم. اکنون مردم من را دوست دارند. مردم، قلب عاشــق هستند و من میدانم هر کســی با کدام آهنگ شاد میشود، چون هر کــس آهنگ ویژهی خــود را دارد. خود من هم عاشق هستم، از ساعت 9 بامداد آغاز به خواندن میکنم تا 8 شــب. من عاشق مردم و میهنم هستم.» برایــم جالب بود که توانســتم بــا یکی از عاشــیقهای ایــن منطقه گفتوگــو کنم، هرچنــد کوتاه! آخر عاشــیقها هــم دارند کمرنگ میشوند. او عاشیق «ولی» بود که با 73 سال سن برای مردمی که به گردنهی حیران میآمدند، آواز میخواند و این سرآغاز ســفر به آذربایجان و استان اردبیل بود. چرا که ایرانیها در واپســین روزهای اسفندماه، در میان روزهای پرکار، به این میاندیشــند که روزهای تعطیل در نوروز را به سفر بروند. ســفرهایی کــه هیاهوی بســیاری را برای گردشگران نوروزی به همراه دارد و از جنس مهر به میهن اســت. هر چند که برخی، سفر به کشورهای دیگر را برمیگزینند اما بیشتر گردشــگران نوروزی از شهرها و روستاهای ایران دیدن میکنند. من هــم نــوروز 96 را با رفتن به اســتان اردبیــل که یکی از اســتانهای کشــور با طبیعــت بیهمتا اســت و آبهــای معدنی آن در ســرعین و ســردابه از برجستهترین گیراییهای گردشگری به شمار میآید، آغاز کردم. واژهی اردبیل، واژهای اوستایی است که از دو بخش آرتا (مقدس) و ویل (شــهر) به چم(:معنی) شهر مقدس ساخته شده است. نیمــهی دوم تعطیالت نوروز بود و آب و هوا یاری کرد تا سفری بهیادماندنی را آغاز کنم. سفر به سرزمینی که بخشــی از آذربایجان است و در درازای تاریخ رویدادهای بسیاری را پشت سر گذاشته است. نخستین روز، به منطقهی سردابه و روستای «قیهسویی» رسیدیم. روستای سردابه در 28 کیلومتری شــهر اردبیل، یکی از بخشهای گردشگری استان به شمار میآید. این روستا به شــوند(:دلیل) برخورداری از چشمهی آب گرم با ویژگی درمانی، دارای آوازهی کشوری است. آب معدنی سردابه در روستایی به همین نام جای دارد که به تازگی اســتخرهای آن نوینسازی(:مدرنسازی) شده است. سردابه که در دامنهی کوه سرســبز ســبالن جای دارد، در کنار شــهر گردشــگری «سرعین» همهســاله گردشگران بســیاری را به سوی خود میکشاند. آبشــار ســردابه که از دامنهی کوه در روستا سرازیر میشــود یکی از گیراییهای زیبای گردشــگری منطقه اســت و گردشــگران بسیاری از این آبشــار بازدید میکنند. گفته میشــود میزان آبدهی این آبشار نزدیک به 25 لیتر در ثانیــه بوده که همواره در جریان اســت. آب آن شــفاف، کمــی ترشمزه و بیرنگ بوده و بوی شــدید گوگرد دارد. چند ساعت بودن و ماندن در این جای بسیار زیبا همراه با خوردن صبحانهای که با عطر فطیر تازه، کره و سرشــیر محلی و عسل بود، مرا بیــش از پیش از گزینش ایــن منطقه برای سفر خشنود ســاخت. همچنین بهرهگیری از مجتمع آبدرمانی سردابه هم از گیراییهای این بخش بود. سردابه خوراک بومی ویژهای دارد، به نــام «پیچاق قیمه» که خوردن این خــوراک خوشمزه همراه بــا برنج ایرانی را به همهی گردشــگرانی کــه از اینجا دیدن میکننــد، ســفارش میکنــم. در ســردابه همه چیــز تازگی دارد، حتا زندگی ســاده و بیآالیش مردم روستا. بیشتر مردم در اینجا دامدار و کشاورز هستند، مهماننواز و آرام. پس از خوردن خــوراک نیمروزی از جادهی کوهســتانی که سبزی و طراوت آن در میان الیههای برف پوشــیده شــده بود، رهسپار شهرســتان مشکینشهر شــدیم. تا پیش از بازدید از مشکینشهر، همیشه فرتور(:عکس) های پــل معلق را نگاه میکــردم تا آنکه توانســتم خودم بر روی ایــن پل چند گامی بــردارم. راهنمای این ســفر دکتــر مهرداد ســفیری بود و بــرای ما دربــارهی این پل گفت: «پل معلق مشکینشــهر، بزرگترین پل معلق خاورمیانه اســت که در بلندای 80 متری رودخانهی خیاوچایی و بر روی پارک جنگلی مشکینشــهر بنا شــده است که دو متر پهنا و 365 متر درازا دارد. ســازهی این پل را کارشناســان داخلی و مهندسان بومی ساختهاند و دانش ساخت آن بومی است.» چشــمانداز بسیار زیبا و دلنشــینی داشت، گویــی که آرامش را بر روی این پل تجربه خواهی کرد. در دنبالهی ســفر بهیادماندنی خود، به شهر ســرعین رفتیم و چند ساعت بــودن در میــان مردم خونگــرم منطقهی سبالن را تجربه کردیم. برای خرید به بازار رفتیــم و آنچه که برایم شــگفتانگیز بود گیاهان دارویی و اسپند طبیعی در اینجا بود و همچنین خوراک بومی «باســترماپلو» که ویژهی منطقهی ســرعین و بسیار خوشمزه اســت. هرچنــد میگویند باســترما به چم دفنشــده اســت. ناگفته نماند که سرعین به داشــتن آب گــرم معدنی نامور اســت و همچنین عســلی که بهترین سوغات آن به شمار میآید. پس از چند ساعت ماندن در آنجا، به سوی گردنهی حیــران راه افتادیم. بیــان زیبایی منطقه حیران بسیار دشــوار است به گمانم کمتر کسی باشــد که به این منطقه رفته و از آن در شگفت نمانده باشد. چند ساعت در میان مه غلیظ گام برداشتن و نفس کشیدن، برای کالنشهرنشــینها دادهی ارزشمندی اســت که بهایی نمیتوان برای آن در نظر گرفت. این بخش در ســالهای گذشته به منطقهی گردشــگری دگرگون شده است و گردشگران با ســورتمه و تلکابین میتوانند لحظههای شاد و زیبایی را پشت سر بگذارند. ما نیــز با تلکابیــن به باالی کــوه رفتیم. مه آنچنــان غلیظ بــود کــه پیرامون به ســختی دیده میشــد. خــوردن آش دوغ محلــی در هوای مهآلود و همنوا شــدن با عاشــیق «ولی»، از خوانندگان باپیشینهی آذربایجانی، دلپذیری این سفر را صدچندان کرد. پس از چند ساعت ماندن در گردنهی حیران و گام برداشتن در میان مه غلیظ، به سوی آستارا و دریاچهی استیل راه افتادیم. هرچند برخی مردم ناآگاه، چشمانداز زیبای دریاچــه را با ریختن زبالــه مخدوش کرده بودنــد، امــا از زیبایــی و بکر بــودن این دریاچه چیزی کم نشــده بود. شــاید برخی آگاه نیســتند که چه آســیبی بــه طبیعت وارد میکننــد و بــرای تجزیه شــدن هر کدام از زبالههای ریختهشــده چندین سال زمــان نیاز اســت! گام برداشــتن پیرامون دریاچــه شــبهنگام، زیر بــاران بهاری، که بــا صــدای طبیعــت و آواز قورباغهها آمیخته شــده بود، تجربهای نــادر بود. اما این پایان ســفر نبــود، کرانهی(:ســاحل) زیبای آســتارا و ماهیگیرانی که در دریای توفانی در تالش بــرای ماهیگیری بودند، بر گیرایی این سفر افزود. در پایان سفر، پس از گذر از شهرهای زیبای گیــالن و خرید کلوچه فومن و زیتون رودبار راهی تهران شــدیم. هر چند این سفر پایانی داشت اما تجربهها و همنشینی با همراهانی که هر کدام تجربهی داستانی از زندگی را به ما میآموزند، فراموششدنی نیست. (شناسه: )36132
پل معلق مشكينشهر، بزرگترين پل معلق خاورميانه است که در بلندای 80 متری رودخانهی خياوچايی و بر روی پارك جنگلی مشكينشهر بنا شده است که دو متر پهنا و 365 متر درازا دارد. ســازهی اين پل را کارشناسان داخلی و مهندسان بومی ساختهاند و دانش ساخت آن بومی است.