نگارستانهای خيابانی در اصفهان جان میافزایند

آنچه كــه از مهرازی(:معمــاری) خیابانی اصفهان كهن برجای مانده است، اكنون به نگارســتان خیابانی این شهر دگرگون شده است. برای دیدن این نگارستان باید سری به خیابانهای چهارباغ، طالقانی، كاشانی و یا عباسآباد بزنیــد و تنها برجایماندههای مهرازی خیابانی صد ســال پیش اصفهان را ببینید. ســاخت و گســترش خیابانها در سالهای نخستین دودمان قاجار و پهلوی یکم، بیشتر نشــانگر ورود خودروها به زندگی و پیشرفت شــهری شدن گذرگاهها بود. در این میان كه نوگرایی كالبد شــهر را میشکافت و راه خود را باز میكرد بدنهی خیابانها با نگاهداشــتن بدنهی بازار، مهرازی ســاختمانها و دكانها شــکل گرفت و كمكم نمودهایی از تزیینات ســازههای ایرانی در ســردرها و ایوانها و بالکنها پدیدار شــد. كشیده شدن نگارههای نژادهی(:اصیل) ایرانی بــر مهرازی نماهای بیرونی سازهها، مهرازی خیابانی این شهر را پدید آورد. اكنون كاشیكاریها و گچبریها در قــاب لچکیها و پشــت بغلهای همین ســردرها و ایوانها بیشــتر از هر چیز یادآور مهرازی خیابانی اصفهان ســالهای گذشته شــده اســت. تزیینات مهــرازی خیابانی با كاشــیكاری و گچبری، گاه بزمها و شکارها و گاه باغها و استورهها را نمایش میدهد. در گذر از چهارباغ هنوز هم میتوان الیههای زیریــن مهــرازی خیابانی اصفهــان را دید. ســتونهای خوشتــراش و گچبریهــای جانوری و گیاهی بر سردر ساختمانهای این خیابان دلانگیز نمونههای آشــکار مهرازی خیابانی اصفهان اســت. بسنده(:كافی) است هنگامیكــه در چهاربــاغ گام برمیداریــد، نگاهتــان را از البهالی شاخهســار درختان بلند خیابان رو به سوی باال ببرید تا قابهای هنــری شــهر را از پیش نظــر بگذرانید. در راســتای این خیابان كه به چهارباغ عباســی نامور اســت، چهارباغ پایین جــای دارد. در راســتای این خیابــان اگر به راهتــان ادامه دهید، همچنان نمودهایی از مهرازی خیابانی را بر در و دیوار ســاختمانهای كهن در قاب ایوانهای ستوندار و تاقنماها خواهید دید. خیابــان چهارباغ كهنتر از آن اســت كه با ورود خــودرو به ایران پاییدن گرفته باشــد اما بد نیســت كه بدانید در روزگار صفویه و قاجار، بدنهی این خیابان را باغهای سلطنتی تشکیل میداد، باغهایی با دیوارهای مشبک كه رهگــذران میتوانســتند درون باغها را هــم ببینند. گفتههــای فراوانی از شــکوه خیابــان چهارباغ و باغهــای كناریاش در سفرنامههای برخی جهانگردان چون شاردن است. باغهایی با ســردرهای زیبا كه اكنون دیگر نشــانی از آنها نیســت. در سالهای گذشــته ســردر باغ بلبل یا هشت بهشت تا اندازهای بازسازی شده است و شما میتوانید آن را در بدنــهی خاوری(:شــرقی) چهارباغ ببینید. تاقنماهای بلند مدرســهی چهارباغ، كه در شــب بــا نورآرایی مالیــم، زیبایی خیابــان را دوچندان میكند، گســترهای از بدنهی خاوری را دربرمیگیرد. جلوخانها و یا سردرهای با شــکوه مدرسهی چهارباغ و بازار هنر اصفهان در همین راسته جای دارد. امــا از مهرازی خیابانی چهارباغ صد ســال گذشته، ســاختمانهای باشکوه با ایوانهای ستوندار و تزیینشده با گچبریها را خواهید دید كه یکی از آنهــا كهنترین هتل نوین اصفهان به نام هتل جهان است. اما آنســوتر، در خیابــان عباسآباد كه یکی از خیابانهایی كه به چهارباغ میرســد، قابی دلنشــین كشیده شده اســت. این قاب مزین به كاشــیكاری و آجركاری با دو ستون پایه سنگی، از بارزترین هنرهای مهرازی خیابانی اصفهان اســت. همانا این نگارســتان زیبای خیابانی بر روی دیوار كهنترین بیمارســتان اصفهان به نام عیســی ابن مریم اســت كه مشرف به خیابان عباسآباد خودنمایی میكند. خیابان سپه شما را از چهارباغ بهسوی میدان نقشجهــان راهنمایی میكند. یک ســوی خیابان نردههای چوبی باغ چهلســتون است و در ســوی دیگر میتوانید سردر دكانهایی را ببیند كه با كاشــیكاریهای معرق آكنده از شمســههای چندپر و نگارههای هندســی به همراه كاشــیهای خشتی با نگارههایی از فرشتهها و طاووسها رخ مینمایند. اما نگارهها، گچبریها و كاشــیكاریهای برجایمانــده از مهــرازی خیابانی اصفهان را در خیابانهــای دیگر هم كه بیشــتر در نزدیکی قلب گردشــگری شهر جای دارند میتوان دید. لچکیهایهای ســردر حمام بنان در خیابان حافظ، كاشــیكاری سردر كلیسای لوقا در خیابان عباسآباد، سردرها و ایوانهــای گشــادهخانههای جلفــا و یا لچکیها و پشــتبغلهای مزین به كاشی و آجــر در خیابان ســپه نمونههایی از این دست هستند. مهــرازی خیابانی اصفهان كهن از گذشــته تاكنون دســتخوش دگرگونیها، فرسایشها و آســیبهای بسیاری شدهاست اما هنوز هم یادمانهای بهجایمانده از آنها در بســیاری از جاهای شــهر چشــمگیر و برای بسیاری از گردشگران دیدنی اســت. بنابراین، اگر به اصفهان ســفر میكنید و یا بــرای چندمین بار از این شــهرموزه دیــدار میكنید دیدن نگارستانهای خیابانی را این بار در برنامهتان بنگنجانید كه خالی از لطف نیست. (شناسه: )36233