بهرهگیری از تواناییهای هنری و اجرای بزم و رزم حماسی

کتاب شــنیداری «داستان رستم و سهراب» با اجرای نمایشی شماری از هنرمندان آواپیشهی ایرانی همراه شده است. ابوالحسن تهامینژاد، چنگیز جلیلوند، مریم شــیرزاد، ژرژ پطرســی، پرویز بهرام، افشین زینوری، محمود قنبری، اکبر منانی، حمید منوچهری و زهره شکوفنده آواپیشگانی نامدار هستند که در کتاب شنیداری داستان رستم و سهراب سخن گفتهاند. بخش شــنیداری این اثر باز گفتن داســتان رستم و ســهراب اســت که با بهرهگیری از جلوههای شــنیداری فضاهای گوناگون بــزم و رزم را به نمایش درآورده است. همچنین بخش نوشتاری ایــن گنجینه بر پایهی بخش شــنیداری آن و از روی داســتان رستم و ســهراب شاهنامه به گونهی نمایشــنامه نگارش شده است. این اثر ارزشمند چندی پیش در خانهی اندیشــمندان علوم انسانی رونمایی شد.

کتاب شنیداری رستم و سهراب سینمای تخیلی است

ابوالحسن تهامینژاد، سرپرست و فراهمکنندهی اثر، در بخشــی از ســخنانش گفــت این اثر شنیداری به یک کار ســینمایی بسیار همانند است، چراکه آمیزهای از گفتار و خنیا(:موسیقی) و جلوههای شنیداری دارد و میتوان گفت این کار اجرایی برای یک سینمای تخیلی است. در این ســینمای تخیلی گفتار، خنیا و ساندافکت (آواهای پراکندهی پیرامون جدا از گفتار و خنیا) از ما است و تخیل تصویری نیز از شنونده است که هرچه زیباتر و رنگینتر دوست دارد صحنهها را بپندارد و هر قامتی که دوســت دارد به رستم و سهراب بدهد و هرچهزیباتر تهمینه را بپندارد. وی افزود: افسانهی رستم و سهراب سرگذشت رزم است و داســتان بزم. هنگامی که داستان از تازش ســپاهیان ایران و توران است خروش کرنای، شیههی اســبان و کوبیده شدن زمین زیر پای سمندهای تیزتک شــنیده میشود و چکاچاک شمشــیر و فریاد جنگاوران به گوش میرسد. آنگاه سمفونی شــاهنامه اثر شاهین فرهت به این اثر افزوده میشود تا نیروی پندار شنونده کرانههایی تازه را بشکافد. این آواپیشــهی نامدار ســپس آواهای ماندگار پدیدآورندهی ایــن کار را اینگونه بازگفت: «اثر پیشرو بــه یک فیلم ســینمایی میماند که با همکاری صمیمانهی مجری و شــنونده پدیدار میشــود. صدای چنگیز جلیلوند در نقش رستم به شــنونده کمک میکند که رستم را در شکوه راســتینش تصور کند و ببینــد. در صدای مریم شــیرزاد در نقش تهمینه نرمی گلهای بهاری حس میشود و شــنونده به رستم حق میدهد که اســیر آوای جادویی تهمینه شــود. صدای زهره شکوفنده در نقش گردآفرید شیرزنی را به تصویر میکشــد که به گاه نبرد نعره میکشد و به هنگام فریب دشمن از لطافت صدایش بهره میبرد. صدای ژرژ پطروسی در نقش نگهبان دژ دریای استواری و قدرت است. محمود قنبری با نقشآفرینی به جای افراسیاب دشمنی دیرینه با ایرانیان را بازســازی کرده است. در صدای جواد بازیــاران در نقش هومان زیرکی و تدبیر هومان وزیــر را میتوان دید. اکبر منانی هم، که باید به شوند انعطاف صدایش او را مرد هزار نقش نامید، در نقش کاووسشاه سسترای پدیدار میشود و استاد حمید منوچهری هم، که مهربانی از صدایش میریزد، نقش گودرز را اجرا کرده است.» تهامینژاد که خود با آوای اســتوارش به عنوان داســتانگو شــکوه و ســترگی حماسهسرای فرزانهی تــوس را بازی کرده اســت از بازی پرویز بهرام، حامد عزیزی، شــایان شامبیاتی و افشین زینوری در این کار یاد کرد و در پایان افزود: «در کتاب شــنیداری رســتم و سهراب ادعای انجام یک کار بیکموکاســت را ندارم و تنها یک نمایش شنیداری ارایه دادهام که به ذهن شنونده رنگ و بو ببخشد.»

شاهنامه نماد آرزوهای بشر است

شــاهین فرهت، آهنگساز برجستهی ایرانی و آفرینندهی ســمفونی شاهنامه، در سخنانش از شاهنامه چونان یادمانی که دارای دید شورانگیز گســتردهای اســت یاد کرد و گفت: «تاکنون بیشتر روی جنبههای ویژهای از شاهنامه کار شده اســت و این اثر همچنان جای کار دارد.» وی با اشاره به نماد اســتورهای سیمرغ افزود: «شــاهنامه اثری اســت که رویاها و آرزوهای همهی بشــر را، که شــاید هرگز بــه واقعیت نپیوندد، در خود نهفته است.» (شناسه: )36943