آتشکدهی ری همچون سرداری بر فراز تپه میل ایستاده است!

آتشکدهی ری که اکنون در تپهی باستانی این شــهر نامور به «تپه میل» (راه ری به ورامین) جای گرفته، روزگاری در میانهی دیهی سیروان (معرب شیروان) و ری جای داشته است، ولی به فرمان خسرو انوشیروان آتشگاه به جایگاه کنونی جابهجا شد. تپهی باســتانی میل، که همواره از آن کمتر به عنوان آتشکده سخن به میان آمده است، همچون مادری آتشکده را به ســان فرزندش درآغوش دارد. نام کهن این تپه، که در دوازده کیلومتری جنوب خاوری(:شرقی) آرامگاه شاه عبدالعظیم(ع) جای دارد، «برکه» بوده است. جایگاه این تپه از دیدگاه جغرافیای تاریخی از مرز ری باستانی (ری پیش از اسالم) نزدیک به ده کیلومتر و از مرز ری اسالمی نزدیک به دو کیلومتر فاصله دارد. برکه نامی تازی(:عربی) برای آبگیر یا جایی است که آب در آن گرد میآید؛ چراکه تپه میل زمینی پست اســت که تپهای بزرگ در میان آن اســت و آب به هنگام بارندگیهای بسیار و یا آبیاری، گرد تپــه را فرا میگیرد. چنانکه به گفتهی دمورگان (باستانشناس فرانسوی) به هنگام کاوشهای باستانشناسی این منطقه بومیان برای پیشگیــری از کاوشها آنجا را به آب بستند! بلندی تپه میل از ســطح دشت 18 متر است و تپههــای کوتاهتری پیرامون این تپهی بلند پراکنده شده است. این مجموعه دربرگیرندهی منطقهای به گسترهی 800 در 900 متر بوده و گســترهی همهی تپــه و آتشکده بیش از دوهزار مترمربع است. ولی دربارهی آتشکده نخست نباید فراموش کــرد که دیرینگــی آن کم از باســتانیترین آتشکدههای ایران نیســت؛ چنانکه تبری در تاریخ الرسل الملوک و االنبیاء گفته است : «به ری آتشگاهی بود که از آن قدیمتر نبود....» در دهــهی چهل خورشــیدی جــایگاه این آتشکده به دست ادارهی کل باستانشناسی، خاکبرداری و بازســازی شد و اکنون بخشی از دیوارهــا، تاقهــا و پیهای این ســازهی شــگفتانگیز خودنمایی میکنــد. به فرمان ادارهی باستانشناســی در پیش از انقالب بر روی تختهســنگی که در آنجا کار گذاشــته شده بود، چنین نوشــتهاند: «این محل، که به نام تپه میل خوانده میشود، بقایای آتشکدهی معظمی از دورهی ساسانیان است، ادارهی کل باستانشناسی از ســال 1331 شمسی به بعد کموبیش به مرمــت و تعمیر و خاکبرداری و حفاریهای آن پرداخته است...» بر پایهی یافتههای باستانشناســی بیگمان پیشــینهی آتشکده به دوهزار سال پیش باز میگردد و مواد سازندهی آن سنگ، الشهسنگ و آجر با مالت ساروج بوده و در ساختمان آن از خشت نیز بهره گرفته شده است. آتشکدهی ري پیش از این داراي چهار تاق بــزرگ به بلندای 02متر بــود که هر یک بر سه پایه استوار بوده است. ولی اکنون دو تاق سراسر تخریب شــده و دو تاق دیگر برجای مانده اســت. این بخش از ســاختمان، که دارای دهلیزهــا و راهروهاي تودرتو اســت، با راهروهایــی زیرزمیني به انتهای ســوی باختری(:غربی) سازهها پیوسته است. شمار بســیاري از ســفالینهها و ستونهاي بهدستآمده در اینجا، بازگوکنندهی ویژگی، برجســتگی و ارزش بسیار آن در دوران ایران باستان اســت. این ســازهی تاریخي که در فهرست آثار ملي دیده میشود، در نوروز سال جاری بیشتریــن بازدیدکننده را ویژهی خود ساخته است. تورهاي ري گردي نیز روزانه 500 تا 800 تن از گردشگران را براي بازدید به این آتشکده ميبرند. شهرري با پیشینهی هشتهزارسالهی خود، 198 یادمان زیباي باســتاني و کهن به جــاي مانده از شــهریگری(:تمدنی) کهن را در خــود جاي داده که شــوند(:باعث) گرایش گردشگران شده است. (شناسه: )36963

نمایی از آتشکده ری