28 امرداد کودتا نبود

گــروه تاریخ: پس از گذشــت نزدیک بــه هفتاد ســال، همچنــان کودتای 28 امــرداد یکــی از گرمتریــن پرسمانها(:مسایل) و از برجستهترین پژوهشهای تاریخ معاصر است. در ایــن زمینه پژوهشگــران تاریخ چندین دهه اســت که در دو جبههی جدا رویــاروی هم هســتند. با آنکه چندین ســالی است انتشــار سندهاي آژانس اطاعات مرکزی آمریکا (سیا) دادههاي بســیاري را از نقش خود در این کودتا و چگونگی شــکلگیری و انجــام آن به دســت دادهاند، ولي در این میان چهرههای برجســتهای نیز در این حــوزه، کودتا را بــه گونهاي کلــی رد میکنند. آنــان از زاویهای دیگر بــه ماجــرا مینگرنــد همانند چهرههای مطرحی کــه در اینباره و در چند ســال پایاني حتــا آثار خود را نیز در ایران منتشــر کردهاند. کسانی همانند داریوش بایندر(ایران و سازمان ســیا (بازنگری در ســقوط مصدق)، ترجمه ی بهمن سراحیان، نشر پارسه، ،)1391 صــادق زیبــاکام، اردشــیر زاهدی(خاطرات اردشــیر زاهدی، جلد نخست، نشر کتابسرا، )1394 و .... بــرای آشــنایی بیشتــر بــا چنین اندیشهای، نوشــتاری را که در همین روند انجام گرفته اســت، شایســتهی مطالعه و بررسی میدانیم. ابوالحســن حائریزاده، از نمایندگان با سابقهی مجلس، در نامهای خطاب به دبیرکل سازمان ملل ســرکوب مخالفان، حکومت پلیســی و اعمال غیرقانونی و ضدقانونی را از ویژگیهای نخســتوزیری محمد مصدق بر میشمارد و خطر پیدایش دیکتاتوری از دل دولت ایشــان را محتمل میداند و به هازمان(:جامعه) جهانی هشدار میدهد. در تعریف کودتا آمده اســت کودتا عملی غیرقانونی است که شوند(:موجب) برافتادن دولتی قانونی شود؛ مصدق در 25 امرداد با عمل خاف قانون تعطیلی مجلس و نپذیرفتن فرمان عزل خود به دســت شــخص نخست مملکت، تمرد آشــکار خود از قانون اساسی را ابراز میکند، شــاه بافاصله پــس از تعطیلی مجلس بنابر اختیــارات قانونی خــود فرمان برکنــاري مصدق را صــادر میکند که همان شب به دست رییس گارد شاهنشاهی به دست مصدق میرسد. مصدق از انجام فرمان قانونی شخص نخست مملکت سر باز زد و رییس گارد را دستگیر کرد، با آنکه مصدق خود در نامهای خطاب به عبدالحسین هژیر، رییس وقت دربار، در تاریخ 1328/07/26 حق محمدرضا پهلوي را بــرای برکناري و نصــب وزرا در دوران نبود مجلس به رسمیت میشناسد، خبر دستگیری رییس گارد و پیگرد تیمسار فضلاهلل زاهدی و از ســویي دیگر اعام جمهوری به دست وزیر وقت امور خارجه، حسین فاطمی، وضعیت بسیار افســوسآور اقتصادی کشــور و خطر کودتای کمونیســتی و بیرون راندن شــخص نخست مملکت از کشور و اختافات ژرف میان مصدق و آیتاهلل سید ابوالقاسم کاشانی و قدرتطلبیهای روزافزون مصدق که ترس سیاستمداران کشور از پیدایش یک دیکتاتوری از دل این دولت را به همراه دارد همهوهمه فضای ایران را برای خیزش مردمی علیه مصدق فراهم میکند. سرانجام در 28 امرداد مــردم راهپیماییای را از بازار تهران آغاز میکنند که ســفیر وقت ایاالت متحدهی آمریکا در ایران در گــزارش فوق محرمانهی خود به وزارت امور خارجهی آن کشــور در این باره مینویسد: راهپیمایی هواداران شاه از نیمروز 28 امرداد آغاز میشود. بیشتر آنان غیرنظامی و از همهی طبقات هازمان هســتند. همچنین معاون رییسجمهور آمریکا در نامهای محرمانه به رییسجمهور آمریکا میگوید که راهپیمایی مردم تهران غیرمنتظره بوده اســت. بنابراین آنان نظریــهی دخالت بیگانگان در این باره را رد میکننــد. همچنین در جریان 28 امردادماه کار خاف قانون انجام نگرفته است و وارون، این مصدق بود که علیه قانون رفتار کرد. پس کودتا نامیدن چنین رخدادی از نظر تاریخی به هیچ روی سندیت ندارد. سفیر وقت آمریکا در تهران هم به گونــهای واضح به عدم دخالت آمریکا در این رویداد و مردمی بودن در گزارش محرمانهی خود اشاره میکند: شوربختانه این دیدگاه اشــتباه در ایران وجود دارد که ایاالت متحدهی آمریــکا با کمک اقتصادی و نظامی زمینهی برافتــادن دولت مصدق را فراهم کرد او ایــن تصور را برآمــده از پروپاگاندای حزب توده و رادیو مسکو میداند و مینویسد مردم با حضور خود در خیابان زمینهی برافتادن مصدق را فراهم کردند ولی مــردم باور نمیکنند که توانستهاند تاثیری چنین در سطح کان سیاسی کشور داشته باشند. کودتا نامیدن 28 امرداد تنها دروغ سیاسی جاسوسان شوری برای اختاف میان جریانات سیاسی ایرانی بود. بیایید ما گول این تبلیغات را نخوریم.