جای خالی روز «باغ ایرانی» در سالنمای کشور

بخشی بزرگ از سرزمین ایران نیمهخشک اســت و دسترســی به آب برای پدید آمدن زیســتگاهها در آن جایگاهی چشــمگیر دارد. ایرانیــان با وجود چنین ســختیهایی نزدیک به شــش هزار سال پیش باغهایی را ســاختهاند که بازنمای بهشت روی زمین بوده است. شــمار باغهای ایرانی ثبت شده به 9 باغ رســیده است ولی هنوز نامی از آن در گاهشمار رسمی ایران به چشم نمیخورد. هر آن چیزی که در ساختار باغ ایرانی دیده میشــود نمادی از باور گذشتگان است که باید ریزبینانه به آن نگریســت و از آن ساده نگذشــت. شــگفتانگیزتر اینکه نمادها با فرش، نگارگری، ادبیات و هنرهای گوناگون و زندگی روزمرهی ایرانیها درآمیخته شده است. شــوربختانه گســترش شهرنشینی جدایی از طبیعت را به همراه داشته و بودن در طبیعت تنها در واپسین روزهای هفته و تعطیالت اســت که بیشتر نابودی باغها و طبیعت را در پی داشته است. انوشه منصوری، فرنشین(:مدیر) موسسهی مطالعات جهانــی باغ ایرانی در نشســت انجمن مفاخر معماری به ارزش و جایگاه باغ ایرانی در جهان پرداخت و گفت: «امروز ســه گونه باغ در جهان شناخته شده است. باغهــای باختری(:غربی) که دربردارندهی همه باغهــای اروپایی مانند فرانســوی و انگلیســی، باغهای باختری(:شرقی) مانند باغ ژاپنی و چینی و گونهی سوم باغ ایرانی است. این مایهی سرافرازی ما ایرانیان باید باشــد. در میان باغهای باختری و خاوری که شــامل کشورهای بســیاری است باغ ایرانی دیگرگونهتر است و اینکه تنها برای کشور ایران است.» وی در ادامه از گوناگونی باغهای ایرانی ســخن گفت: «ســاختار باغ ایرانی شــناخته شــده و در همه باغها هست ولی آمیختگی و شــکل آنها از هر کدام یک چهــرهی بیمانند و جداگانــهای پدید آورده اســت و به همین انگیزه تنهــا باغ ایرانی در یونســکو به ثبت نرسیده بلکه 9 باغ ثبتشده در این سازمان جهانی داریم.» منصوری افــزود: «هر آنچه در یونســکو به ثبت میرسد باید دارای ویژگیهای بیمانندی باشــد. اگرچه باغ ایرانی به ثبت رسیده، ولی هر باغی در ایران به انــدازهای با دیگری گوناگون اســت که برای خود بیمانند است و به همین انگیزه با ویژگیهای بیمانند به عنوان یک باغ جداگانه ثبت شــده و نه با ویژگیهای یکسان همــهی باغها.» گفتنی اســت کــه باغهای پاسارگاد، شاهزاده ماهان، فین کاشان، ارم شیراز، عباسآبــاد مازندران، دولتآبــاد یزد، اکبریهی بیرجند، چهلستون اصفهان و باغ پهلوانپور در مهریز ثبت جهانی شدهاند. فرنشین موسسهی مطالعات جهانی باغ ایرانی ثبت یک روز با نام «باغ ایرانی» در گاهشــمار را بایسته(:ضروری) دانست و گفت: «ما در تالش هستیم یک روز را با نام باغ ایرانی در گاهشماری رسمی به ثبت برسانیم زیرا هنگامی که جستاری ثبت میشــود ریزبینانه به آن توجه میشود و نهتنها باغداران، مهرازان(:معماران)، شهرسازان و کنشگران زیستبوم بلکه همهی مردم نسبت به آن حساسیت پیدا میکنند. شاید اگر کســی در گاهشماری نام باغ ایرانی را ببیند و یا هر ســاله نکوداشتی برای این جستار برگزار شــود کنجکاو شده و در پی شناخت باغ ایرانی و ویژگیهای آن باشد و بیش از این پروانه نابودی باغها داده نشود.»