همریشگی بغ، بغداد، باکو، بیستون و فغفور

«بغ» به چم(:معنی) خــدا و ایزد و همچنین به چم بهره و بخش نیز آورده شــده اســت. استاد ابراهیم پورداوود بر این باور اســت که بیگمان این واژه «اسم مطلق» همهی پروردگاران بوده است. در سنگنبشتههای هخامنشی بیشتر به واژهی «بــگ» به چم «خدا» برمیخوریم: «بغ بزرگ اســت اهورا مزدا ... .» در اوستا تنها چند بار «بغ» به چم خدا آمده اســت و بیشتر به چم بخت و بهره آورده شــده است. نامی که اکنون به آفریدگار میدهیم «خدا» یا «خداوند» اســت که هم نام خداوند اســت و هم در ترکیبهای «کدخدا»، «خدایگان» دیده میشود که سرور، امیر و پادشــاه کاربــرد دارد، یعنــی دو چمی. خــدای از واژهی پهلوی «ُختای» گرفته شــده اســت که «ازخودآفریده» و «ازخودبرخاســته» معنا میدهد. «بغ» در سانســکریت به گونهی «بهــاگ» و به چم خدا اســت، چنانکه کتاب ســپند(:مقدس) و گرامی هندوان به نام «بهگود گیتا» به چم «ســرود خداوند» اســت. «بغ» در روسی بهگونهی «بُگ ُو» گفته میشود. در «وندیداد»، واژهی «بغودات» به چم خداداده و خداآفریده آورده شده است. نام شــهر بغداد (در کشــور عراق کنونی و کنار رود دجله) و همچنین نام شــهر باکو (در کشور آذربایجان کنونی) وامدار این واژه است. «فغ» تازیشدهی «بغ» در واژهی «فغفور» نامی

است که ایرانیان به پادشاهان چین دادهاند، به چم «پور بغ» یا «پسر خدا». کوه «بیستون» هم اکنون یکی از ارزشمندترین سنگنبشتههای جهانی را دارد همان «بغستان» بوده که به «بیســتون» دگرگون شده است. در همین سنگنبشته نام هفتمین ماه سال «باگ ایادیش» آورده شده است بهچم «پرستش بگ».

1-پورداود، ابراهیم. یشتها، جلد یکم، رویههای1۴و۲۴ ۲- پورداود، ابراهیم. یشتها، جلد دوم، رویه۵۴1 3-رضی، هاشــم. دانشنامهی ایران باســتان، جلد یکم، رویههای76۴ و 30۵