تبدیل تپهی آناهیتای سرعین به پارک!

نابودی یادمانی چندهزارساله به دست سرپرستان شهری

نامش آناهیتا اســت، یادآور ایــزد آبها در ایران باســتان ولــی پروبالــش را چیــده و گرداگرد زیستگاهش دیواری کشیدهاند، گویی که در زندانی گرفتار شده است. سخن از تپهای چندهزارساله در شهر سرعین اردبیل است که از سوی شهرداری در سالهای گذشته به بوستان دگرگون شده است. به گزارش امرداد تپهی آناهیتا در شــهر سرعین -که از آن با نامهای تپهی باســتانی ســرعین، تپهی زرتشــت، نــادری و تپهی ســارقین یاد میکنند- بر پایهی نوشــتههای پروندهی ثبت ملی آن وابســته به اواخر هــزارهی دوم و آغاز هزارهی یکم پیش از میالد اســت که در روزگار ساسانی ارج و ارزشی باال داشته است و به گمان فــراوان و بر پایهی یافتههــا و گفتههای مردم بومی در همین دوره بر روی تپه نیایشگاه آناهیتا یا آتشــکدهای بر پا بوده است که نزد ساسانیان جایگاه ویژهای داشــته وگویا جایی برای نیایش و آیینهای دینی پیروان مزدایی (زرتشتی) بوده است. همچنین در نزدیکی این نیایشگاه یادگاری باســتانی با نام بومی «ساری قیه» وجود داشته که سازهای ارزشــمند برای پادشاهان ساسانی با کاربری ناروشــن بوده است که در نیمسدهی گذشته از میان رفته و به تاریخ پیوسته است.

زمینلرزهای که تپهی آناهیتا را زیرورو کرد

تپــهی آناهیتــا کــه ســدهها و هزارههــای پرفرازونشــیب تاریخی را ســپری کــرده بود سرانجام به سرنوشت ناخجســتهای (:شومی) گرفتار شده و در سال ۵73۱ خورشیدی در پی زمینلرزهی ویرانگر شــهر سرعین آسیبهای فراوانی دیده و ســازههای روی تپه، که به باور مردم بومی تنورههای باستانی یا گویا اتاقهای برجایمانده از دژی کهن و ســازهای تاریخی بوده، زیرورو شــده و برای همیشه از میان رفته و به تاریخ پیوسته است.

نسخهای که شهرداری برای تپهی آناهیتا پیچید و آن را نابود کرد

اگرچــه ســاختار تپــهی باســتانی آناهیتا در زمینلرزهی ویرانگر ســال ۵73۱خورشــیدی آسیبهای برگشــتناپذیری دیده است، ولی آنچه تپهی هزاران ســالهی آناهیتــا را برای همیشــه نابود کرد و از دنبالهی زیســت این یادمان ملی پیشــگیری کرد نسخهای بود که سرپرستان شهری و به ویژه شهرداری برای آن پیچید. شهرداری سرعین در گامی شگفتانگیز و کارشناسینشــده همــان اندکبخشهای برجایمانــده از تپهی آناهیتا را به پارکی بومی دگرگون کرده، گرداگرد آن را دیواری کشیده، راهپلهای هم بر روی آن برپا کرده و سایهبانی چوبی (:آالچیــق) به همراه نیمکتهای چوبی در چندین جای این یادمان تاریخی ساخته و با تغییر کاربری آن تپهی آناهیتا را برای همیشه از صفحهی روزگار پاک کرده است. بدتر از همه و در کمال ناباوری آنکه شــهرداری از این گام نادرست و نسنجیده به عنوان کاری پسندیده و در راستای پاسداری از میراثفرهنگی کشور در گفتوگو با خبرگزاریها یاد کرده است (باشگاه خبرنگاران جوان، گروه استانها، ۱2 فروردین ۴93۱، کد خبر ۵۵۴۰7۱۵)

روزگار اندوهبار تپهی آناهیتا

تپهی باســتانی آناهیتا کــه روزگاری ارزش و جایگاه باالیی داشته و شاید یکی از نیایشگاهای تاریخی در دورهی ساسانیان بوده است امروزه به تلی از خاک دگرگون شــده و ساختار آن به هم ریخته است. بر روی عرصهی آن تیرهای آهنی برق، تابلوی سرویس بهداشتی، سایهبان چوبی و نیمکت بر پا شــده است. شهرداری دیواری را گرداگرد تپه کشــیده، پایین آن را آسفالت کرده و به الیههای احتمالی باستانشناسانهی یادمان ملی آسیب رسانده است. تپهی آناهیتا هماینک روزگار اندوهباری را پشــت ســر میگذارد و از شکوه و بالندگی گذشــتهی ُپرَرمزوراز آن دیگر خبری نیســت، گویا تاریخ در اینجا مرده است. خار و خاشاک در جایجای تپه روییده و چهرهی ناخوشــایندی را به نمایش گذاشته است، وجود انبوه پســماندها (:زبالهها) بر روی تپه، گونهای دهنکجی به گذشتگان به شــمار میآید. آثار سوختگی ناشی از الستیک خودرو و گیاهان هرز بر روی تپه اندوهناک است. ساختوساز خانهها در گذشــته در حریم درجهیک و گرادگرد تپهی آناهیتا چشــمانداز آن را خدشهدار کرده و قانون را زیر پا گذاشته اســت. هماکنون نیز ساخت و ســازهای تازهای در حریم درجهیک این یادمان تاریخی در حال برپایی اســت، اما با همهی این نابسامانیها و دستاندازیها هنوز تپهی آناهیتا زنده است و با نگرش به وجود سفالها بر روی تپه، میتوان رد تاریخ را دید و شکوه آن را به یاد آورد و امید به آیندهای روشن داشت. تپهی آناهیتا ۶۱ فروردینماه ۱377 خورشیدی، با شمارهی ۶79۱ و پس از زمینلرزهی سرعین ثبت ملی شده است.