«ُمغ و ُمشتا» ، آیينی در پيوند با درخت نخل
درخــت نخل میان مردمــان جنوب ارزش و جایــگاه ویژهای دارد و زندگی بیشــتر مردم این مناطق از گذشــته تاکنون به آن وابسته است. مردم درگذشته خوراک، مسکن و بیشتر ابزارهای مورد نیاز زندگی روزمرهی خود را از نخل به دست میآوردهاند و این وابستگیها شوند (:باعث) شــده که آیینهای ویژهای به هنگام برداشــت و نگهداری و عملآوری این فرآورده (:محصول) پدید آید. دومین جشــنوارهی آیینی - ســنتی «مغ و مشتا» یکم شــهریورماه در نخلستان میناب برگزار شــد. آرمــان از برگــزاری این آیین بازســازی آیینهای گذشــتگان و گام در راه پاســداری و زنده نگه داشــتن آنها اســت. اینچنیــن آیینها و برنامهها تاثیر بســزایی در جذب گردشــگر خواهد داشت و مسووالن میناب میکوشــند تا مغ و مشــتا را همچون جشــنوارههای گالبگیری کاشــان، انگور ارومیه، انار ســاوه و ... که هر ســاله در حال برگزاری اســت و به برندی معتبر در کشور و حتاُ جهانُ تبدیل کنند. جعفــری، دبیر این جشــنواره، مشــتاداری، مغبری، کنگجوشی، شیرهگیری، سوندبافی، صنایع دســتی و برگزاری بازیهای بومی و محلی را از برجستهترین برنامههای این رویداد نام برد و گفت: این آیین با مغبری آغاز و پس از آن به گونهی جشــنواره تا محل جاگذاری دیگها (نزدیک مشــتا) همراه با نواختن خنیا (:موسیقی) سنتی ادامه خواهد داشت. در میان راه گروههایی ســرگرم سوندبافی هستند که مردم میتواننــد از چگونگی کار آنها بازدید نمایند تا به جای مشتا برسند. مشــتا جایگاه گردآوری، فرآوری، عملآوری و نگــهداری تا پیش از گامــهی (:مرحلهی) فروش یا همان انبار نامیده میشود. در بنیاد، مشــتا کارگاهی سنتی اســت که فرآوردهی برداشتشده را به آنجا جابهجا میکنند و پس از انجام گامههای فرآوری به گامهی فروش یا انبار میرسد. برداشــت فرآوردهی نخل بــا روش بریدن خوشههای رسیده در گویش بومی مغبری نام دارد و یکــی از روشهای قدیمی عملآوری فرآوردهی پس از مغبری، کنگجوشی است کــه در آن هنــگام از جمله آیینهــا رایج و بهجامانده از گذشــتگان برگزاری آن همراه بــا نواختن ســاز و دهل و خوانــدن نواهای بومی است. شــوربختانه امروزه به شــوندهای گوناگون نخلداری در شهرستان میناب با چالشهایی بنیادین روبهرو اســت که اگر بــرای هرکدام از آنها چارهای اندیشــیده نشــود، با روندی تدریجی در آینــدهای نهچنداندور بینندهی از میان رفتن نخلستانهای میناب خواهیم بود.