خاک وطن که رفت ...

«اگــر ذرهای از خاک ایرانم به پوتين ســرباز دشــمن چسبيده باشد، آنرا با خون خویش، در خاک ایران، خواهم شست»* به راســتی درود به روان پاکشــان که خاک ميهــن توتيای چشمشــان بــود و ذرهذرهی وجودشان. هشت ســال جنگيدند، جان دادند، اسارت کشــيدند مبادا ذرهای از خاک ایران به دست دشمن بيفتد. قاچاق واژهای آشنا در این سرزمين است. سالهاست گوشمان به شنيدن انواع قاچاقهای ریزودرشت قانونی و غيرقانونی عادت کرده اســت اما قاچاق خاک ميهن هيچ جوری در فرهنگ ميهندوســتی ما پذیرفتنی نيســت. تاکنون بــرای ميــراث مينویمان (:معنویمــان) دندان تيــز میکردند اکنون به خاک سرزمينمان چشــم آز دوختهاند. شگفتا 18 سال است سودجویان در راستای پر کردن جيب خود و آباد کردن خانهی همسایه خاک ما را میفروشند و آب به آسياب دشمن میریزند. اینگونه مینماید که شيرینی دالرهای عربی به اندازهای است که چشم مسووالن را نسبت به این فاجعهی جبراننشدنی کور کرده است. در آن سوی خليج فارس بهویژه در بخشهایی که روی ریگ شور یا ماسههایی که تنها برخی گياهان دریایــی در آن میرویند، خانههایی را میبينيم که باغچههایی با خاک ســياه دارند و از روی داربســتهایی که در باغچههایشان درســت کردهاند، تاکهای انگــور مرغوب و اصالحنژادیشــدهی فرانســوی و اسپانيایی را میتــوان دید. دانههای انگــوری که لبخند میزنند. خاک ایرانی، انگور فرانسوی در خانهای عربی، در شيخنشــين شارجه. این شده واقعيت امروز آن سوی این خليجفارس. اســماعيل کهــرم، اســتاد محيطزیســت از کارشناسانی اســت که بر این باور است: آنچه دربارهی خاک رخ میدهد، قاچاق نيست بلکه صدور خاک اســت. او به روزنامهی همشهری میگوید: «در بلوچستان ایران در شهر نوبندیان، دهها بولدوزر و صدها کاميون خاک این مملکت را برده، ســوار لنج میکنند و به صورت علنی میفروشــند. اقدامی که به صورت علنی انجام شــود، دیگر قاچاق نيســت. خاک کشاورزی 03سانتیمتر عمق دارد و دارای انواع موجودات است. زیر این خاک سنگ مارن وجود دارد که هيچ خاصيت کشــاورزی ندارد و گياهی در آن سبز نمیشــود. سودجویان آن خاک کشاورزی را برداشــته و مارن را باقی میگذارند.» مدیــرکل دفتــر آبوخاک ســازمان محيطزیســت در این باره به رســانهها میگوید: 18« سال است که قاچــاق خاک وطن آغاز شــده و هنوز نيز ادامه دارد.» وی افزود: «مقصد این خاکهای قاچاقشده کشورهای حاشــيهی خليج فارس به ویژه امارات و قطر اســت. از این خاکها در امارات برای ســاخت جزایر مصنوعی و در قطر برای خشک کردن دریا استفاده میشود.» به گفتهی علی مریدی، مدیــرکل دفتر آب و خاک سازمان محيطزیست، خاک کشاورزی و حاصلخيز کشور که بيشتر از استانهای جنوبی ازجمله اســتان فارس قاچاق میشــود، صرف ســاخت جزایر مصنوعی در امارات و خشــک کردن دریــا در قطر میشــود. جزایری که به گفتهی کهرم با پول سرمایهداران اروپا و آمریکا در امارات ساخته میشوند. مریدی بــا بيان اینکه در قانون خاک، صادرات خاک معدنی مجاز اســت، در ایــن باره که آیا خاک زراعی قاچاق می شــود، گفت: به شرط احتمــال برخی تاجران به جــای خاک معدنی ســراغ خاکهــای کشــاورزی میروند چون استخراج خاک زراعی ســادهتر است اما خاک معدنی نياز به انفجار و عمليات معدنی دارد. محمد درویش از کنشگران (:فعاالن) زیستبوم و مدیرکل پيشين مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محيطزیست در گفتوگو با روزنامهی فرهيختگان میگوید: «عربســتان سعودی در حال ساخت یک باغ گياهشناسی است به وسعت 0۵۲ هکتار، یعنی دو برابر باغ گياهشناسی ایران، این موضوع این سوال را ایجاد میکند که خاک را از کجــا میآورنــد، این کشــورها در توليد محصوالت جاليزی مدام در حال رکوردشکنی هستند، آب را شيرین کرده و استفاده میکنند. خاک را از کجا میآورند؟ مشخص است که از ایران خاک به این کشــورها میرود. ما دو دهه است که سکوت کردهایم.» تکــهای از این ســرزمين زیر پــای دیگرانی میافتد که ارزشش را گویا از ما بيشتر میدانند؛ تکههایی که هر بار در ســکوت مســووالن و سرپرســتان به حراج میروند بیگمان باید بود که بخشــی از شناســهی (:هویت) همهی ما ایرانیها را همراه با خود میبرند. این بخشی از هویت من و شماست که در گلدانها و باغها و باغچههای بيگانگان جای میگيرد. هویتی که گمان میکنيم اگر رفت و در سرزمين دیگری نشست دیگر همانند ما نيست. ارجمندی خاک یعنی ایــن؟ ایکاش این ميــراث گرانبها و ماندگار را ارج بگذاریم. روانش شاد دکتر حسابی که گفت: قلبــی که برای ایران نمیتپد، همان بهتر که هرگز نتپد ...

* سرلشکر خلبان حسين خلعتبری