فروشنده نیستیم، میخواهیم شریک ایران باشیم
قراردادهایی برای همکاری با ایران و خرید هواپیماهای «امبرائر» امضا شده که در انتظار مجوز« اوفک» در امریکاست
است ایرانی اینکـــه«وقتی در چه پوشـــیهآشنایانم میخواهندکارهاییمیزنند؟میفهمندوضعیتبیرونمن از سرمایهگذاریسفیرخانه اقتصادیکنند.کار برزیلایرانهم در را برایشانایران میکنند؟برایشـــانجذابهستم،بعد اول است شـــرحکه با بســـرعتدهـــمو میپرسندایرانکار بگویم میرســـندکنند خانمهایبهتر به و اشتیاقسانتوس،دارندسفیربرزیل در کمکشانکنم. تهران،از نگاههابه برخوردایرانآشنایانعوض شده برزیلیاشبا است.»ایرانرودریگوچنیندی روایتآزردو میکند. او ۶ ماه اســـت که در ساختمان ســـفارت برزیل در یکی از خوشنشینترین محلههای تهران مشغول به کار است و آشـــنایی کاملی با ایران دارد. آزردو سانتوس تـــا پیش از این، در ســـمتهای اقتصادی و تجاری برزیل فعالیت میکرده و از ســـال 2013 رئیس گروه تجارت و توسعه ســـرمایهگذاری در وزارت امور خارجه بوده است. پنجره بلند دفتر او از سقف تا زمین کشیده شـــده و از نمای آن، درختان سرسبز محله زعفرانیه و کوههای تهران در پشـــت ســـازههای برجهای عظیم به چشم میآیند. او به روابط اقتصـــادی نگاهی به بلندی همیـــن پنجره و منظره دارد،بـــا خوشرویی از گفتوگویی دو ساعته استقبال میکند و با انگلیسی سلیس میگوید:«مشکل بزرگ ما کم بودن اطالعات اســـت. تا وقتی از این دست مصاحبهها انجام ندهیم، چطور همدیگر را بشناســـیم؟» آزردو ســـانتوس، از نفت گرفته تا تجهیزات بیمارســـتانی و بخش گردشگری، ظرفیتهای ایران را بخوبی میشناســـد و چه در جایگاه کنونی و چه در جایگاههای قبلیاش، برای گســـترش روابط تجاری با ایران تالش کرده است. نخستین بار، سال 200۸ برای مذاکره درباره روابط بانکی به ایران آمده و حاال نیز تمام مشکالت بانکی ایران با برزیل و حتی اروپا را به صراحت توضیح میدهد:«بانکهای امریکایی، به بانکهای اروپایی و برزیلی گفتهاند که اگر قرار اســـت ما با شـــما ارتباط داشته باشیم، شما نمیتوانید با بانکهای ایرانی ارتباط بگیرید.» صحبت به برجام و توافق هستهای که میرسد، ســـفیر برزیل با منطقی واقعبینانه میگوید:«با حضور دکتر روحانی و دکتر ظریف و مذاکرات بســـیار خوب آنها، برجام به دســـت آمد. اما به هر حال برجام تنها دو ســـال پیش به دســـت آمده و هنوز زمان نیاز داریم.» سفیر هنر دوست برزیلی دوستدارد کتابی از نقاشـــیهای خیابانی ایران داشته باشد و از امنیت و سیاست خارجی ایران با خوش ذوقی صحبت میکند رودریگو دی آزردو سانتوس، مرد دیپلماســـی اقتصادی برزیل، پای گفتوگو با «ایران» نشسته و از زیر و بم تمام ماجراهای اقتصادی، روایت کرده است.
و و ■ در چه جلـــوهاســـت.ایران میکنید، اقتصــــادیبســــیاریو تالشهایدادنحاالآنها از اطرافیانتـــانسؤالهاییچه شما هســـتید.مردم چهـــره زیـــادیدر زمانی ســـفیرعادی واکنشی اطرافیــــانمیگوییـــدکه ایـــران میپرسند؟دنیا یکدر به مــــن نشانانجام هســــتندبـــرایکشورو ایـــرانمیدهندشـــده آشـــنایانمنفیغربیکار آنها فعــــاالنبا اما بــــهزیاد واقعاً شــــماحملــــهوجودیاتفــــاق بسرعتامــــن میپرســــند،امنــــیکه و خشــــونتهایتروریســــتایندارید. تروریســــتیدربــــارهامــــان میافتد.را حمله از متأســــفانهخیابانی،ولــــی نمیشــــود.امنیت امنیــــتســــر اســــت.کنترلدر شــــمادر ایرانفقطشد و اخیراً تهران جیببــــرییک گذراندهاید، خیابانهــــای...و برزیــــل،کشور اســــت.من مربوط کنمایران حرفبرقرار را کــــه با کنند. میزنــــم،فعاالن میشناســــند.میگویندما میخواهنداقتصادیزمانیکــــه ایران میدانیماز کمکشــــانارتباطایرانایران ■ چنینمحبوبیت بخصـــوصایرانیهـــاچیزهاییبـــا زیادیفوتبـــالدارد. برزیـــل ندیدهام.برزیـــلموضعآشـــنا در برزیلیهاهســـتند.ایـــران کجا دنیا اقتصادچگونهبزرگــــی رسیدهاست؟است؟دارد،اما محیطماجرایاالنتحریمهاروابطش کسبوکارشانبه با ما نسبتاز هستیم،به اما ما نظربرزیلچگونهو جغرافیاییایران است؟از بسیارنظر از هم فرهنگیدور چگونه برزیلیهاکه اســــت؟همهســــؤالمیپرســــندجذاب ایندیگر اســــتبرای ایرانیها و شــــباهتهایهــــم زیــــادیبه برزیلیها،هر هــــمدو دارند.بســــیارهم کــــه ایرانیها چطــــور لباس میپوشــــند؟ خونگرم هســــتند. اما ما زیاد درباره هم رنگهای لباسهایشــــان چگونه است؟ نمیدانیــــم. ایرانیهــــا و برزیلیها هر دو من بــــرای آنها توضیح میدهم که وقتی بســــیار خانوادهمحــــور هســــتند. ایرانیها بــــه ایران بیاییــــد، غافلگیر خواهید شــــد. درباره فرهنگ و ورزش برزیل اطالعات پیشفرض آنها این است که ایران کشور خوبــــی دارند. اما آنها هــــم از بخشهای بســــیار بسته و ســــنتی باشــــد. من به آنها زیادی از ما بیخبر هستند. کسی در ایران عکسهایی از مردمی کــــه در خیابان راه دربــــاره ادبیــــات و موســــیقی و ســــینمای میروند نشــــان میدهم و واقعاً برایشان برزیلــــی اطالعاتــــی دارد؟ یا مثــــالً ایران جذاب اســــت. نقش زنان در کشــــور شما سینمای واقعاً درخشــــان و جذابی دارد. در مقایســــه با ســــایر کشــــورهای منطقه مــــا برنامهای تدارک دیدهایــــم که در ماه بسیار مهم اســــت و همین مسأله، برای اکتبر، یک هفته را برای ســــینمای برزیل برزیلیهــــا خیلی جالب اســــت. بیشــــتر در ایــــران برگــــزار کنیم. در ایــــن هفته، با ورودی شــــما به دانشــــگاه زنان هســــتند حضــــور کاکا دیاجیز، یکــــی از کارگردانان و زنــــان زیــــادی هم در قامــــت اقتصادی بــــزرگ برزیلــــی و بازیگــــران صنعــــت دیــــده میشــــوند. چنــــد وقــــت پیش من ســــینمای ایران، همایش های مختلفی مشــــکل پوســــتی داشــــتم و دنبــــال یــــک برای آشــــنا شدن با این صنعت در هر دو دکتر خــــوب بــــودم، در نهایت پیش یک کشــــور خواهیم داشــــت. ما باور داریم که خانم دکتر رفتیم و بســــیار حرفهای بود. ایرانیها بســــیار خالق هستند. در همین همینهــــا را بــــرای اطرافیانــــم تعریــــف خیابانهــــای شــــهر شــــما، نقاشــــیهای میکنــــم . یــــک ســــؤال مهــــم کــــه از من بسیار قشــــنگی دیده میشــــود. من دلم میخواهد کتابی از این هنرهای خیابانی ایــــران داشــــته باشــــم. واقعــــاً لذتبخش اســــت. در برزیــــل هــــم هنــــر در خیابان جایگاه خوبی دارد. من از اماکن تاریخی ایــــران واقعاً لــــذت میبرم. بــــه جاهایی مثــــل پرســــپولیس و اصفهــــان رفتهام و واقعاً خوشایند هستند. فرهنگ و ادبیات ایــــران واقعــــاً غنــــی هســــتند. در شــــیراز جوانهایی را دیــــدم که در یکی از همین مکانهــــای تاریخی جمع شــــده بودند و شــــعر میخواندند، واقعاً لذتبخش بود. مــــا هم در برزیــــل ادبیات غنــــی داریم و دلمان میخواهد تبادل ادبی و فرهنگی داشته باشــــیم. فردی را هم به استخدام درآوردهایم که مشغول ترجمه آثار ادبی برزیل به فارســــی اســــت. من هفته پیش با همســــرم به موزه جواهرات ملی ایران در بانک مرکــــزی رفته بــــودم، آنجا یک گروه توریســــت برزیلی را دیــــدم و واقعاً برایم جذاب بود. توریســــتهای برزیلی در چند سال اخیر به سمت ایران تمایل پیــــدا کردهاند. امیدوار هســــتم که بزودی بتوانیــــم پــــرواز مســــتقیم تهران-برزیل راهاندازی کنیم. ■ اشـــاره کردید که بین ایـــران و برزیل فقر اطالعاتی وجـــود دارد و شـــناخت خوبی برایدوطرفوجودندارد.دراینحال،شما اقتصاد ایران، ظرفیت اقتصادی کشـــور و امکانات برای روابط تجاری ایران و برزیل را چطورمیبینید؟
با شـــرکت ملی نفت ایران گفتوگو داشتهایم و آنها برای استفاده از تکنولوژی و تجربه برزیل در دریای خزر اعالم آمادگی کردهاند شرکتهای ایرانی و برزیلی قراردادی را برای ساخت پاالیشگاه نفت در برزیل امضا کردهاند ایـــران محصوالت کشـــاورزی زیادی از برزیـــل وارد میکند، چـــرا واردات؟ ایرانیها میتوانند در برزیل سرمایهگذاری کنند و تولید مشترک داشته باشند ما با بانک مرکزی هر دو طرف برای استفاده از ارز ملی مشغول صحبت هستیم بانکهای ایرانی میتوانند شعبههایشان را در برزیل افتتاح کنند و هیچ مانعی وجود ندارد
مــــن ۵ ماه اســــت کــــه اینجا هســــتم، اما کشــــور شــــما را مدتها پیــــش از آنکه ســــفیر شــــوم، در ســــفرهای تجاری دیده بودم. من مدیر تجارت و ســــرمایهگذاری وزارت خارجــــه برزیــــل بــــودم و پیشــــینه من بــــه کارهای تجاری و ســــرمایهگذاری مربوط میشــــود. ۵۱ ســــال از زندگیام را صرف ارتقــــای اقتصاد و تجــــارت برزیل و توســــعه روابــــط تجــــاری آن کــــردهام. ۵ ۴، بار به ایران ســــفر داشتم و بنابراین، پتانســــیلهای اقتصادی ایــــران را بخوبی میشناســــم. بدیهیتریــــن ظرفیــــت اقتصــــادی ایران، در بخــــش انرژی، نفت و گاز اســــت. مــــن میدانــــم کــــه دولــــت ایــــران تالشهای زیادی را برای توســــعه و بهبــــود روابــــط خــــود در ایــــن زمینــــه با شرکتهای بینالمللی انجام میدهد و در تالش اســــت تا آنها را به ایران بیاورد، با آنها شریک شود و قراردادهای جدیدی ببندد. بخش نفــــت و گاز ایران هم برای شــــرکتهای خارجــــی جذابیــــت زیادی دارد. بــــرای شــــرکتهای برزیلی ما به دو راه بــــرای همــــکاری در حوزه نفــــت و گاز فکــــر میکنیم، اولــــی عرضــــه تجهیزات به بــــازار ایران اســــت. همچنیــــن عرضه بــــه بازارهــــای همســــایه ایــــران، از طریق صادرات توســــط ایران. چــــرا که برزیل در حــــوزه تولید ماشــــین و تجهیــــزات نفتی و گازی، تکنولــــوژی پیشــــرفتهای دارد. در برزیل از حدود ۰۱ ســــال پیــــش، قانونی را وضــــع کردیم کــــه شــــرکتهای داخلی و خارجی که میخواهنــــد به برزیل نفت و گاز صادر کنند، بسته به میزان صادرات و سرمایهگذاری، باید حدود ۰۴ تا ۰۶ درصد از تجهیزاتشان را از خود برزیل خریداری کنند. همین مســــأله باعث شد پیشرفت چشــــمگیری در این حوزه داشته باشیم. بــــا توجه بــــه ویژگیهــــای ســــرزمینی ما، برزیل تجهیزات و تکنولوژی خوبی برای فعالیتهــــای نفتی در دریــــا و در اعماق آب دارد. دومین بخشــــی کــــه میتوانیم با شــــرکتهای ایرانی همکاری کنیم، به دریای کاسپین(خزر) مربوط میشود. در دریای کاســــپین، میدانم که منابع مهم نفتی وجود دارد و برزیل، تکنولوژی بسیار خوبی برای اکتشــــاف در اعماق آب دارد. ما میتوانیــــم این تکنولوژیها را به ایران منتقــــل کنیم. مــــن در مــــورد دریای خزر صحبت میکنم، چرا که با شــــرکت ملی نفت ایران گفتوگو داشتهایم و آنها برای اســــتفاده از تکنولوژی و تجربــــه برزیل در ایــــن دریا اعالم آمادگــــی کردهاند. درباره خلیجفارس هنوز صحبتی نداشتهایم. ■ دو نکته وجـــود دارد. اول اینکه دولت ایران در تالش است تا وابستگی ایران را بهنفتکمکندوبخشغیرنفتیراتوسعه دهد. شـــما مزیتهای همـــکاری با ایران را تنهـــا در بخش نفتـــی میبینید؟ نکته دیگر هم اینکه چه نـــوع رابطه اقتصادی بـــرای برزیلیهـــا در ایـــران مـــد نظرتان اســـت؟ گســـترش صادرات به ایـــران یا سرمایهگذاریوتولیدمشترک؟
ما بــــه دنبال فروش به ایران نیســــتیم و مایلیــــم شــــرکتهای برزیلــــی را بــــرای تولید مســــتقیم، به داخل ایــــران بیاوریم. به ایران به عنوان شریکی بلندمدت نگاه میکنیم و میخواهیم روابط خوبی برای مدت طوالنی شــــکل دهیم.بــــه بازارهای داخلــــی ایران هم نــــگاه میکنیــــم و تنها به دنبال صادرات نیســــتیم. میخواهیم ســــرمایهگذاری و ورود تکنولــــوژی داشــــته باشیم. اما در حوزههای غیرنفتی، ساخت ماشــــین و تجهیــــزات بــــرای کشــــاورزی، ماشــــینآالت بــــرای ساختوســــاز، تولید برق و … همه بخشهایی هســــتند که ما میتوانیم در آن همکاری داشــــته باشیم. همچنیــــن برزیــــل در حــــوزه تجهیــــزات بیمارســــتانی کاالهایی با کیفیت باال دارد و به بســــیاری از کشــــورها صــــادرات انجام میدهد.
توسعه سیاست خارجی ایران برای ما در برزیل واقعاً قابل توجه بوده است. آقای ظریف به دنبال گفتوگو هستند و دیپلماسی ایشان بر پایه مذاکره استوار است. کشور واقعاً امنی دارید. خیابانهای شما امن و امان است. در برزیل، خشونتهای خیابانی، جیببری ...و زیاد اتفاق میافتد. ولی در تهران من چنین چیزهایی ندیدهام
■ در بخش کشـــاورزی چطـــور؟ آنطور که آمارهای گمرکی نشان میدهد، برزیل یکی از مهمترین شـــرکای تجاری ایـــران در این زمینه اســـت که البته بخش عمـــده کار به صورتوارداتازبرزیلانجاممیشود.
روابط تجاری ما حــــدود ۲ میلیارد دالر اســــت و حــــدود ۰۹ درصــــد آن، مربوط به صادرات برزیل به ایران اســــت. بیشتر این صادرات نیز محصوالت کشــــاورزی است. ســــاالنه حــــدود ۰۵۳ میلیون دالر گوشــــت از برزیــــل به ایران صادر میشــــود و شــــاید برزیل مهمترین عرضهکننده گوشت ایران به حســــاب آید. ســــویا، ذرت، شــــکر و سایر محصوالت زراعی روی هم رفته حدود ۰۷ درصد از صادرات ما را تشــــکیل میدهند. بقیــــه صــــادرات نیــــز مربــــوط بــــه برخــــی موتورهای الکترونیکی و تجهیزات صنعتی میشــــود. ما باور داریم که در دیگر حوزهها نیز میتوانیم روابطمان را گسترش دهیم. مثــــالً در حــــوزه حملونقل هوایــــی، برزیل ســــومین تولیدکننــــده بــــزرگ هواپیماهای منطقــــهای در جهــــان به حســــاب میآید. نــــه بــــرای پروازهــــای طوالنیمــــدت مانند ایرباس و بوئینگ، ولی برای پروازهای چند ســــاعته منطقهای برزیل مزیت قوی دارد. قراردادهایــــی نیز برای همــــکاری با ایران و خریــــد هواپیماهای امبرائر امضا شــــده که
البته در انتظار مجوز اوفک در امریکاست. چــــرا که بعضــــی از بخشهای تولیــــد ما از امریکا وارد میشود. البته با توجه به مجوزی که اوفک به بوئینگ و ایرباس داده است، ما نیز به دریافت مجوز خوشبین هستیم.
■ بجز مزیتهـــای اقتصـــادی برزیل برای ایـــران، آیـــا در حالـــت متقابل، ایـــران هم مزیتهایی برای برزیل دارد که شـــما مایل باشـــید با فعاالن اقتصـــادی ایرانـــی برای صادرات و کار در کشـــور خودتـــان همکاری کنید؟
صــــادرات ایران به برزیــــل، رقم اندکی را به خــــود اختصــــاص داده اســــت. اما ما فــــرش، میوه و چیزهایی از این دســــت را از ایران وارد میکنیم. این روابط باید توسعه یابند و اعتقاد داریــــم در حوزه محصوالت پتروشیمی برزیل به ایران بسیار نیاز دارد. همچنین برزیل به خاطر تولیدات گسترده کشــــاورزی، به کــــود نیــــاز ویــــژهای دارد. ما همچنین واردکننده نفت از ایران هستیم.
فراتر از اینها، طرحهای خصوصی نیز وجود دارد. شـــرکتهای ایرانی و برزیلی قراردادی را برای ساخت پاالیشگاه نفت در برزیـــل امضـــا کردهانـــد. شـــرکتهای چینـــی در ایـــن حـــوزه در برزیـــل حضور دارند، اما برزیل مایل اســـت کـــه ایران را جایگزین کند. همچنین به سرمایهگذاری شـــرکتهای ایرانی بـــرای کشـــاورزی در برزیل نیز عالقهمند هستیم. چرا که ایران محصوالت کشاورزی زیادی از برزیل وارد میکند، چرا واردات؟ ایرانیها میتوانند در برزیـــل ســـرمایهگذاری کننـــد و تولیـــد مشترک داشته باشـــند. با سرمایهگذاری و تولید در داخل خاک برزیل، واســـطهها حذف میشـــوند و وضعیتی برد-برد به وجـــود میآید. بـــه این طریق هـــم ایران میتواند پولش را حفـــظ کند و هم تولید بیشتر در خاک برزیل، به صرف ماست. در حال حاضر ما چنین سرمایهگذاریهایی از کشـــورهای دیگـــر در برزیـــل داریـــم که برای هر دو طرف، سودی بیشتر از واردات صرف به همراه دارد.
■ شما به کشت فراســـرزمینی اشاره کردید که چند سالی اســـت بحث آن در ایران نیز مطرح شده و برزیل یکی از کشورهای هدف بهحسابمیآید...
بلــــه، در برزیــــل مــــا شــــرایط الزم برای این نــــوع کشــــت را داریم. مــــا از حدود ۰۵ درصد از زمینهای کشاورزیمان استفاده نمیکنیــــم. آب و نــــور و تمــــام مؤلفههای طبیعی را به اندازه کافی داریم. همچنین در بیوتکنولــــوژی برای تولیــــد محصوالت زراعی جدید دانش خوبی داریم. در برزیل مؤسســــه تحقیقاتی معروفی داریم که در کل دنیا شــــناخته شده است. این مؤسسه، فقــــط کار تحقیقاتی روی کشــــاورزی نوین انجــــام میدهد، توســــط دولــــت حمایت میشود اما شرکتی خصوصی است. از این طریق شرکتهای خصوصی از تمام دنیا با بخــــش خصوصی برزیل برای توســــعه کشاورزیهمکاریمیکنند.
بــــه خاطر همیــــن زمینه قــــوی علمی تحقیقاتــــی، مــــا به طــــور مــــداوم تولیدات کشــــاورزیمان را افزایــــش میدهیــــم، اما این به معنای افزایش استفاده از زمینها نیســــت. در همان سطح از زمین زیرکشت برای خودمان، تولید را باال میبریم و حدود نصف زمینهایمان را مورد اســــتفاده قرار ندادهایمکهبرایکشتفراسرزمینیتوسط
سایر کشورها استفاده میشــــود. ایران هم یکی از این کشورهاست.
■ ایـــران بعد از توافـــق هســـتهای و اجرای برجام، وارد فـــاز جدیـــدی از روابط خود با جهان شـــد. طی این مدت، روابـــط ایران و برزیلچهتغییریکردهاست؟
برزیــــل و ایران همیشــــه رابطــــه خوبی داشتهاند. اما از سال ۰۱۰۲ به بعد با تشدید تحریمهای اقتصــــادی، برزیل کمکهایی به ایران کرد. برزیل در همان ســــال نهایت تالشــــش را برای حل مشــــکالت ایرانی در زمــــان مذاکــــرات اولیــــه هســــتهای از طریق دیپلماســــی و مذاکره به کار بــــرد و تنشها بســــیار در آن زمان باال بود. اما متأسفانه آن مذاکرات موفق نبود و تحریمهای بیشتری به ایران تحمیل شد. اما در مذاکرات بعدی بــــا حضــــور دکتر روحانــــی و دکتــــر ظریف و مذاکــــرات بســــیار خــــوب آنهــــا، برجــــام به دست آمد. از آن زمان به بعد، شرکتهای برزیلی عالقه بیشتری برای حضور در ایران دارند. چرا که با لغو تحریمها، چشــــمانداز بســــیار خوبی بخصوص در بخش صنعت و حملونقــــل بــــرای ایران دیده میشــــود. ما محصوالت کشــــاورزی و غــــذا را در زمان تحریم بهروال همیشــــگی به ایــــران صادر میکردیــــم، از حاال به بعد، روابط صنعتی بیشــــتر مد نظر اســــت و ایــــن نــــوع روابط،
پیچیدگــــی بیشــــتری دارد. بــــرای کارهــــای صنعتی، بــــه فاینانس و روابــــط بانکی نیاز دارید. مذاکرات بســــیار زیادی انجام شده و روند رسیدن به توافق هستهای طوالنی بوده اســــت، اما به هر حال برجام تنها دو ســــال پیش به دست آمده و هنوز زمان نیاز داریم.
■ شما به مســـأله روابط بانکی اشاره کردید. حوزهبانک،بهیکیازمهمترینچالشهای ایران بعد از توافق هســـتهای تبدیل شـــده است. وضعیت روابط بانکی میان ایران و برزیلچگونهاست؟
نخســــتین بازدید من از ایران در ســــال ۸۰۰۲ بود. مــــن برای تالش برای مذاکرات بانکی و مالــــی به ایران آمده بــــودم. در آن زمان به خاطــــر تحریمها چنیــــن روابطی امکانپذیــــر نبود. حاال اوضــــاع تغییر کرده است.
در شــــرایط امــــروز، بانکهــــای بزرگ برزیلــــی، همــــان مشــــکالت بانکهــــای بــــزرگ اروپایی را دارنــــد. اجازه روابط همه ایــــن بانکها تا حــــد زیادی بــــه بانکهای امریکایی بستگی دارد. بیشترین مبادالت تجــــاری برزیل از طریــــق دالر امریکا انجام میشود و به همین خاطر، به خط اعتباری امریکا نیاز است. ۶ بانک بزرگ برزیلی، از خط اعتباری امریکا برای فاینانس واردات و صــــادرات، بــــرای تمام جهــــان و نه فقط امریــــکا، برخــــوردار هســــتند. امریکاییها میگویند اگر بانکهای برزیلی کوچکترین ارتباطی با بانکهای ایرانی داشته باشند، خط اعتباریشــــان را با بانکهای برزیلی قطــــع خواهند کرد. ما بارهــــا به بانکهای برزیلــــی گفتهایم کــــه ایران بعــــد از برجام دیگــــر در تحریم قرار نــــدارد. مــــا از اوفک دعوت کردهایم کــــه به برزیل بیاید. دولت برزیــــل این کار را انجام داده تا آنها بیایند و با بانکهای برزیلی درباره روابط بانکی با ایران صحبت کنند. به آنها اطمینان دهند دیگر تحریمــــی روی ایران وجــــود ندارد تا بانکهای برزیل برای کار با ایران تحریک شــــوند. اوفک اعالم کرد کــــه دیگر تحریم بانکی علیه ایران وجــــود ندارد. بانکهای برزیلی این مســــأله را فهمیدند و به اوفک اعــــالم کردنــــد که هیــــچ مانعــــی از طرف برزیلی و بانک مرکــــزی برزیل برای روابط بــــا ایران وجود نــــدارد. امریکاییهــــا نیز در نوامبر گذشته عیناً اعالم کردند از طرف ما هم هیچ تحریمی وجود ندارد. با وجود این بانکهای ما هنوز از برقراری ارتباط با ایران میترســــند، چــــرا که جــــدا از صحبتهای اوفک، بانکهــــای امریکایی خودشــــان با ایران هیچ رابطــــهای ندارند. همانطور که میدانید، امریکا تحریمهای ثانویه را برای ایران لغو کرده و تحریمهای اولیه سر جای خودشــــان قرار دارند. بانکهای امریکایی تنهــــا مجوز اوفــــک را دارند و بیــــش از این اجــــازهای ندارند. بــــا روی کار آمدن ترامپ نیز هراس بانکها بیشتر شده است.
بنابرایــــن، بانکهــــای امریکایــــی، بــــه بانکهای اروپایی و برزیلی گفتهاند که اگر قرار اســــت ما با شما ارتباط داشته باشیم، شما نمیتوانید با بانکهای ایرانی ارتباط بگیرید. به همین دلیل، بانکها از برقراری مجدد روابطشان خودداری میکنند.
■ ایـــنروندیکهتوضیـــحدادیدبهمعنای به بنبست رســـیدن روابط بانکی است یا راهکارهاییوجوددارد؟
حتماً میتوان به راه حلهایی رســــید. در نخســــتین قدم، برزیلیها بایــــد درباره توسعه خوب بانکی در ایران مطلع شوند. باید بدانند ایرانیها بــــا بانکهای اروپایی ارتباط دارند و قراردادهایی امضا کردهاند. بایــــد بداننــــد بانکهــــای ایرانی بــــا قواعد بینالمللی ســــازگار شــــدهاند و پولشویی و … را کنتــــرل میکننــــد. ما بانکهــــا را آگاه میکنیــــم تا آنها بــــرای برقــــراری ارتباط با ایران تشویق شوند. ما باید روی بانکهای متوســــط برزیل متمرکز شویم. همانطور که میبینید در اروپا نیــــز بانکهای بزرگ در حال حاضر با ایران همکاری نمیکنند بلکه بانکهای متوسط و کوچک روابط را برقرار کردهاند و امــــور را به پیش میبرند. بــــاور داریم کــــه در ایــــن زمینه پیشــــرفت خواهیمکرد.
به طور همزمان، با بانک مرکزی ایران نیز گفتوگو داشتهایم. بانک مرکزی ایران و برزیل، مذاکرات خوبی بــــا هم دارند. در ماه نوامبر جلســــهای در برزیل داشــــتیم و نماینده بانــــک مرکزی و نماینــــده برخی بانکهــــای تجــــاری ایــــران در آنجا حضور داشــــتند. از این بانکها بخوبــــی در برزیل استقبال شــــد. بانکهای ایرانی میتوانند شعبههایشــــان را در برزیل باز کنند و هیچ مانعــــی وجــــود نــــدارد. ایــــن هم یــــک راه دیگر اســــت؛ بانکهــــای ایرانــــی در برزیل شعبه بزنند و خودشــــان به طور مستقیم روابطشــــان را شــــکل دهند. البته که بانک مرکــــزی برزیل به زمــــان نیــــاز دارد و هنوز قرارداد مشخصی برای پذیرش بانکهای ایرانی در برزیل بسته نشــــده است، اما راه باز اســــت. همچنین ما با بانک مرکزی هر دو طرف برای استفاده از ارز ملی مشغول صحبت هستیم. البته که اینکار جایگزین روابط بانکی نمیشــــود، اما راهی است که میتواند کارها را ســــرعت ببخشد. با توجه به اینکه حدود دو ماه پیش، رؤسای بانک مرکزی ایران و برزیل گفتوگو داشــــتهاند، آنهــــا میتواننــــد کارهــــای بســــیاری برای پیشرفت روابط انجام دهند. نخستین کار نیز برگزاری همایشهایی برای بانکهای برزیلی جهــــت آگاه کردن آنها نســــبت به پیشرفت بانکهای ایرانی است. راهاندازی شعبه متقابل در کشــــورها و استفاده از ارز ملی نیز راههای دیگری هســــتند که گفتم. من امیدوارم کــــه در آینده نزدیک بتوانیم از این راهها اســــتفاده کنیــــم و روابط بانکی را تغییر دهیم. البتــــه برخی بانکهای دو کشــــور روابطی با هم دارند اما باید بیشتر و بزرگتر شــــود. کارها و سرمایهگذاریهای بزرگــــی میشــــود انجــــام داد، اگرکــــه برای شناساندن پیشــــرفتهای هر دو طرف به هم، تالش شود.
■ چند وقـــت پیش ایـــران و برزیـــل برای رسیدن به سطح مبادالت تجاری01 میلیون دالری هدفگـــذاری کردنـــد. بـــه این هدف چقدرنزدیکهستیم؟
اگــــر مذاکــــرات صنعتــــی، پتروشــــیمی و حملونقلــــی که اشــــاره کردم امســــال به قــــرارداد نهایــــی برســــد، در انتهــــای ســــال میتوانیم قدمهای جدی نزدیک شــــدن به ایــــن هدف را برداریم و طی دو ســــال آینده، بــــه روابط ۴ میلیــــون دالری برســــیم و پس از آن با ســــرعت ســــطح مبادالت باال برود. همانطور که گفتم، برزیــــل به محصوالت پتروشیمی، کود کشاورزی و … از سوی ایران نیــــاز دارد. ما روزانه حدود ۲ میلیون بشــــکه نفت در برزیل تولیــــد میکنیم اما به خاطر نوع این نفتها و ســــنگین بودن آن، ما نیاز بــــه واردات مقداری نفــــت از ایــــران داریم. همچنین به دیدن صادرکنندگان ایرانی در برزیلی مشتاق هستیم. نخستین دلیل این اشــــتیاق نیاز ماست، دوم این است که تاجر با خود ســــرمایه میآورد و سوم نیز استفاده از ارز ملی برای ارتقای بیشتر تجارت است. به خاطر همه اینها، ما از تســــهیل کردن راه صادرات ایران به برزیل استقبال میکنیم. ■ چه بخشـــی از سیاســـت ایران، به نظرتان مهمتر است و برایتان جذاب به نظر میرسد؟
من دربــــاره اقتصاد و فرهنگ صحبت کــــردم و حــــاال نوبت مســــأله بســــیار مهم سیاســــت خارجــــی ایران اســــت. توســــعه سیاســــت خارجی ایران بــــرای ما در برزیل واقعاً قابل توجه بوده اســــت. آقای ظریف به دنبال گفتوگو هســــتند و دیپلماســــی ایشان بر پایه مذاکره استوار است. گفتوگو، سنت دیرینه برزیلیهاست. ما باور داریم که ایــــران یک قدرت منطقهای اســــت و از طریق این گفتوگوها قویتر میشود. بقیه کشــــورها هم باید با ایــــن ویژگیهای ایران آشــــنا شــــوند. ایران در منطقهای قرار دارد که سالهاســــت با جنگ درگیر اســــت. اما دیپلماسی گفتوگو که در چند سال اخیر در ایران ایجاد شــــده، برای حل مشــــکالت منطقه بسیار مؤثر است. نه فقط منطقه، بلکه در کل جهان هم اثرگذار است.