شبکه های اجتماعی در خدمت رونق کسب و کار خانگی

اکنون حدود 300 شغل خانگی در حوزه های مختلف وجود د ارد

گلهایی خاص با رنگهای شــــیری، گلبهیوبرگهاییریزوسبزدرمیانشان، کنارهمقرارگرفتهاند.شکوفههاییریزنیز در میان آنها نشسته و دسته گلی لطیف و خیرهکننده را ساختهاند. حدود 5 هزار نفر این عکــــس را الیک کردهاند. در عکســــی دیگــــر در همیــــن صفحه اینســــتاگرامی، دســــته گلی با رنگهای یاســــی و ارغوانی رنگ، با گل کوچکی در جیب کت داماد و دستبندیازگلطبیعیدردستعروس، هماهنگ شده و این یکی عکس را01 هزار نفرالیککردهاند.صفحهاینستاگرامیدو خواهری که به گل آرایی مشغول هستند، نزدیــــک به 80 هزار نفر دنبالکننده دارد؛ دو خواهــــر جــــوان در منزل شــــان، با هنر خود به گلهای طبیعی شــــکوهی درخوِر جشــــنهای مختلــــف میدهنــــد و برای خودشــــان برندی هم ســــاختهاند. آنها از طریق صفحه اینســــتاگرامی شــــان، اسم و رســــمی پیدا کردهاند. دو شــــماره تلفن در صفحــــه شــــان قــــرار داده و از شــــنبه تا چهارشــــنبه 9 ســــاعت در روز پاسخگوی تماسها و ســــفارشها هســــتند. صفحه اینســــتاگرامی زن جــــوان دیگــــری را نیــــز حــــدود 100 هــــزار نفر دنبــــال میکنند، او عروســــکهایی بــــه شــــکل فرشــــتههایی خــــاص طراحــــی کــــرده، مــــیدوزد و بــــه فروش میرســــاند. او هم از طریق تلگرام ســــفارشهای شــــخصی میپذیرد و هم شــــهر کتابهــــای مختلــــف در تهــــران و شهرستانها،مشتریفرشتههایمنحصر بهفردش هســــتند. این افراد از طریق هنر خودواستفادهازظرفیتشبکهاجتماعی، شغلی خانگی برای خود راهاندازی کرده و کسب و کاری پررونق راه انداختهاند. ■ چقدرکسبوکارخانگیوجوددارد؟

حــــدود 47 میلیــــون نفــــر ایرانــــی، در شــــبکههای اجتماعــــی عضویــــت دارند و بعضیهــــا تنهــــا یک عضو ســــاده باقی نماندهانــــد. به جــــای دلخوش کــــردن به آگهــــی اســــتخدام روزنامهها، بــــرای خود کســــب و کاری راه انداختهانــــد. یکی دیگر از آنهــــا، دختــــر 23 ســــالهای اســــت کــــه شــــیرینی پزی میکند و در گوشه کارگاهی کوچــــک، کالسهــــای آموزشــــی برگــــزار میکند. صفحه اینستاگرامی او، 117 هزار نفر دنبالکننده دارد و عکس شیرینیها و کیکهای فنجونیاش، خیرهکننده است. آنهــــا را با طرحهای خــــاص و منحصر به فرددرستمیکندوخودشدربارهکارش میگویــــد: «مــــن از بچگی شــــیرینی پزی دوســــت داشــــتم، در کالسهای مختلف شرکت کردم و مدارک معتبر گرفتم. حاال سهسالاستکهبهفکرکارکردنافتاده ام، طعم و هنــــر را با هم پیونــــد میزنم و کار میکنم.» او هم در جوانی، شغلی خانگی بــــا ســــرمایه اولیه انــــدک، بــــرای خودش فراهم کــــرده و کالسهای آموزشــــیاش آنقــــدر پررونق بوده اســــت کــــه گاهی نیز به شهرســــتانها برای برگزاری آنها ســــفر میکند. این داســــتان، تنها در اینستاگرام جریان ندارد. تلگرام نیز با اقبال بلندش در میان ایرانیها، به بازاری برای کســــب و کارهای خانگی تبدیل شده است. یکی از این کانالهــــا نزدیک به 20 هزار نفر عضو دارد و مدیر آن با «نمدبافی» و فروش آن درتلگرام،روزگارشرامیگذراند. ■ 300 شغل خانگی

وزارت تعــــاون، کار و رفــــاه اجتماعــــی نیز قســــمتی به عنوان دبیرخانه مشاغل خانگــــی دارد که از طریــــق آن حدود 300 شغلبهعنوانشغلخانگیدرحوزههای مختلف صنعتی، کشــــاورزی و خدماتی از فــــرش بافی گرفته تا تولیــــدات دامی را معرفــــی کرده اســــت. معاونت توســــعه کارآفرینی و اشتغال این وزارتخانه شغل خانگیراچنینتعریفمیکند:«مشاغل خانگی شــــامل آن دسته از فعالیتهایی است که توســــط عضو یا اعضای خانواده در فضــــای مســــکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخالل در آرامش واحدهای مســــکونی همجوار شــــکل میگیرد و منجر به تولید خدمت و یــــا کاالی قابــــل عرضه به بــــازار خارج از محیــــط مســــکونی میشــــود.» بعضی از شــــاغالن خانگی بــــه صورت مســــتقل و بعضی نیز در قالب تعاونیهای مختلف ■ در حال حاضر 88 شـــرکت تعاونی تأمین نیاز مشـــاغل خانگی با عضویت4 هزار 170و نفر و با ایجاد فرصت شغلی 1800 نفر در سراسر کشـــور در سامانه ثبتی وزارت تعاون،کار و رفاهاجتماعیمشغولفعالیتهستند ■ چند ســـالی اســـت کـــه پرداخت تســـهیالت تا ســـقف 001میلیـــون تومـــان بـــرای حمایـــت از مشـــاغل خانگی راه افتاده و سایتی نیز برای ثبتنام وجود دارد

فعالیت میکنند. شرکت تعاونی تأمین نیاز مشاغل خانگی، متشــــکل از افرادی که دارای مشــــاغل خانگی در یک یا چند گرایش همســــو و نزدیک به هم هستند. در حــــال حاضــــر 88 شــــرکت تعاونــــی تأمین نیاز مشــــاغل خانگــــی با عضویت 4هزار و 170 نفر و با ایجاد فرصت شغلی 1800 نفــــر در سراســــر کشــــور در ســــامانه ثبتی وزارت تعــــاون،کار و رفاه اجتماعی مشــــغول فعالیــــت هســــتند. همچنین براساس گزارش واحد آمار و برنامهریزی اتاق تعاون ایران، استانهای آذربایجان شرقی و اســــتان هرمزگان به ترتیب با 18 و 13 شــــرکت تعاونی تأمین نیاز مشاغل خانگی بیشترین ثبت را در بین استانها دارا هســــتند و یک اتحادیه تعاونی نیز در استان اردبیل به ثبت رسیده است.

آمار کامــــالً دقیقی درباره این کســــب و کارها وجــــود ندارد اما به نظر میرســــد تعدادمستقلها،بیشازتعاونیهاباشد. گزارشی مربوط به وزارت تعاون نیز نشان میدهد که حدود 80 درصد از شــــاغالن

خانگی، زن هستند. چند وقت پیش هم برخــــی از «فین تکها»، ســــایتهایی که در حــــوزه پرداختهــــای مالــــی فعالیت میکنند، فیلتر شــــدند. انجمن فینتک در بیانیــــهای کــــه در اعتــــراض بــــه ایــــن فیلترینگ نوشــــت، آورده بــــود: «بیش از 200 هزار کســــب وکار خرد و خانگی از این وب ســــایتها خدمات مالــــی و پرداخت دریافتمیکنند.» ■ حمایتدولتازکسبوکارخانگی

چندسالیاستکهپرداختتسهیالت تا سقف 100 میلیون تومان برای حمایت از مشــــاغل خانگی راه افتاده و سایتی نیز برای ثبتنام وجود دارد. شاغالن خانگی هــــم میتوانند به صورت مســــتقل و هم در قالب تعاونیها در ســــایتی با نشــــانی www.mashaghelkhanegi.ir ثبتنــــام کننــــد و البتــــه میزان تســــهیالت برای هر دســــته متفــــاوت و منــــوط به تشــــخیص مراجع مربوط اســــت. در سال 59، حدود 300 میلیارد تومان اعتبار برای این کسب و کارهــــا در کل کشــــور مصوب شــــده بود. اســــتان به اســــتان نیز اوضاع پرداختها متفــــاوت اســــت. در اســــتان خوزســــتان، امسال 6 برابر سال گذشته اعتبار مصوب شــــده و بیش از 6 هزار فرصت شــــغلی از طریقآنایجادمیشود.دراستانمرکزی نیز امســــال 16 میلیارد تومان تســــهیالت برایمشاغلخانگیپرداختمیشودکه نسبت به سال گذشته،5 برابر بیشتر شده اســــت. بانک صادرات ایــــران نیز گزارش داده است که در ســــال 59، به 6256 نفر متقاضــــی و در 3 ماهــــه اول امســــال نیز بــــه 420 نفر معرفی شــــده از ســــوی اداره کل تعــــاون، کار و رفــــاه اجتماعــــی، وام قرضالحسنه مشاغل خانگی پرداخت کرده که رقم کل پرداختــــی در این مدت 15 ماهه، بیش از 30 میلیارد تومان بوده است. اما از شیرینی پزی و گل آرایی گرفته تا خیاطی و ساخت سازههای چوبی، روز بهروزبازارمشاغلخانگیداغترمیشود. در این میان برخی کسب و کارهای بزرگ تری را راهاندازی کرده و از طریق راهاندازی مشــــاغل اســــتارت آپی، به اسم و رسمی هم رسیدهاند. تبســــم لطیفی، دختر 31 سالهای اســــت که در 27 سالگی «مامان پز» را راهاندازی کرد. او بیــــش از 50 زن را که در خانه هایشــــان آشپزی میکنند به کار گرفته و از طریق شــــغل خانگی آنها، برندی را راهاندازی کرده است. لطیفی تا بهحالمصاحبههایمختلفیداشتهودر یکیازآنهاازدوریاز«فرهنگکارمندی» صحبت کرده اســــت. این احتماالً همان چیزی اســــت که بین آنهایی که در کوران بیکاری منتظر آگهی استخدام نمانده و دیگرانی که دست روی دست گذاشتهاند، تفاوت ایجاد میکنــــد. لطیفی میگوید: «همیشــــه دلم میخواسته کســــب و کار خودم را داشته باشم، چون فکر میکنم در این حالت اثرگذاریام بیشتر است. در واقع با کســــب و کار جدید چیزی را خلق میکنیم که قبــــالً وجود نداشــــته، ولی تا زمانیکهکارمندباشیم،همیشهدیگرانی هســــتند که اگر ما نباشــــیم وظیفــــه ما را شاید حتی خیلی بهتر از خودمان انجام بدهند.»