طنین دوباره صدای «اعتدال» در سازمان ملل
روحانی امروز راهی «نیویورک» میشود
رئیسجمهوری کشورمان با همراهی وزیر امــور خارجه و تعــدادی از اعضای کابینه، بــرای حضــور در هفتــاد و دومیــن مجمع عمومی ســازمان ملل، صبح امروز تهران را به مقصد نیویورک ترک میکند. بهگفته رئیــس دفتــر رئیسجمهوری، ســخنرانی در مجمع عمومی ســازمان ملــل، دیدار و گفتو گوی دو جانبه با تعدادی از رؤسای کشــورهای مهــم و دیداربــا ایرانیان مقیم نیویورک و جمعی از مسلمانان و نخبگان سیاسی امریکا از جمله برنامههای رئیس جمهــوری در ایــن ســفر کوتــاه و فشــرده خواهــد بــود. برنامههایی که در ســالهای گذشــته نیز برگزار میشدند، اما بهدالیلی در ایــن ســفر صبغهای متفــاوت یافتهاند. آنچه پنجمیــن حضور حســن روحانی در جمع ســران کشورهای عضو سازمان ملل را با سالهای گذشــته متفاوت میسازد را باید در چند نکته کلیدی جستوجو کرد.
روحانی در نخستین سخنرانی سازمان مللــی خود در ســال 1392 پیشــنهاد طرح «جهان عاری از خشونت و افراطیگری» را مطرح کرد و آن پیشنهاد با اجماع اعضا در مجمع عمومی ســازمان ملل به تصویب رســید. رئیــس جمهــوری ایــران امــروز در حالــی راهی نیویــورک میشــود که تالش ایران در مقابله با پدیده تروریســم و افراط گرایــی خــود را در عقــب رانــدن گروهــک تروریســتی داعــش از مناطق گســتردهای در عــراق و ســوریه بــروز داده اســت و نیــز جمهــوری اســالمی ایران توانســته اســت بــا ایفــای نقــش بیبدیــل در همراهــی با روسیه و ترکیه یکی از موفقترین روندهای گفتوگــو مبتنــی بر کنتــرل و حــل بحران سوریه را شکل دهد.
پنجمیــن حضــور روحانــی در جمــع سران سازمان ملل همچنین خواه ناخواه تحت تأثیر تغییر کارگزاران سیاسی امریکا قــرار دارد. در شــرایطی که با گذشــت ســه فصــل از حضــور دونالــد ترامــپ در کاخ سفید، کوبیدن بر طبل ایران هراسی رونقی دوبــاره گرفته اســت و مهمتــر از آن بهانه جوییهــا و بدعهدیهــای مســتمر دولت امریــکا، برجــام را در مظــان آســیب قــرار داده اســت؛ حضور رئیس جمهوری ایران در نیویورک و رایزنی او با ســران کشورهای تأثیرگــذار در روابط بینالملل اهمیتی دو چندانمییابد.
از همیــن منظر به گفتــه نماینده دائم ایــران در ســازمان ملــل، «معرفــی ایــران و جایــگاه آن در راســتای مقابلــه بــا ایــران هراســی»، «یــادآوری حضور فعــال ایران در جامعــه بینالمللــی و نقــش ایــران در مهار کردن موضوعات منطقهای همچون تروریسم،افراطیگریوخشونت»،«توجه بــه دیپلماســی بــه جــای هرنــوع اعمــال فشــار و زور از طریــق تحریــم» و مهمتــر از همه «تأکید بــر پایبندی ایران بر تعهدات برجامــی خــود و طــرح موضــوع ضرورت پایبندی همه طرفها به تعهدات شان» از جمله سرفصلهای سخنرانی روحانی در سازمان ملل خواهد بود.
همچنین غالمعلی خوشــرو، نماینده دائــم ایــران در ســازمان ملل اعــالم کرده اســت که با توجه به رشــد فعالیت اســالم ستیزانهای که در جوامع غربی رشد داشته است، رئیس جمهوری با رهبران مسلمان دیــدار خواهند داشــت تا مواضع اســالمی کشــورها هماهنگ و نگرانیهــا و دردهای مشــترک جوامع اســالمی بازگو و راه حلی برای آن یافت شود. ■ پیامهایمتفاوتدربارهایران
طرحمواضعاساسیجمهوریاسالمی ایــران از زبــان عالیتریــن مقــام اجرایــی جمهوری اســالمی ایران و بــا بهرهگیری از فرصت دیدارهای حاشیه مجمع عمومی و ســخنرانی در آن در شــرایطی اســت کــه حتمــاً مواضع موافــق و مخالفی از ســوی دیگــر اعضای ســازمان ملل دربــاره ایران طرح خواهد شد.
چنانکــه روز گذشــته بنیامیــن نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی که در هتل خــود در نیویــورک با خبرنــگاران صحبت میکرد، در ادعاهایی خصمانه علیه ایران اعالم کرد که پیام اصلی ســخنرانیاش در مجمع عمومی سازمان ملل تأکید بر این موضوع است که اسرائیل حضور نیروهای ایرانــی در مرزهای شــمالی خود با ســوریه را تحمــل نمیکنــد. نتانیاهــو قصــد دارد کــه در اظهــارات ادعایی خــود این حضور را تهدیدکننده اســرائیل و نیز همســایگان عرب معرفی کند. «وال اســتریت ژورنال» نیز گزارش داده است که «دونالد ترامپ» رئیــس جمهــوری امریــکا روزسهشــنبه درنخســتین ســخنرانی خــود درمجمــع عمومی سازمان ملل به موضوعاتی چون افزایش فشــار بر ایــران و فرآیند مبــارزه با داعش خواهد پرداخت. بــه گزارش ایرنا، در ایــن گــزارش «هربــرت مــک مســتر» مشــاور امنیــت ملــی ترامــپ اعــالم کرده اســت که او موضوع توافق هســتهای ایران را نیز در اجالس مجمع عمومی ســازمان ملل مطــرح خواهــد کــرد. دیپلماتهای بینالمللــی گفتهاند که در نظــر دارند تا با البی گری در دیدارهای دوجانبه با ترامپ، وی را به متعهد ماندن در توافق هستهای مجاب کنند. وال اســتریت ژورنال در پایان نوشت که ترامپ در غیاب رهبران آلمان، روســیه و چیــن دیدارهایــی را بــا رهبــران جهان ترتیب داده است.
در مقابــل ایــن مواضع،اظهــارات «واســیلی نبنزیــا»، نماینــده روســیه در سازمان ملل نیز حائز اهمیت است که در پاسخ به این سؤال که پیام روسیه به امریکا در نشســت احتمالــی در حاشــیه مجمــع عمومی ســازمان ملل میان ایران و شــش قدرت جهانی چیســت، گفته است«اینکه امریکا در برجام باقی بمانــد». وی در این باره افزود: «این مســأله خیلی مهم است. ایــن نه تنهــا خواســته مــا، بلکه خواســت دیگر طرفهای عضو برجام نیز هســت و حتی کشــورهایی که عضــوی از این توافق نیستند سعی میکنند این پیام را به امریکا برسانند». ■ مروریبرچهارحضورموفق
حضــور مجــدد حســن روحانــی در ســازمان ملــل در نمــای نخســت اجــرای ســنت حضــور مســتمرعالیترین مقــام اجرایی ایران در این مناسبت جهانی است کــه در دولتهای نهم و دهــم پایه گذاری شــد. اما برخــالف آن ادوار که مســتمعین نه چندان مشتاق و دیدارهای سطح پایین آن ســالها ســفر رئیــس جمهــوری وقت به نیویــورک را به امری قابل انتقاد تبدیل کرده بود، تجربه چهار سال حضور روحانی در ســازمان ملل کارنامــهای مثبت و قابل دفاع را بر جای گذاشته است.
چنانکــه روحانــی در نخســتین حضور خــود در مجمــع عمومــی ســازمان ملــل پیشــنهاد طرح «جهان عاری از خشــونت و افراطیگــری» را مطرح کرد که با اجماع اعضا به تصویب رســید. او ســال 1392 در
نیویــورک بــا 11 نفــر از رؤســای دولتهــا و مقامات ارشــد بینالمللــی از جمله «بان کــی مــون» دبیــرکل وقــت ســازمان ملل متحد، «فرانســوا اوالند» رئیسجمهوری فرانســه و «کریســتین الگارد» رئیــس صندوق بینالمللی پول دیدار و گفتوگو کرد. برقراری مکالمــه تلفنی میان رئیس جمهــوری ایــران و بــاراک اوبامــا، رئیــس جمهــوری وقــت امریکا امــا فراتــر از همه اتفاقــات، آن ســفر را تاریخــی کــرد. بــرای نخســتین بار بعــد از قطــع روابط از ســال 9۷91، مقامــات بلندپایــه دو کشــور ایــران و امریــکا در تماســی تلفنــی بــا یکدیگــر گفتوگو کردنــد. گفتوگوی محترمانهای کــه خطوط کلی بــرای حــل موفقیتآمیز مســأله هســتهای ایران در آن مطرح شد و
در مقدمه مذاکــرات منجر به توفیق ایران و کشــورهای 5+1 قــرار گرفــت. روحانی در دومین ســفر خود به نیویورک و در حاشیه شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان ملــل با رؤســای جمهــور، نخســتوزیران و برخــی مقامــات بینالمللــی از جملــه دبیــرکل ســازمان ملــل، رئیــس شــورای اروپایــی و رؤســای جمهــوری فرانســه، ترکیــه، عراق، ســوئیس، بولیــوی، اتریش، اســلوونی، ونزوئال و گینه و نخســتوزیران انگلیس، ژاپن، گرجســتان، عراق، لبنان و وزیر امــور خارجه آلمان دیــدار و گفتوگو کرد. در آن ســفر هم این دیــدار روحانی با دیویــد کامــرون نخســتوزیر انگلیس بود که خبرســاز شــد. زیــرا آن دیــدار در زمانی برگــزار شــد کــه دو ســال از قطــع روابــط
دیپلماتیک لنــدن با تهران میگذشــت و همچنین نخستین دیدار مقامات اجرایی عالیرتبه دو کشور جمهوری اسالمی ایران و پادشاهی انگلیس بعد از پیروزی انقالب اسالمی رقم خورد. پس از آن دیدار بود که دو کشــور در روند ترمیم و توســعه روابط و بازگشایی سفارتخانهها قرار گرفتند. انجام دوازده دیــدار با ســران و مقامات بلند پایه کشــورهای حاضــر در مقر ســازمان ملل از جملهدیداربادبیرکلسازمانملل،رئیس شــورای اروپا و ســران کشــورهای فرانســه، ترکیه، ایتالیا، ژاپن، برزیل، سوئد، بولیوی، اکوادور، افغانســتان و سنگال نیز ماحصل روحانی از ســومین ســفر به نیویــورک بود. رئیــس دولت تدبیــر و امیــد در چهارمین ســفر خود به نیویــورک در نخســتین دوره
ریاســت جمهــوریاش با روســایجمهور فرانســه، ســوئیس، ترکیــه، اســلوونی و بلغارستانونخستوزیرانبریتانیا،ایتالیا، ژاپن، سوئد، نروژ، یونان، پاکستان و عراق و دبیر کل سازمان ملل متحد درباره مسائل مهم دوجانبــه و منطقــهای و بینالمللی دیــدار و گفتوگــو کرد. مــرور ایــن کارنامه قابــل دفــاع از ســفرهایی که در خــالل آن اقدامات تأثیرگذار رقم خورده و پایهگذاری شــدند، این امیدواری را تقویت میکند که پــرواز امروز رئیس جمهوری کشــورمان به مقصــد نیویــورک نیز مقدمــه رایزنیهای مثمر ثمر در موضوعاتی چون ایفای نقش پررنگتــر ایــران در عرصه جهانــی و عبور دادن برجــام از بزنــگاه اقدامــات مخــرب امریکاییهاباشد.