چه نهادی میتواند قفل فیلتر «توئیتر» را باز کند؟
«مذاکــــره داخلی برای رفــــع فیلتر توئیتر ادامه دارد» این خبری اســــت که اواســــط هفته گذشته وزیر ارتباطات در یک برنامه زنــــده تلویزیونــــی اعالم کــــرد. همچنین محمــــد جــــواد آذری جهرمــــی، در ایــــن برنامهتصریحکردکهبخشهایمختلف کشــــور در خصــــوص رفــــع فیلتــــر توئیتر نظــــرات گوناگونی دارند کــــه تنها نهادی که میتوانــــد این نظــــرات را کنار یکدیگر بگذارد و تصمیمگیری کند شورای عالی فضای مجــــازی اســــت. در حــــال حاضر بخــــش قابــــل توجهــــی از بدنه سیاســــی کشور از جمله رهبری، رئیس جمهوری، برخی وزیران دولت و نمایندگان مجلس حســــاب کاربری رسمی در توئیتر داشته و از این طریق نظــــرات خود را با کاربران در میــــان میگذارند یا به مطالبــــات کاربران در حوزههــــای مختلف پاســــخ میدهند. همین حضور فعال نیز باعث شــــده رفع فیلترینگ از این شــــبکه اجتماعی به یک مطالبــــه جدی از ســــوی کاربــــران فضای مجازی تبدیل شــــود. حاال این سؤال پای بســــیاری از توئیتهــــای وزیــــران دولــــت دوازدهــــم و نماینــــدگان مجلــــس دیده میشود که اگر توئیتر به خاطر مالحظات امنیتی، فرهنگی یا سیاسی مسدود شده اســــت چرا اعضای هیأت دولــــت و دیگر فعــــاالن سیاســــی در آن فعالیــــت قابــــل توجهــــی دارند؟ چــــرا با توجــــه به حضور پررنــــگ افراد سرشــــناس در این شــــبکه اجتماعی هنوز این شــــبکه در کشور فیلتر است؟ با توجه به خواسته عمومی کاربران به رفع فیلتر توئیتــــر و حضور فعال افراد سیاســــی و تأثیرگــــذار در ایــــن شــــبکه چه نهادی میتواند قفل فیلتر توئیتر را باز کند کمیتهتعیینمصادیقمحتوایمجرمانه یا شــــورای عالی فضای مجــــازی؟ در این بین آیا مجلس میتواند بــــا ارائه طرح یا الیحهای در این خصوص برای همیشه به داستان فیلتر این شبکه و دیگر شبکههای اجتماعی محبوب در کشور پایان دهد؟ ■ تالش برای همسو کردن موافق و مخالف
توئیتر شــــبکه اجتماعی کــــه به یکی از اصلیترین ابزارهای اطالعرسانی تبدیل شــــده بهدنبال قطع دسترسی بسیاری از کاربران به ســــرویسهای ارتباطی بعد از انتخابات ســــال 88 و به دســــتور کارگروه تعییــــن مصادیــــق از دســــترس کاربران ایرانی خارج شد. دولت دهم نیز تا پایان کار خود هیچ تالشــــی برای رفــــع فیلتر از این شــــبکه و دیگر شــــبکههای اجتماعی مانند فیسبوک و یوتیوب به کار نبســــت. در نهایــــت در زمان دولت تدبیر و امید به دنبال حضــــور پررنگ رئیــــس جمهوری و برخــــی اعضای هیأت دولــــت در توئیتر بســــیاری از کاربران این امید را داشتند که دولت حسن روحانی با توجه به وعدههای انتخاباتــــی خــــود یعنــــی دسترســــی آزاد کاربران به اطالعات اقدام به رفع فیلتر از این شبکه پرطرفدار را بدهد. از سوی دیگر از آنجــــا که نیمی از اعضای کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانــــه را وزیران یا نمایندگان آنها تشکیل میدهند بسیاری از کارشناسان فضای مجازی اعالم کردند که با یک رأیگیری ساده، دولت میتواند برای همیشــــه به فیلترینگ توئیتر پایان دهــــد. اما در نهایت دبیر ایــــن کارگروه در مقابل ایــــن گمانهزنیها اعالم کرد حتی اگر اعضای کارگروه هم به لحاظ اکثریتی که دولــــت در ایــــن کارگــــروه دارد، به رفع فیلتر شبکه اجتماعی توئیتر رأی بدهد، به این دلیل که این شبکه اجتماعی عالوه بر دستور کارگروه با دستور مقام قضایی هم فیلتر شده، تصمیم کارگروه منجر به رفع فیلترتوئیترنخواهدشد.
محمود واعظی وزیر ارتباطات دولت یازدهم هــــم بعد از 4 ســــال و در روزهای پایانــــی مدیریتش بــــر ایــــن وزارتخانه در گفتوگویی اعالم کرد با توجه به استفاده مدیران مختلف از توئیتر، کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه باید در مورد رفــــع فیلتر این شــــبکه تجدیــــد نظر کند، امــــا این اظهارات نیــــز تأثیری بر تصمیم ایــــن کمیتــــه نداشــــت تــــا در نهایــــت باز شــــدن قفل رفع فیلتر از توئیتر به دســــت محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت دوازدهم ســــپرده شود. جهرمی از زمانی که نامش بهعنــــوان وزیر احتمالی ارتباطــــات در کابینــــه دولــــت دوازدهــــم شنیده شد، تاکنون که وزیر این وزارتخانه اســــت، فعالیت قابلتوجهــــی در توئیتر و اینســــتاگرام داشــــته اســــت. او بســــیاری از نظــــرات خــــود را از طریق این شــــبکه با کاربــــران در میــــان میگــــذارد و از همین طریــــق نیز پیگیــــر خواســــتههای کاربران بــــرای رفع محدودیــــت از فضای مجازی اســــت. همچنین تاکنون ارتباط مستقیم او بــــا کاربــــران از طریــــق این شــــبکههای اجتماعــــی باعث رفــــع فیلتر سرویســــی معروفــــی ماننــــد Medium (پلتفــــرم مشــــهور برای انتشــــار محتــــوای آنالین) و IFTT (ارائــــه دســــتورالعمل کاربــــردی در حــــوزه ســــرویسهای اینترنتی) شــــده اســــت. با توجه به پاســــخ و واکنش سریع جهرمی به خواســــته مطرح شده کاربران در اینســــتاگرام و توئیتر، حاال امید کاربران به رفع فیلتر توئیتر بیشــــتر شــــده اســــت. جهرمــــی در گفتوگــــوی مفصلــــی که با «ایران» داشــــت اعالم کرد کــــه توئیتر به دلیل موضعگیریهایی که علیه ایران در رخدادهای ســــال 88 داشــــته فیلتر شده و تنهــــا راه رفع فیلتر این شــــبکه از طریق اعتمادســــازی متقابــــل صــــورت خواهد گرفــــت. او حتی از اعالم آمادگی رســــمی این شبکه برای حل مشکالت خبر داد،اما آنچــــه در برقراری این ارتباط و شــــروع به تعامل مهم است رسیدن نهادها و افراد مختلــــف داخلی به یک نقطه مشــــترک در خصــــوص رفــــع فیلتــــر توئیتر اســــت. نقطه مشــــترکی که هنوز پیدا نشده است. بــــرای مثال در حالی کــــه دولت در تالش برای رفع فیلتر از این شبکه است، کمیته تعیین محتوای مصادیق مجرمانه اعالم میکند به هیچ وجه اجازه رفع فیلتر این شــــبکه را نمیدهد. یا در حالی که برخی افراد سرشناس سیاسی و فرهنگی(حداد عــــادل، مرتضــــی آقــــا تهرانــــی، وحیــــد یامینپــــور، مهدی کوچکزاده، حســــین نقوی حســــینی )...و نســــبت به اســــتفاده از شــــبکههای اجتماعــــی از جمله توئیتر هشدار داده و آنها را خطرناک میدانند، در این شــــبکه عضو هستند و به فعالیت میپردازند. به بــــاور جهرمی تنها نهادی کهمیتواندمخالفانوموافقانفیلترینگ توئیتر را به وحدت برســــاند شورای عالی فضای مجــــازی اســــت، اما تاکنــــون بجز چند اظهار نظر جزئی از دبیر این شــــورا، طرح یــــا حرکت قابــــل توجهی از ســــوی شــــورای عالی فضــــای مجــــازی بهعنوان اصلیترین تصمیمگیر در این حوزه برای رفع فیلترینگ توئیتر دیده نشده است. به هرحال شرایط حاکم سبب شده است که بسیاری از کارشناسان اعالم کنند که ورود نمایندگان مجلس (مخصوصاً کسانی که در این شــــبکه عضویت دارند) برای حل این موضوع از مسیرهای قانونی به رفتار دوگانه در خصوص این شبکه پایان دهد. ■ صادقی: توئیتر بهترین ابزار اطالع رسانی
محمود صادقــــی از جمله نمایندگان مجلــــس دهم اســــت کــــه فعالیــــت قابل توجهــــی در توئیتــــر دارد او در گفتوگــــو با «ایران »در خصوص امکان ورود مجلس بــــرای پایــــان دادن بــــه فیلترینــــگ توئیتر میگوید: «دو نفراز نمایندگان مجلس در کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه حضور دارند و این افراد میتوانند برای رفع فیلتر این شبکه فعالیت کنند، اما بجز این بهشخصه بابرخیازنمایندگانکمیسیون فرهنگی مجلس صحبتهایی داشتهام و این افراد موافق به رفع فیلتر توئیتر هستند اما در نهایت باید در این خصوص نظرات به میزان حداکثری برســــد تا بتوان طرح یا درخواســــتی برای رفع فیلترینگ توئیتر را در مجلس مطرح کرد.» او معتقد اســــت توئیتر یکــــی از بهتریــــن ابزارهــــا در زمینه اطالعرسانی اســــت که کاربرد مثبتی دارد و ادامه فیلتر بودن آن با توجه به فعالیت رهبــــری، رئیــــس جمهــــوری، نمایندگان مجلس، اعضای شــــورای شــــهر و وزیران دولت در این شــــبکه جایز نیست. صادقی تأکید میکند این شبکه در مقطعی از زمان و به دالیلی فیلتر شده که آن هم گذرا بوده بنابراین با توجه به جایگاهی که این شبکه در بین مقامات سیاســــی کشــــور دارد باید پیگیر برای رفع فیلتر آن بود. ■ ابراهیمی: پیشنهاد رفع فیلتر از سوی دولت به مجلس
علیرضا ابراهیمی، نماینده گلســــتان و عضو کمیســــیون فرهنگــــی مجلس نیز در گفتوگــــو بــــا« ایــــران» با اعــــالم اینکه نمیتوان جلوی اســــتفاده از شــــبکههای ارتباطــــی را گرفت میگویــــد: «تا کنون در کمیســــیون فرهنگی مجلــــس طرحی در خصــــوص رفع فیلتــــر توئیتر بــــا توجه به حضور پررنگ افراد سرشناس جامعه در این شبکه مطرح نشده است اما اگر دولت یا نمایندگان پیشنهادی در این خصوص را تقدیــــم مجلــــس کند حتماً بــــرای رفع
فیلتر از این شــــبکه کارهای کارشناســــی را در کمیســــیون فرهنگــــی شــــروع خواهیم کــــرد.» او تأکید میکند که باید مشــــخص شود براســــاس چه ضوابط و راهکارهایی میتوان شرایط رفع فیلتر توئیتر در کشور را اجرا کرد چرا که بدون انجام کار کارشناسی نمیتوان درخواست یا پیشنهاد رفع فیلتر این شبکه را به هیأت رئیسه مجلس داد. ■ تابش: ارائه طرح رفع فیلتر از سوی کمیسیون فرهنگی
محمدرضــــا تابــــش نماینــــده مــــردم اردکان و نایــــب رئیــــس فراکســــیون امید مجلــــس، در گفتوگو با «ایران»، با اعالم مخالفــــت خود در خصــــوص ادامه فیلتر توئیتر میگوید: «پیوســــته رهبــــری به باز نگه داشــــتن فضــــای مجازی و اســــتفاده مطلــــوب از آن تأکید داشــــتهاند. در حال حاضر بســــیاری از دســــتگاههای دولتی و متولیــــان عرصــــه اطالعرســــانی از طریق همین شــــبکه با کاربران در ارتباط و اخبار خود را منتشــــر میکنند بنابراین محدود کردن دسترســــی مردم به شبکهای که به جریان اطالعرسانی کمک میکند درست نیســــت.» او تأکید میکند کــــه نمایندگان کمیســــیون فرهنگی و صنایع میتوانند با ارائه یک طرح کامل که قابل تفسیر نباشد و از سوی تمام طیفهای سیاسی نیز مورد قبول باشــــد برای رفع فیلتر از این شبکه و دیگر سرویسهای فیلتر شده قدم بردارد. ■ سبحانیفر: رفع فیلتر در دستان شورای عالی فضای مجازی
رمضانعلــــی ســــبحانیفر، نماینــــده
سبزوار و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیــــز در گفتوگــــو با «ایــــران»، با اعالم اینکه اگر توئیتــــر ضوابط فرهنگی، دینــــی و اعتقادی ایران را بپذیرد شــــرایط برای رفع فیلتر این شبکه در کشور آسانتر خواهد شد تأکید میکند رفع فیلتر از این شبکه موضوع مهمی نیست که مجلس بخواهد در خصوص آن طرح یا الیحهای ارائه کند. او تأکید میکند که مجلس نهاد تصمیمگیــــر در این خصوص را شــــورای عالی فضــــای مجــــازی و کمیتــــه تعیین مصادیق محتــــوای مجرمانه مشــــخص کــــرده بنابرایــــن دلیلــــی نــــدارد کــــه حاال خودش در خصوص رفع فیلتر این شبکه وارد شــــود. او در پاسخ به این سؤال که ،آیا استفاده اعضای هیأت دولت و نمایندگان مجلــــس از توئیتــــر بدون فیلتر شــــکن به نوعی تبعیض علیه کاربران عادی نیست میگوید: «گاهی بســــته به ضــــرورت این تشخیص داده میشود که افراد خاص یا برخــــی نهادها برای دسترســــی به جریان آزاد اطالعــــات بــــدون فیلترینــــگ به این شبکهدسترسیداشتهباشند.» ■ فالحت پیشه: فیلترینگ ابزاری ناکارآمد
حشــــمتاهلل فالحت پیشــــه، نماینده کرمانشــــاه و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاســــت خارجی مجلس نیز در گفتوگو با «ایران» با اعالم اینکه سیاست فیلترینگ هیچ گاه جوابگو نبوده است میگوید: «نه تنها بــــا فیلترینگ توئیتر کــــه با فیلترینگ هر سرویســــی مخالف هســــتم و معتقدم
فیلترینگ راهکار مناسبی برای جلوگیری از جریــــان آزاد اطالعــــات نیســــت چرا که مردم بــــا کمک فیلتر شــــکن بــــه منابعی که میخواهند دسترســــی دارند.» او تأکید میکند در حال حاضر بررسی این موضوع در اولویــــت کار مجلس قرار نــــدارد چرا که درخواســــتی در خصوص آن مطرح نشده امــــا اگر کاربران درخواســــتهای خود را در این خصوص تقدیم مجلس کنند شاید با افزایشایندرخواستهابررسیرفعفیلتر از این سرویس در دستور کار قرار بگیرد. ■ خانلری: شورای عالی فضای مجازی تصمیم گیر نهایی
کارن خانلــــری، نماینــــده ارمنیهــــای تهران و عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز در گفتوگــــو با«ایران،» تأکید میکند تنهانهادیکهمیتواندمعضلفیلترینگ توئیتر در کشــــور را حل کند شــــورای عالی فضــــای مجازی اســــت. او معتقد اســــت مجلــــس در این زمینه نهــــاد تصمیم گیر را مشــــخص کرده و تنهــــا میتواند در این خصوص این درخواست را از شورای عالی فضای مجازی داشــــته باشد تا با توجه به اســــتفاده گسترده این شــــبکه توسط افراد سرشــــناس و دیگر کاربــــران جامعه، یک راه حل نهایی برای رفع فیلتر این شــــبکه پیدا کنــــد. خانلری تأکید میکند شــــبکه اجتماعی مانند توئیتر یک فرصت برای پاســــخ به هجمههای عقیدتی و سیاسی اســــت که علیه ایــــران مطرح میشــــود و نباید از این فرصت با ایجاد محدودیت در دسترسیگذشت.