هشدار 70 شخصیت سیاسی اروپایی به ترامپ
هر اقدام یکجانبه امریکا علیه برجام خطایی فاحش اســت
برجام در حاشیه نشست ساالنه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به موضوع اصلی مالقـــات و گفتوگوی مقامهای بلندپایـــه ایـــران و جهـــان تبدیل شـــده است. در شرایطی که چشمانداز اجرای توافق هستهای با مانع تراشی مقامهای کاخ سفید مورد تهدید قرار گرفته است و آژانـــس بینالمللـــی انـــرژی اتمـــی با طـــرح مطالبات بدون ســـند واشـــنگتن مبنی بـــر بازدید از اماکـــن نظامی ایران مواجـــه شـــده، مقامهـــای اروپایـــی در نشســـت نیویورک بر لـــزوم پایبندی به تعهدات برجامی کشورهای 5+1 تأکید کردند. چنانکه رئیس جمهوری فرانسه، مســـئول سیاســـت خارجـــی اتحادیـــه اروپا و وزیـــر خارجه انگلیـــس در خالل دیدارهایـــی کـــه بـــا مســـئوالن بلندپایه کشورمان داشتند خواستار اجرای کامل توافق هستهای شدند.
این تأکید در حالـــی بود که همزمان دههـــا شـــخصیت و مقـــام اروپایـــی در اعتـــراض به اقـــدام یکجانبـــه امریکا در خصـــوص برجام در نامـــهای به دونالد ترامپ درباره رفتارهای یکجانبه گرایانه او درباره برجام هشدار دادند. در چنین فضایـــی بـــود کـــه روز گذشـــته اعضای کمیســـیون مشـــترک برجام در ســـطح کارشناسان بر سر میز مذاکره نشستند تا امروز، شرایط برای دیدار وزیران خارجه ایران و 5+1 مهیا شـــود. نشستی که بعد از مهرماه سال گذشته در نیویورک برای دومین بار است که در سطح وزیران امور خارجه در همان شهر برگزار میشود. ■ موگرینی: آژانس ۷ بار پایبندی ایران به تعهداتش را تأیید کرده است
حمایت مقامهـــای بلند پایـــه اروپا از برجـــام در حالی اســـت که واشـــنگتن بـــا هـــدف کارشـــکنی در رونـــد اجـــرای برجام و قوت بخشـــیدن بـــه این فرض که احتمـــاالً در ماه اکتبـــر پایبندی ایران به برجام را تأیید نمیکند، فهرســـتی از درخواســـتهای خود مبنی بـــر بازدید از مراکز نظامی ایـــران را تحویل آژانس بینالمللـــی انـــرژی اتمـــی داده تـــا بـــا مخالفـــت احتمالی ایـــران فضا مهیای نقـــض برجام به بهانه کارشـــکنی ایران شـــود. نقشـــهای کـــه اگرچـــه مقامهای آژانـــس تاکنون بـــا آن همراهی نکرده و بازدید از مراکز نظامی ایران را منوط به در اختیار داشـــتن مدارک قابل اســـتناد از تخلف ایـــران دانســـتهاند، اما به نظر میرســـد کـــه دولتمـــردان امریـــکا عزم خـــود را جزم کردهاند تـــا آژانس را برای عملیاتی کـــردن درخواســـتهای خود تحت فشار قرار دهند.
چنانکه رئیـــس جمهوری امریکا روز دوشـــنبه در پیامی به نشســـت اعضای شورای حکام، مقامات آژانس را تهدید کرد چنانچه بازرســـیهای این ســـازمان بینالمللی از مراکز هســـتهای و نظامی ایران کافی نباشد، امریکا از برجام خارج خواهد شـــد. طرح چنیـــن موضعی بود که باعث شـــد فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه نشست مجمع عمومی با تأکید بر کارایی توافق هستهای با ایران اعالم کند: «من بارها گفتهام که ایـــن توافق کارایی دارد و آژانـــس بینالمللی انـــرژی اتمی هم 7 بـــار پایبندی ایـــران بـــه تعهداتش را تأییـــد کـــرده اســـت». موگرینـــی درباره احتمال خـــروج امریکا از این توافق هم تأکیـــد کرد که چنیـــن توافقهایی با یک کشـــور بهدســـت نیامدهاند و به جامعه جهانی مربوط میشـــوند. این در حالی اســـت که رئیس جمهـــوری امریـــکا در دیدار دوجانبهای که با همتای فرانسوی خود داشته ضمن انتقاد دوباره از برجام تأکیـــد کـــرده که برجـــام نقـــاط ضعف اساســـی و عمیقی دارد. انتقـــاد ترامپ در حالی اســـت که نخستوزیر اسرائیل گفته اســـت در دیدار با رئیس جمهوری امریـــکا، از تمایل وی برای تغییر برجام مطلع شده و طرحی در این خصوص به امریکاییها پیشنهاد داده است. ■ تأکیـــد اروپـــا بر لـــزوم اجـــرای توافق هستهای
حمایت پاریس از توافق هستهای با ایران موضعی بود که در دیدار رؤســـای جمهوری ایران وفرانسه مورد تأکید قرار گرفت. امانوئل مکرون در دیدار روحانی با تأکید بر عزم کشورش برای گسترش و تعمیق روابط با تهران گفت که فرانسه خواســـتار اجـــرای کامل برجام اســـت و هـــر گونـــه مذاکره مجـــدد دربـــاره آن را بیمعنا میداند. در همین حال بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس نیز در دیدار محمـــد جواد ظریف موضعی مشـــابه مقامهای پاریس درباره برجام داشـــت و با بیـــان اینکه لنـــدن از برجام قاطعانـــه حمایـــت میکنـــد، بـــر لزوم حفظ و اجـــرای آن تأکید کـــرد. اما تنها مقامهای رسمی 5+1 نبودند که صراحتاً خواستار پایبندی همه طرفهای توافق بـــه اجـــرای آن شـــدند. بلکـــه همزمان با برگـــزاری نشســـت مجمـــع عمومی ســـازمان ملـــل، بیـــش از هفتـــاد نفر از شخصیتهای سیاسی اروپا که در میان آنها نام «خاویر ســـوالنا»، مسئول اسبق سیاســـت خارجـــی اتحادیه اروپـــا دیده میشـــود از دولت امریکا خواســـتهاند از هـــر گونه اقـــدام یکجانبه دربـــاره توافق هســـتهای ایران و گـــروه 5+1 خودداری کنـــد. این چهرههـــای سیاســـی در نامه خود به ترامپ به احتمال تأیید نشـــدن پایبندی ایران به تعهدات برجامیاش از ســـوی امریـــکا در مـــاه اکتبر(مهرماه) اشاره داشـــته و این موضوع را دستمایه نگرانی خود عنوان کردهاند.
آنهـــا بـــا یـــادآوری اینکـــه آژانـــس بینالمللـــی انـــرژی اتمـــی همـــواره پایبنـــدی ایـــران بـــه تعهداتـــش را تأییـــد کـــرده نوشـــتهاند: «در واقـــع، بـــه گفتـــه مدیـــر کل آژانـــس، ایـــران اکنـــون در معرض شـــدیدترین نظام راســـتیآزمایی قرار دارد». نگارندگان نامـــه همچنیـــن نوشـــتهاند: «هر گونه اقـــدام یکجانبـــه از ســـوی امریـــکا که برجام را به مخاطره بیندازد، خطایی فاحش اســـت. چنین اقدامـــی باعث لطمـــه به منافـــع امریـــکا و اعتبار این کشور در اروپا و فراتر از آن خواهد شد و همکاریها در شـــورای امنیت سازمان ملل متحـــد را مخدوش خواهد کرد». آنهـــا همچنیـــن نوشـــتهاند: «اتحادیه اروپـــا، مســـکو، پکـــن، لنـــدن، پاریس و برلیـــن نیـــز طرفهـــای ایـــن توافق چندجانبه هســـتند». شـــخصیتهای اروپایـــی در این نامه از ترامپ و کنگره امریکا خواســـتهاند پایبنـــدی ایران به توافـــق هســـتهای را بـــر اســـاس مفاد مندرج در آن و نه بر اســـاس مســـائل دیگر، تأیید کنند. ■ دومین نشست وزیران خارجه ایران و 5+1 در نیویورک
افـــزون بـــر گفتوگوهـــای دوجانبه مســـئوالن ایرانی با اعضای کشـــورهای 5+1 دربـــاره توافـــق هســـتهای، نهمین نشســـت اعضای کمیســـیون مشـــترک برجام به ریاســـت سید عباس عراقچی و مجیـــد تخـــت روانچی معاونـــان وزیر خارجـــه ایـــران و هلگا اشـــمیت معاون مسئول سیاســـت خارجی اتحادیه اروپا دیـــروز (سهشـــنبه) در حاشـــیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شـــد. به دنبال برگـــزاری این نشســـت، دومین گردهمایی وزیران خارجه ایران و 6 کشـــور به همراه فدریکا موگرینی نیز امروز (چهارشـــنبه) در نیویـــورک برگزار میشود.
گفتنی اســـت کمیســـیون مشـــترک برجـــام پیـــش از این، یک دور نشســـت در ســـطح وزیـــران خارجه ایـــران و 5+1 برگـــزار کـــرده بود کـــه این نشســـت اول مهر ماه 1395 در نیویورک برگزار شـــد. نشست امروز، نخســـتین نشست است که در دولت ترامپ برگزار میشود و این بار رکس تیلرســـون وزیـــر خارجه کنونی امریکا در نشست حضور خواهد داشت. زیگمار گابریل نیز جایگزین فرانک والتر اشتاین مایر و «ژان ایو لودریان» هم که جایگزین ژان مارک آیرو شـــدهاند، قرار است در این مذاکرات شرکت کنند.