رونمایی از سامانه چک الکترونیکی

کلیه امور مربوط به چک الکترونیکی می شود/ با یک پیامک می توان از اعتبار صادرکننده چک مطلع شد

گروه اقتصادی/ بانک مرکزی پس از سامانه شاپرک، شــــبکه پرداخــــت الکترونیکی کشــــور، روز گذشــــته از ســــامانه صیاد، صــــدور یکپارچه الکترونیکی دســــته چک رونمایی کــــرد. از طریق این ســــامانه کلیه امور مربوط به چک، الکترونیکی میشود. ولیاهلل سیف، رئیس کل بانک مرکزی در شورای پول و اعتبار اعالم کرد که سامانه صیاد، اعتبار را به چک باز میگرداند. ســــیف گفت:«در حال حاضر ســــاالنه بهطور متوسط بیش از 0۲۱میلیون قطعه چک عادی در مبادالت روزانه مردم رد و بدل میشود که ارزش آن بیش از ۶ میلیون میلیارد ریال اســــت. امیدواریم با اســــتقرار ســــامانه صیــــاد و رفع مشــــکالت فعلی چک آبرو و اعتبار به چک بازگردد و شــــاهد افزایش بهکارگیری این ابزار در مبادالت و رونق کســــب و کار باشیم.»

پایگاه خبری بانک مرکزی نیــــز درباره این طرح نوشته اســــت: «این طرح با همت کارشناسان بانک مرکزی به منظور رفع مشکالت فعلی کاربری چک پیادهسازی شده است و اجرای آن در دو بعد شکلی و فرآینــــدی، تحوالت مهمی از جمله اعتبارســــنجی یکپارچــــه، کنتــــرل دقیــــق اهلیــــت متقاضی دســــته چک پیش از صــــدور، اســــتعالم وضعیت عملکرد صادرکننده چک توسط گیرنده آن، استانداردسازی ابعاد، جانمایی اقالم اطالعاتی و ویژگیهای امنیتی برگه چک را دربر خواهد داشت.»

با اجرای این طرح، از نیمه اردیبهشــــت ماه سال ۷9۳۱ پذیرش دسته چکهای صادره قبلی بانکها در چکاوک متوقف خواهد شد و تداوم ارائه خدمت به آن صرفاً محدود به بانک صادرکننده میشود.

از طریق ســــامانه صیاد، در صدور دســــته چک نیز تحوالت اساســــی اتفــــاق خواهد افتــــاد. ناصر حکیمی، معــــاون فناوریهای نوین بانک مرکزی نیز دربــــاره ســــامانه صیــــاد گفته اســــت: «یکی از ویژگیهای اصلی این ســــامانه این است که ابعاد چکهای مختلــــف بانکهای دولتی و خصوصی یکدســــت و اســــتاندارد میشــــود؛ در حــــال حاضر بانکها چکهــــا را در رنگها و اندازههای مختلف صــــادر میکنند که احــــراز اصالت ایــــن نوع چک یک مشــــکل شده اســــت و از معضالت مردم این است که ممکن اســــت چک دریافتی آنها جعلی باشد. با اجرای سامانه صیاد صدور چک در همه بانکها و مؤسســــات مالی و اعتباری مجاز کشــــور به صورت یکدست و استاندارد خواهد شد و وجه تمایز آنها نام بانک و آرم بانک اســــت که روی هر برگ چک جداگانه درج خواهد شــــد و دیگر تمایز رنگ، طرح و ابعاد نخواهند داشت.» ■ دام صیاد برای بدحسابها

از طریق ســــامانه صیــــاد، مقابله با میــــزان باالی چکهای برگشتی اتفاق میافتد. آخرین آمار بانک مرکزی نشــــان میدهد که در تیرماه امسال، نزدیک به ۷.۲۱ هــــزار میلیارد تومان چک برگشــــت خورده اســــت. بر این اســــاس، ۳.۶۱ درصد از تعداد و 8.۲۲ درصد از ارزش کل چکهای عادی مبادلهای تیرماه ســــالجاری را چکهای برگشتی تشــــکیل می دهد. براســــاس آمار موجــــود، بخش عمــــدهای از چکها به دلیــــل فقدان یا کســــری موجودی برگشــــت داده شده اســــت؛ این آمار در تیرماه ماه سالجاری ۵.۷9 درصد از تعداد و 9۵.8 درصد از ارزش کل چکهای برگشتی را شامل میشود.

با سامانه صیاد، امکان اعتبارسنجی چک فراهم است و چکهای بیاعتبار، در دام نظام الکترونیکی خواهند افتــــاد. ناصر حکیمی، معــــاون فناوریهای نوین بانک مرکزی در این باره میگوید:«یک شماره منحصر به فرد روی هر برگ چک درج میشــــود که دریافتکننــــده چک میتواند این رقم را به ســــامانه پیامکی بانک مرکزی ارســــال کند و در همان لحظه مطلع شود صادرکننده چک سوء سابقه داشته یا نه و آیا حســــاب او مسدود شده اســــت یا نه یا قبالً چک برگشــــتی داشته یا نه؟اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده متوجه میشود و میتواند قبل از اینکــــه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند و این اطمینان نسبی به افراد میدهد که اوالً اصالت چک اطمینان بخش است و بعد وضعیت صاحب چک استعالم شده است.»

او ادامــــه میدهد:«با صــــدور این نــــوع چکها به محض آنکه نخســــتین چک برگشــــت بخورد چون امکان استعالم فراهم اســــت همه مطلع میشوند که این چکها اعتبار ندارد و به اصطالح پاس نخواهد شد و بنابراین از گرفتن چکهای کسانی که بدحساب هســــتند اجتناب میکنند و این میتواند بســــیاری از پروندههای قضایی مرتبــــط را کاهش دهد.» به این ترتیب، از طریق ارسال پیامک میتوان از اعتبار چک باخبر شــــد. حکیمــــی میگوید: «اگر مشــــکلی وجود داشته باشــــد همان لحظه گیرنده متوجه میشود و میتواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند و این اطمینان نســــبی به افراد میدهد کــــه اوالً اصالت چــــک اطمینان بخش اســــت و بعد وضعیت صاحب چک استعالم شده است.»