مسیح در مونپارناس

■

مجلــس بزرگداشــت «كريــم مجتهــدی»، امروز ســاعت 17:30 در انجمن آثــار و مفاخر فرهنگى واقع در خيابان وليعصــر، پــل اميربهــادر، خيابــان سرلشــگر بشيری، شماره 71 برگزار مىشود. ■ شب «بزرگ نادرزاد» شــب يادبــود «بزرگ نــادرزاد» ازســوی مجله بخارا، امروز ســاعت 17 در كانون زبان فارســى واقــع در خيابــان ولىعصر، ســه راه زعفرانيه، خيابان عارفنسب، شماره 12 برگزار مىشود. ■ نمایش مستند «زمناکو» فيلم مســتند «زمناكــو» بــه كارگردانى مهدی قربانپــور، امــروز ســاعت ۸1 در مؤسســه آپآرتمان واقع در خيابان ايرانشهر، خيابان كلنتری، شماره ۸4 به نمايش در مىآيد. ■ نشســت تحليــل و بررســى «روضةالنــوار» خواجــوی كرمانــى، امــروز ســاعت 1۶:30 در مركــز فرهنگــى شــهر كتــاب واقــع در خيابــان شــهيد بهشــتى، خيابــان شــهيد احمــد قصير (بخارست)، نبش كوچه سوم برگزار مىشود. ■ آیين رونمایى مستند «بزم رزم» آيين رونمايى مســتند سينمايى «بزم رزم» به كارگردانى ســيد وحيد حسينى، امشب ساعت 20 در مــوزه ســينما واقع در خيابــان وليعصر، باغ فردوس برگزار مىشود. ■ نشست «بازار تاریخى و تبریز معاصر» نشســت تخصصــى «بــازار تاريخــى و تبريــز معاصر»، امروز ساعت 17 در موزه آذربايجان واقــع در تبريــز، خيابــان امام خمينــى، جنب مسجد كبود برگزار مىشود. ■ نقد دو کتاب حوزه دفاع مقدس كتابهــای «پوتيــن قرمزهــا» و «تقويم تاريخ دفــاع مقــدس نداجــا جلــد بيســت و پنجم»، امروز ساعت 17 در سرای اهل قلم خانه كتاب بــه نشــانى خيابــان انقــلب اســلمى، خيابان بــرادران مظفرجنوبــى، كوچــه خواجهنصيــر، شماره 2 نقد و معرفى مىشود. چند ســال پيــش مهمترين جايــزه شــعری فرانســه ماكس ژاكوب )Max Jacob( به محمدعلى سپانلو شاعر نامــدار ايرانــى رســيد و اين در حالى بود كه كمتر كســى دست كم در ايران از زندگى و شعر ماكس ژاكوب اطلع دقيقى در دست داشت. ماكس ژاكوب شاعر، نويسنده و نقــاش فرانســوی فرزند عتيقه فروشــى يهودی بود. پس از پايان تحصيلت دبيرســتانى به پاريس رفت تا به مشــاغل اداری بپردازد. در ســال 1901 در نمايشگاه نقاشــى پابلو پيكاســو كه در آن تاريخ، نقاشى جوان و گمنام بود، حضور يافت و با وی آشنا شد و صميميتى ژرف بيــن ايــن دو نابغــه شــكل گرفــت، هــر چنــد در اواخر عمــر ماكس ژاكوب كــه او در اردوگاههای مرگ نازیها با بيماری ذات الريه دســت و پنجــه نــرم مىكــرد و بســياری از روشنفكران فرانسوی و در رأس آنها ژان كوكتو مشــغول جمعآوری نامه ای بــرای آزادی او بودنــد، پيكاســو از حمايــت و امضــای آن خودداری كــرد. ژاكوب در ســال 1903 بــا گيوم آپولينر و آندره ســالومون آشــنا شــد و پــس از آن زندگى فرهنگى خود را بين شعر و نقاشى تقسيم كرد. ابتدا چند كتاب برای كودكان نوشــت، اما شــهرتش پس از انتشار رمان (سن ماتورل) رقم خورد.اين رمان زندگى و مرگ كشيشــى به نام ماتورل را به تصوير مىكشــيد و در آن مىتــوان رگههايى از تغييردين ماكس ژاكوب از يهوديت به مســيحيت را مشاهده كرد كه چند سال بعد به وقوع پيوســت. بســياری از اشــعار مهم ژاكوب بعد از مرگش به دســت آمد. يكى از عوامل موفقيت شــعر ژاكوب جنبههــای مطايبهآميز و شــوخ طبعانه آن اســت. او در هــر چيــز و هركس، طنــازی خاصى را سراغ مىگرفت و حتى در سياسىترين اشعارش نگاه انتقادی طنزآميزش ديده مىشــود.كتابى كه شهرت رو به تزايد ژاكوب را به اوج رساند، انتشار ديوان (طاس دان) اســت كــه بعضــى از قطعههــا، خاصــه اشــعار مربوط بــه جنگ، به طور شــگفت انگيزی پيشــگويى آينده بود و تغيير آيين او به مسيحيت و حالت قديس مآبانه ســالهای پايانى عمر او را به تصوير مىكشــد. اشــعار اين ديــوان از زيبايى خاصى بهرهمند اســت تا جايى كه گاه به عمق روح خوانندگان نفوذ مىكند. در هفتم اكتبر 1909 ميــلدی واقعهای در زندگى ماكس ژاكوب رخ داد كه در آثار و روحيه او تأثير فوقالعادهای بــر جــا گذاشــت و آن، اينكــه به هنگام شــب بــر ديوار اتاقــش در محلــه مونپارنــاس پيكر مســيح را نمايان ديــد. اين حالت مكاشــفه او را بــه تغيير دين مصمم كرد و انتشــار دفتر شــعر (مســيح در مونپارناس) يک ســال بعــد از ايــن حادثه معنــوی، موفقيت بســياری كســب كرد هر چند مقامات كليســا پنج ســال او را در حالــت بلتكليفى گذاشــتند تا اينكه ســرانجام در ســال 1915 موفق شــد بــه آييــن مســيحيت بگــرود. او پس از غســل تعميد، پيكاســو را بهعنوان پدرخوانــدهاش معرفــى كــرد. ايــن تغييــر ديــن واكنشهــای بســياری را ميــان روشــنفكران فرانســوی برانگيخــت و بســياری نســبت بــه صحت و ســقم آن ترديــد كردند اما سلوک معنوی شاعر بعد از آن همه ترديدهــا را برطــرف كــرد. ژاكــوب بعــد از آن تاريخ تا پايان عمــر زندگى زاهدانهای را پيش گرفت و بيشــتر وقــت خــود را به عبــادت و نيايش مىگذرانــد. با آغاز جنگ دوم جهانى ژاكوب بيش از پيش به عرفان روی آورد و به علت ســابقه نژاد يهودیاش در فوريه 1944 توســط عمال گشــتاپو دســتگير و بــه اردوگاه درانســى فرستاده شد و در آن جا بر اثر مشكل ريوی درگذشت. همه آثار ماكس ژاكوب از قريحه كم نظير شاعرانهای خبــر مىدهــد كــه در دوران شــاعری خــود توانســت مكتب سمبوليسم را به سورئاليسم پيوند بزند.

بزرگداشــت «کریــم مجتهدی»

نگاهى به «روضةاالنوار» خواجوی کرمانى