دود همهپرسی درچشم مردم کُرد عراق

فعاالن سیاسی در گفتوگو با «ایران»مطرح کردند

بارزانــی باالخــره وعــدهاش را عملــی کــرد؛ همهپرســی اســتقالل کردســتان دیروز بعد از چند ماه مناقشــه بر ســر آن برگــزار شــد. همهپرســیای کــه هــر چند نتایــج آن الــزامآور نیســت امــا تا همین جا هم ســطح تنــش در منطقــه را باالتر بــرده اســت. بارزانی روز یکشــنبه در یک نشســت خبری گفتــه بود که بعــد از این همهپرســی، عراق و کردســتان مانند دو همسایه برای هم خواهند بود. سخنی که به وضوح در مغایرت با مواضع پیشــین مســئوالن اقلیــم مبنــی بــر غیرالــزامآور بــودن ایــن همهپرســی اســت. در ایــران هرچند مسئوالن رســمی مخالفت خود را بــه مقامــات اقلیــم کردســتان اعــالم کردهاند، امــا از مجموعه اظهار نظرهای طیفهای سیاسی و کارشناسان مختلف چنین برمیآید که همهپرسی کردستان عراق در چشم این طیف از سیاسیون نیز چندان مشــروعیتی ندارد. عموم کسانی که از گرایشهای مختلف سیاسی در این رابطــه اظهار نظــر داشــتهاند، معتقدند کــه اقــدام اخیــر اقلیــم کردســتان عراق میتوانــد تنــش و بحــران را در منطقــه خاورمیانهافزایشدهد.درچنینفضایی اســت که حتــی نمایندگان کــرد مجلس هم بــا صــدور بیانیــهای، به همهپرســی اســتقالل کردســتان عراق واکنش منفی نشــان دادهاند. این نمایندگان معتقدند که همهپرســی کردســتان عــراق، منافع اســرائیل را در منطقــه تأمیــن میکند نه دیگر کشورها را. ■ حرکتضدوحدتملیوحسابنشده

عبــداهلل ناصــری، فعــال سیاســی اصالح طلب، با توجه به شــرایط داخلی عــراق و منطقــه، مخالفــت خــود را بــا برگزاریهمهپرسیاقلیمکردستانعراق اعــالم کــرد و بــه «ایــران» گفت: شــرایط داخلی و بیرونی عراق به گونهای است که هر زمزمــهای برای خودمختاری و تجزیه یــا برهــم زدن وحدت ملی، بــه تالش ها برای مقابله با تروریســم و ساختن کشور عراق لطمه میزند. وی با اشاره به اینکه ممکن اســت مردم کردســتان عــراق به دلیل پیشینه تاریخی ناشــی از فشارهای رژیم بعث در اقدامی هیجان زده به این همهپرســی پاســخ مثبت بدهند، اضافه کرد: اما در صورت پاســخ مثبت کردهای عراق، اتفاقی بــرای اقلیم نخواهد افتاد، زیــرا پیرامون اقلیــم عــراق، دولت هایی قرار دارند که شدیداًبا این اقدام مخالفند، از ایــن رو محتمــل اســت کــه شــرایط ســخت تری در انتظار مــردم این منطقه باشد.ناصری،جداییرافرآیندیطوالنی و زمانبر توصیف کرد و افزود: این حرکت سیاسی ضد وحدت ملی و حساب نشده، در شــرایطی که کشــور عراق هنوز سامان خــود را پیدا نکرده اســت، منفعتی برای کردهای عراق نخواهد داشت. این استاد دانشــگاه، دربــاره پیامــد این اقــدام برای ایــران، تصریح کــرد: از آنجا کــه کردهای ایــران همــواره بــه مرکــز نــگاه میکنند و هیچ گاه به بیرون مرزها نگاهی نداشتند و خواستار جدایی نبودند، این امر تأثیری در میان آنان نخواهد داشت. ■ طرح صهیونیستی برای تجزیه ۴ کشور اسالمی

محمدکاظــم انبارلویــی، عضــو دفتــر سیاســی حــزب مؤتلفــه اســالمی، همهپرســی در کردســتان عــراق را یــک طرح صهیونیســتی برای تجزیه 4 کشــور اســالمی ایــران، ترکیــه، عــراق و ســوریه دانســت و بــه «ایــران» گفــت: از آنجایی کــه داعــش بــه عنــوان پدیــده ســاخته صهیونیســت هــا در آســتانه شکســت قطعی است، صهیونیست ها با تحریک ایــن مســأله توطئــه بعــدی خــود را در منطقه کلید زدند، به همین دلیل اســت کــه اکنــون اســرائیل تنهــا کشــور حامــی استقالل کردستان عراق است. وی با این مقدمه، مــردم مظلوم کردســتان عراق را قربانی توطئه صهیونیســتی دانست و افــزود: اکنون نه تنها حدود و ثغور ارضی دولــت خودخواننــده کردســتان عــراق معلــوم نیســت و در بســیاری از مناطــق مانند کرکوک مناقشــه جدی وجود دارد، دولــت عــراق هــم نمیتواند نســبت به تجزیه این کشور ساکت بنشیند، از این رو طبیعی است که در طوالنی مدت شاهد تشــنج بین حکومت مرکــزی و کردهای عراق باشیم. این فعال سیاسی اصولگرا بــا اشــاره بــه اینکــه کشــور خودخوانــده کردستان عراق، در صورت اعالم وجود با همســایگانی محصور خواهد بود که او را به رسمیت نمیشناسند، اظهار کرد: این امر باعث میشــود که مردم این منطقه حتی نتوانند زندگی عــادی خود را ادامه دهنــد، چنان که تجربه بحرانهای قبلی نشــان داد کــه بــا اتفاقــی ســاده، قحطی رخ خواهــد داد. انبارلویــی با بیــان اینکه

دولــت خودخوانــده کردســتان عــراق نمیتوانــد براحتــی بــه مــردم خدمــات بدهــد، خاطرنشــان کرد: ایــن منطقه در آینــده دوره ناآرامی را طــی خواهد کرد و در نهایــت بار دیگر دولــت مرکزی عراق بر این منطقه مســلط خواهد شــد که به ایــن ترتیب، هیــچ فایدهای بــرای مردم کردســتان عــراق نــدارد، از ایــن رو مردم کردســتان عراق بــزودی خواهند فهمید کــه وارد یــک توطئــه طراحــی شــده در تلآویو شدهاند که هزینه آن را مردم کرد عــراق میپردازنــد و درآمــد آن به جیب اسرائیل میرود. ■ ازنقشدیپلماسیفعالغافلنشویم

تا دیــروز هیچ کــدام از محکومیتها و مخالفتهــای داخلــی و بینالمللــی بــر انگیــزه مســئوالن اقلیــم کردســتان تأثیری نگذاشت و نهایتاً آنها همهپرسی مدنظرشــان را برگــزار کردنــد. ســؤال اساسی شاید این باشد که حاال با برگزاری ایــن انتخابــات، ایران بایــد چه موضعی در ایــن رابطــه بگیــرد و دســت بــه چــه اقداماتــی بزنــد؟ نصــرتاهلل تاجیــک، دیپلمــات ســابق کشــورمان و تحلیلگــر مســائل بینالملــل در ایــن رابطــه بــه روزنامه ایــران توضیــح داد: «مهمترین

موضــوع برای جمهــوری اســالمی ایران بایــد این باشــد کــه از نقش دیپلماســی فعــال برای مســدود کردن راه گســترش نتایــج منفــی و مخــرب این همهپرســی در منطقــه غافــل نباشــد.» وی معتقــد است: «به طور مشخص مسئوالن اقلیم کردســتان بــه دنبــال اهدافــی چــون باال بــردن قــدرت چانهزنــی برای اســتقالل در پــی ایــن همهپرســی هســتند و ایــران باید بــا درایت کامل طــی ماههای آینده گفتوگوهایی مستقیم، بیپرده و البته با در نظــر گرفتن درک متقابل از وضعیت کردســتان عراق را در دستور کار خود قرار دهــد.» تاجیک میگوید که طرف مقابل این گفتوگوها هم باید مســئوالن اقلیم کردستان باشند و هم مقامات کشورهای منطقه چون عراق و ترکیه. این دیپلمات سابق کشــورمان البته در کنار این اعتقاد دارد: «گفتوگــو تنهــا یکــی از بالهــای اقــدام مؤثــر ایــران در قبــال همهپرســی تنشآفرین کردستان است و قطعاً نباید کشــورمان از نشــان دادن تــوان نظامــی خود برای برخی رفتارهای احتمالی هم چشمپوشــی کند. اما مهم این اســت که رفتار نظامی و امنیتی ما در این خصوص به حدی نباشــد که از سوی طرف مقابل

تحریکآمیــز تلقــی شــود.» وی معتقــد اســت: «مســأله کردســتان عــراق یــک مسأله پیچیده و دارای متغیرهای بسیار زیادی اســت و از همین رو باید با احتیاط کامــل و بــه دور از هیجــان بــا آن برخورد شود.» ■ مردم کرد ضرر خواهند کرد

همچنیــن دیــروز رئیــس فراکســیون اصولگرایان مجلس هم گفت: با تجزیه عراق اولین ضرر و زیان را خود مردم کرد خواهند دید. حمیدرضا حاجی بابایی در گفتوگو با خانه ملت، درخصوص آغاز رأیگیری همهپرســی استقالل کردستان عراق، اظهار داشت: کشورهای ابرقدرت و امریکا طرفدار تجزیه کشــورها هســتند تــا ابرقدرتــی خود را بیشــتر تثبیت کنند، امریــکا اگــر مخالــف تجزیه کشــور عراق بــود، قطعــاً اقدامــات مؤثــری را انجــام مــیداد و اینکــه فقط به صحبــت کردن بســنده کرده، نشــان میدهد کــه با رژیم صهیونیســتی در این مسیر همراه است. وی گفت: برگزاری همهپرســی، چه نظر شــخصی بارزانی باشــد چه برنامهریزی امریکا و رژیم صهیونیستی باشد، تفاوتی در نتیجــه نــدارد، زیرا ایــن گام در جهت اهداف رژیم صهیونیستی و امریکا است.