شناور شدن ساعت ادارات پایتخت؛ مسکن، نه درمان

«ایران» از تأثیر یک تمهید ترافیکی برای دو هفته اول مهر گزارش میدهد

5 روز از ابالغ بخشــنامه «تغییر ســاعات اداری کارمنــدان در دو هفتــه اول مهــر» میگــذرد، ایــن بخشــنامه کمتــر از 10 روز دیگــر تمام شــده و ســاعات کاری ادارات دولتــی بــه روال ســابق یعنــی همــان 8صبــح برمیگــردد. دولــت در ایــن دو هفته، به کارمندان اجازه داده اســت تا با تأخیر 1ســاعته به محل کار خود مراجعه کنند. این تصمیم در راســتای کاهش بار ترافیکی اول مهر گرفته شده است. با این حال ســؤال اینجاست که آیا این تصمیم موقتــی، در کاهش حجم ترافیک اثرگذار بوده اســت، اگــر بله! آیــا تصمیمی برای تمدید آن وجود دارد؟ و اگر نه، پس برای رهایی از ترافیک کالفهکننده صبحگاهی همزمــان با بازگشــایی مــدارس چه باید کــرد؟ این تأخیــر البته تأثیــرات متفاوتی در نقــاط مختلف تهران گذاشــته و براین اســاس بایــد با توجه بــه موقعیــت افراد نســبت به اثرگذاری آن پاسخ داد. برخی از شــهروندان تهرانــی کــه کارمنــد نبوده و در شــرکتهای خصوصــی مشــغول بــه فعالیتنــد با توجه به شــروع ســاعات کاری آنهــا از 8 صبــح، ایــن تصمیــم را تشــدیدکننده ســاعات ترافیکــی در آن زمان میدانند، چراکه به گفته آنها اغلب کارمنــدان تقریباً یک ســاعت زودتر برای رسیدن به محل کارشان اقدام میکنند و همین برهم خوردن زمان، معابر اصلی را پر ازدحام کرده است. ازآن طرف برخی دیگر که دانشــجو بوده و باید در ســاعات اولیه صبح به دانشــگاه و مراکز آموزشــی بروند، از این تصمیم اســتقبال میکنند. با این حال، آنطور که محمد علی نجفی، شــهردار تهران به عنوان پیشنهاد دهنده این طرح، گفته اســت، ترافیک نخستین روز مهــر نســبت بــه مدت مشــابه ســال قبل (در مســیر غرب به شــرق) 10 درصد کاهش داشته است. همچنین طبق آنچه از ســوی مرکز کنترل ترافیک تهران ثبت شــده، ســاعت اوج ترافیک مهر مــاه 8 و 45 دقیقه بوده اســت که در مقایســه با 7 و 45 دقیقه ســال گذشــته، یک ســاعت، تغییرمحســوس نشــان میدهد و شــاید بتوان اینطور تفســیر کرد که بخش زیادی از مردم به این بخشنامه وفادار بودهاند.

اگرچه به گفته سرهنگ حسن عابدی، جانشــین پلیــس راهــور تهــران بــزرگ، بخشــی از ترافیــک ســنگین بزرگراهی در نقاطی مثل بابایی در شرق تهران، نواب در جنــوب، حکیــم، هاشــمی و همــت، بــار بازگشــت مســافران تابســتانی را بــه دوش میکشــیدند. محســن هاشــمی، رئیــس شــورای شــهر تهــران هــم در این بــاره بــه «ایــران» میگوید که بــا توجه به گزارشهایی که از سوی شهرداری تهران بــه شــورای شــهر ارائه شــده، ایــن تغییر ساعت، مثبت بوده است. ■ ازاستقبالتاانتقاد!

علــی، دانشــجوی ســال آخر شــیمی دانشگاه آزاد است؛ او که هر روز باید برای رســیدن به کالس ســاعت 7 صبح خود، مسیر میدان محسنی تا پونک را با تاکسی طــی کند، میگویــد که اول مهــر، زودتر از همیشــه تقریباً حــول و حوش ســاعت 6 به ســمت دانشــگاه راه افتــاده و تقریباً با یک ربع تأخیر به کالســش رسیده است. او البتــه تأکیــد میکند کــه ترافیک خیلی کمتر از حد انتظارش بوده، اما به سختی توانسته تاکسی بگیرد. « خیابان میرداماد منتهی به ونک معموالً هر روز با ترافیک دست و پنجه نرم میکند و برای ما اتفاق جدیــدی نیســت. روز اول مهــر هــم ایــن شــلوغی و ازدحــام وجــود داشــت، اما به شــخصه فکر میکنم که با تغییر ساعت ادارات، ترافیک کمترشده است.»

مینــو، کــه هــر روز صبــح مســیرش از خیابان آیتاهلل کاشــانی، به میدان ونک اســت، البته نظر دیگری دارد. او میگوید که وضعیت تغییر ســاعات روی ترافیک تأثیــر چندانــی نگذاشــته، چــون بازهــم خیلیهــا مجبــور شــدهاند کــه از تــرس ترافیــک و جــای پــارک زودتر از همیشــه، بیــرون بیاینــد و همین مســأله ترافیک را تشــدید کــرده اســت: «مــن فکــر میکنم کــه وضعیت بــرای خودروهای شــخصی وخیمتــر از عابــران پیــاده اســت. چــون عالوه بر تجربه ترافیک وحشــتناک، باید ســاعتهای طوالنــی هم به دنبــال جای پارک بگردیم که این خــود، ترافیک را در معابــر دوچنــدان میکنــد. خود مــن روز اول مهر با همهمه و بالتکلیفی خودروها در خیابــان برزیــل و توانیــر روبهرو شــدم. آنقــدر کــه برخیهــا از ترس پیــدا نکردن جــای پــارک مرتــب مسیرشــان را تغییر میدادنــد، بعد هم که بــه خیابان گاندی رســیدم، تقریباً نیم ســاعت، پشــت چند خــودرو معطــل مانــدم کــه در نهایت به خاطر پیدا نکردن جای پارک، به ناچار در خیابانهجدهم،جلویدرپارکینگپارک کردم تا به کالسم برسم. متأسفانه وجود یــک مدرســه پســرانه، کار ما را ســختتر کرده بود، چون بســیاری از والدین روز اول مهر، بچه هایشان را همراهی کرده بودند و خودروهایشان را هر جا که میتوانستند، پارک کرده بودند. به گفته مینو، وضعیت در روزهــای بعد بهتــر از روز اول بــوده و او این بار توانسته در همان ساعت، راحتتر به کالسش برسد.»

جالــب اینکــه او نظــم و انضبــاط بیشــتری را در اتوبانهــا تجربــه کــرده و بیشــتر ایــن ســردرگمی و بــوق زدنهای ممتــد خودروهــا هــم در خیابانهــای فرعی و کوچههای منتهی به یک مدرسه بوده اســت. خــودش میگوید که ترجیح میداده تمام مدت در بزرگراهها رانندگی کنــد تــا بخواهــد در یــک خیابــان فرعــی بپیچد.

خانــم معینی، 37 ســاله کــه کارمند مخابــرات بــوده و پســرش، ســال ســوم دبســتان اســت میگویــد کــه ایــن تغییر ســاعت به حــال خانوادههایی کــه فرزند مدرســهای دارنــد، هیچ ســودی نداشــته اســت، چــون آنها بــه خاطر فرزندشــان، مجبورنــد مثل همیشــه از 6 و نیم صبح بیرون بیایند و بعد هم نمیتوانند دوباره به خانــه برگردند و به ناچــار راهی محل کارشــان میشــوند. یعنی منطقیتر این اســت که به ســرکاربروند. او البتــه اذعان میکنــد کــه بــا ابــالغ ایــن بخشــنامه بــا اســترس کمتری به محــل کارش میرود و نگران تأخیرنیست! گالیه خانم معینی البته مشــابه زیــادی دارد. بســیاری دیگر هــم از تــرس مرخصیهــای ســاعتی، اســتقبال چندانی از این بخشنامه نکرده و ترجیح دادهاند که مثل گذشته به محل کارشــان برونــد. شــبیه آقــای طارمــی که کارمند یک بیمارســتان دولتی اســت و از ایــن مزیت بخشــنامهای در این چند روز هیچ بهرهای نبرده اســت. او میگوید که در هفته، 8 ساعت مرخصی ساعتی دارد

و اگــر بخواهــد طبق این بخشــنامه پیش بــرود که دیگــر چیزی برایــش نمیماند. همــکار او اگرچــه میگویــد از تــرس اجرا نشــدن ایــن بخشــنامه، ترجیحــش ایــن بــوده که طبــق معمول بــه ســرکار برود، چون به اعتقاد او معموالً بخشــنامه یک چیــز میگویــد و کارفرما یک چیــز دیگر! او ادامــه میدهــد کــه در روز اول مهــر از ترس ترافیک شــدید، ساعت آمدنش را به بعــد از زنگ مدارس موکول کرده، اما در ساعت 8 صبح در خیابانهای منتهی بــه بزرگــراه حکیــم، بازهــم در ترافیــک مانــده، درحالی که ســال گذشــته حول و حوش ساعت 9 صبح، خبری از ترافیک شــدید صبحگاهی نبوده اســت و به نظر میرســد که حجم ترافیــک در طول این 2 ســاعت تقسیم شــده اســت. اگرچه به گفته او، مشــاغل کاذب و رفتوآمدهای بیشمار خارج از ســاعات اداری، از هیچ قاعدهای پیروی نمیکند و بخش اعظم گرههای کور ترافیکی نیز ناشــی از همین مســأله اســت. خانم خامســی، شهروند دیگری که ســاکن کــرج اســت، بر خالف دیگــران میگویــد با وجــود اینکــه صبح زود برای رســیدن به محــل کارش بیرون آمده، اما در بزرگراه همت، مسیر کرج به تهران، در ترافیک شــدید 2 ساعته مانده و فکــر میکند کــه تغییر ســاعت حداقل بــرای این دســته از افــراد، ســود چندانی نداشــته، چراکه به هرحال آنها مجبورند کــه صبــح زود از خانــه راه بیفتنــد. او دردســرهای بازگشت به خانه را هم دارد و معتقد است که هرچقدرهم که ساعات صبحگاهی شناور شود، ترافیک عصرها، بشدت آزاردهنده است! او میگوید که در ســاعت 4 بعدازظهر، تقریباً همه معابر منتهــی بــه بزرگــراه همــت قفل اســت. شــهروند دیگــری هــم میگویــد کــه این تغییــر ســاعت باعث به زحمــت افتادن برخی ارباب رجوعها شــده:«من ساعت 7 صبح با عجله به اداره مالیاتی... رفتم، اما متأســفانه کارمندی که باید کار من را راه میانداخــت، ســاعت 9 صبــح آمد و مــن که بایــد به جــای دیگــری میرفتم، در کل از کارم عقــب مانــدم، وقتــی هــم

پرســیدم فردا، چه زمانی میآید؟ جواب ســرباال داد و گفــت که هر وقــت بخواهد! خب چرا در این بخشــنامه به فکر ارباب رجوع نبودهاند؟ کار خیلیها با این تغییر ساعت بههم میریزد.» ■ اینمدرسههایترافیکزا!

بــا این همــه، ماجــرای ترافیــک چند روز اول مهــر برای رانندگان تاکســی کمی متفاوتتــر از شــهروندان بــوده اســت. برخی از آنها، معتقدند که حول و حوش ســاعت 7 صبح، اغلــب معابر، بــا تردد شــدید خودروها روبهرو بوده اســت. آنها جزو کســانی هســتند که میگویند، شناور شدن ســاعت، تغییری در ترافیک ایجاد نکــرده. البتــه حرفهای آنها بســتگی به مســیر تــردد، متفــاوت میشــود. مدنی، راننده خطی مســیر یوســف آباد به ونک میگوید، مشــکل اصلی که باید برای آن چارهای اندیشیده شود، شریانهاست نه معابــر اصلی! او میگویــد وقتی مدارس بــاز شــده یــا تعطیــل میشــوند، ازدحام دانشآمــوزان، والدیــن و ســرویسهای مدرســه، اجــازه تــردد راحــت را به ســایر راننــدگان نمیدهــد و همیــن وضعیــت موجب میشــود که در برخــی خیابانها ترافیــک شــدید ایجــاد شــده و ســایر خودروهــا در آن گرفتــار شــوند. به همین علت، تغییر ســاعت در هر شــرایطی، به نحوه ورود و خروج دانشآموزان بستگی دارد و به هرحــال ترافیک ایجاد میکند. فقط ممکن است، ساعت ترافیک تغییر کرده باشــد! خب وقتی مدرسهای سر راه ساخته میشــود یا در کوچهای که باریک است، این اتفاقات هم میافتد.»

او میگویــد که ســمت خیابــان صیاد شــیرازی، بــه علت تعــداد زیاد مدرســه، ترافیک هم بســیار زیاد اســت و رانندهها ترجیــح میدهنــد مسیرشــان را از آن قسمت دور کنند!

رحیمی یــک راننده دیگر هم معتقد اســت کــه ایــن ترافیــک فقــط مختــص صبحهــا نیســت و بعدازظهرهــا هــم بســیاری را درگیر میکند و اینطور نیست کــه فقــط در دو هفتــه اول باشــد، البتــه روزهای اول خیلیها گیج تغییر ســاعت

و شــروع مدارس هســتند و ممکن است بینظمی ایجاد شــود، امــا این وضعیت در هفتههــای آینــده هم تکرار میشــود. در آن طــرف امــا راننــده دیگــری کــه در خط ســیدخندان به صادقیه کار میکند، معتقد اســت که ترافیک امســال نسبت بــه ســالهای قبــل روانتــر بــوده، چــون کارمندان عجلهای برای رسیدن به محل کارشان نداشته و با آرامش بیشتری تردد میکردند.

او حتی موافق دائمی شــدن «ساعت شــناور» است:«شــاید خیلیهــا بــا مــن موافــق باشــند. من هــر روز صبح همین مســیر را در حــدود یــک ســاعت طــی میکــردم، جالــب اینکــه اول مهــر هــم همیــن قدر طول کشــید و تغییری اتفاق نیفتــاد. خــود مــن ســاعت گذاشــتم تــا متوجه شوم، جز چند نقطه، بقیه معابر هم روان بود. البته ترافیک وجود داشت امــا نه آن میــزان که تصور میشــد. البته مــن شــنیدهام کــه بــه کامیونهــای مواد غذایــی و بارکشهــای ســاختمانی هــم اجازه تردد در این ســاعتها را ندادهاند. همیــن کامیونهــا وقتــی اول صبــح بــار خالی میکنند، ترافیک ایجاد میشود.» ■ آمــاری از میزان تردد خــودرو در تهران نداریم

علــی ابراهیمــی، کارشــناس حمل و نقل و ترافیک معتقد اســت که این طرح یک مســکن موقتی اســت و اثرات جدی و ماندگار نــدارد. از طرفی ایــن اقدامات، یعنی تغییر ساعت، شناور شدن ساعت کار ادارات و ونهــای ســرویس مدرســه، یکدیگــر را خنثــی میکننــد. بــه هرحــال بخشــی از مــردم در ادارات معطل شــده و بار ترافیکی به ساعتهای دیگر منتقل میشــود یا به نوعی راندمان کاری پایین میآید و البته سؤال اینجاست چرا تنها در دو هفتــه اول مهر؟ آیا بعــد از این تاریخ، مشــکل ترافیک حــل میشــود. من فکر میکنم که این کار، سلیقه فردی است.

او بــا بیان اینکــه در این زمینه به طرح جامــع نیــاز داریم و باید همه دســتگاهها درگیر شــوند، میگوید: اینکه میگویند 10 درصــد کاهش، براســاس چه پیمایشــی است؟ وقتی ما هنوز از میزان سفر-خودرو در شــهر خبر نداریم. ایــن آمارهای تردد هم تنها براســاس شــمارهگذاری اســت. اما آیا میزان تردد یک خودرو مسافرکش با یک خودرو شــخصی برابر اســت؟ اتکا به ایــن آمارها، خطــای مدیریتی اســت. بهتریــن اقــدام، توجــه به ظرفیــت مترو و حمــل و نقــل عمومــی اســت. بــا مترو میتــوان روزانــه 8 میلیــون ســفر انجــام داد، امــا به علت نبود تجهیــزات و واگن، حــدود 30 درصــد این ظرفیت اســتفاده میشــود. (روزانــه 3میلیون ســفر با مترو انجام میشود)