«فیسبوک» ناقض حقوق مسلمانان روهینگیا
یکـــی از غمانگیزترین اخبـــاری که این روزهـــا در البـــهالی خبرهـــای مختلف جهـــان بهگـــوش میرســـد، پاکســـازی قومـــی مســـلمانان روهینگیـــا توســـط دولـــت بودایـــی میانمار(برمـــه قدیم) اســـت؛ اتفاقی کـــه صدای همـــه مردم جهـــان را درآورده و همگـــی یکصـــدا خواســـتار توقف نسلکشـــی مسلمانان این کشور شدهاند. مسلمانان روهینگیا حاال دیگـــر از حداقل امکانـــات زندگی نیز برخوردار نیســـتند و بههمین دلیل راه چندانـــی برای اطالعرســـانی درباره وضعیت خود ندارند. در همین راســـتا ارتـــش آزادیبخش روهینگیـــا(ASRA) از صفحـــه فیسبـــوک خود بـــرای این منظور اســـتفاده کرد اما بهنظر میرسد این کورســـوی امید هم رو به خاموشـــی مـــیرود چـــرا کـــه فیسبـــوک در یـــک موضعگیـــری عجیب، صفحـــات گروه ARSA و مطالب مربوط به نســـل کشی مســـلمانان را با فرض تروریستی بودن این گروه، پاک کرده است. ■ تعلیق، پاسخی به منتقدان میانمار
ارتش آزادیبخش روهینگیا(ASRA) اکتبر گذشـــته و پس از شروع نسل کشی مردم روهینگیـــا در Rakhine به وجود آمد تـــا دربـــاره فجایع ارتـــش میانمار اطالعرســـانی کند. این گـــروه برای این منظـــور از شـــبکههای اجتماعـــی بهره گرفت و یک صفحـــه فیسبوک ایجاد کـــرد تـــا اخبـــار مربوطـــه را بـــا عکس و فیلم و بهصورت مســـتند انتشـــار دهد که حاال این راه نیز بســـته شـــده اســـت. عـــالوه بـــر حـــذف صفحـــه فیسبوک ارتـــش آزادیبخش، بســـیاری از فعاالن حقوق بشر در میانمار و حتی کشورهای غربی نیز از سانســـور پستهای مربوط به نسلکشی مســـلمانان روهینگیا خبر میدهند و میگویند که اکانتهای آنان بسته شـــده یا به حالت تعلیق درآمده است.
ایـــن عمـــل فیسبـــوک درحالـــی رقم میخـــورد که دیدبان حقوق بشـــر از تشـــدید آزار و اذیـــت مســـلمانان ایـــن منطقـــه، به آتش کشـــیده شـــدن دهکدهها و محـــل زندگی آنان و بیرون راندنشـــان از ایـــن کشـــور خبـــر داده و خواســـتار توقف این اعمال خشونتبار شـــده است. حال جامعه جهانی چشم به فیسبـــوک دوخته تا بـــا توقف روند فعلی خود در حذف پستهای مربوط به این حادثه، بـــه آنها کمک کند. یکی از مدیران فیسبـــوک دراین باره گفت: مـــا میخواهیـــم فیسبوک بـــه محلی برای اشتراک مســـئوالنه عقاید و اخبار تبدیل شـــود بـــه همین دلیـــل هم یک مجمع استاندارد برای ارزیابی محتوای فیسبـــوک داریـــم و طبـــق همیـــن استاندارد، مجبور به حذف برخی اخبار ومطالب میشویم.
این در حالی است که فیسبوک به صفحات و اکانتهای مربوط به ارتش میانمـــار که اتفاقاً ســـازمانهای حقوق بشـــری نیز آنها را متهم به نسلکشـــی کردهاند، هیچ واکنشـــی نشـــان نداده و همچنان فعال هســـتند. گفتنی اســـت صفحـــه ارتـــش میانمـــار در فیسبوک بیش از 2.6 میلیون فالوور دارد.
یکـــی از فعـــاالن حقـــوق بشـــر کـــه نســـبت بـــه حـــذف پســـتهایش در فیسبـــوک اعتـــراض دارد، محمد انور روزنامـــه نگار اهل کواالالمپور اســـت که ســـایت RohingyaBlogger.com را در اختیار دارد. وی اسکرینشـــاتهایی از پســـتهای حذف شده فیسبوک خود را به اشـــتراک گذاشته و نشـــان داده که این پســـتها دربـــاره حملههای ارتش میانمار به مســـلمانان بوده اســـت. اما مدیـــران فیسبوک در واکنش نســـبت به گفتههای محمد انـــور، ادعا کردهاند که به دلیل خشـــونت تصویری، مجبور بـــه حذف ایـــن صفحات شـــدهاند. این فعال حقوق بشـــر حاال بـــه توئیتر روی آورده اســـت ولی مشـــکل اینجاست که ایـــن شـــبکه اجتماعـــی، در میانمـــار از محبوبیت چندانی برخوردار نیست.
تعدادی از فعـــاالن روهینگیا نیز در شـــبکههای اجتماعی حضـــوری فعال داشـــتند بهعنوان مثال «شاه حسین»، یک فعال برجســـته اهل میانمار است که در عربستان سعودی زندگی میکند و از ســـال 2010 در فیسبـــوک حضـــور دارد. وی نیـــز از سانســـور فیسبـــوک در امـــان نمانده و برخی پســـتهایش کـــه وقایع اخیـــر میانمـــار را بـــا رعایت بیطرفـــی کامـــل انتشـــار داده بـــود حذف شـــد. این در حالی اســـت که این اطالعـــات، بیشـــتر تصاویـــر گرافیکـــی از وضعیـــت خشـــونت در ایـــن منطقه بـــود و هیـــچ خشـــونتی در آن دیـــده نمیشد. ■ فیسبوکپلتفرماصلیکاربراندر میانمار
در میانمار یا برمه قدیم که روزگاری اینترنت به قشـــری خـــاص اختصاص داشت، حاال 11میلیون کاربر فیس بوک وجود دارد و میتوان گفت که این شبکه اجتماعی، پلتفرمی اساسی دراین کشور محســـوب میشـــود. همانقدر که مردم در کشـــورهای غربـــی به ایمیـــل اعتماد دارنـــد، مردم برمـــه نیز بـــه فیسبوک اتکا دارند و بیشـــتر امور روزمـــره خود را از این طریـــق انجام میدهند بهگونهای که بســـیاری از فعاالن عرصـــه فناوری و محققان معتقدنـــد فیسبوک در برمه به معنای خود اینترنت اســـت بنابراین غیرفعال شـــدن اکانتهای فیسبوک کاربـــران در این کشـــور، میتواند بســـیار مخرب بـــوده و آثار زیانبـــاری به همراه داشته باشـــد. تا اواسط سال 2016 حدود 0۴ میلیون نفر از جمعیت ۳5میلیونی این کشـــور آنالین شـــدند و بـــه اینترنت دسترســـی یافتند و البته بیشـــتر آنها نیز کاربر فیسبوک هســـتند در حالی که در سال ۳102، این رقم تنها به 2میلیون نفر میرسید. ■ واکنشهایتوئیتریبهوضعیت روهینگیا
فیسبـــوک، تنهـــا شـــبکه اجتماعی مورد اســـتفاده مخالفان ارتش میانمار نیســـت و تا ابتدای ماه ســـپتامبر حدود یک میلیون توئیت نیز برای ابراز نگرانی درباره مســـلمانان این منطقه در جهان انجام شد تا خشونتهای رو به رشد در میانمار به گوش جهانیان برسد که البته این رقم اکنون رشد باالیی داشته است.
دیـــدن تصاویـــر دهکدههایـــی که به آتش کشـــیده شـــدهاند، افـــراد زخمی و خستهای که در کمال ناامیدی مسیرهای سخت را طی میکنند تا از دست ارتش میانمار نجات یابند، وقوع باران سیلآسا کـــه عرصه را بـــه آنها بســـیار تنگ کرده اســـت ...و همگـــی میتوانـــد وضعیت فجیع مســـلمانان این خطه از جهان را نشان دهد. درهمین راستا هشتگهایی ویژه ساخته شد و بهعنوان مثال «مالله یوسفزای» دختر 20 ســـاله برنده جایزه نوبـــل نیـــز توئیتی کـــرد که ۳۷هـــزار بار ریتوئیت شد. وی در توئیت خود نوشت: هر بار که اخبار را میبینم قلبم از ظلمی که به مردم روهینگیا میشود، میشکند. تصاویر کودکانی کـــه در یورش نیروهای میانمار کشته شـــدهاند غمانگیز است، این کودکان به کســـی حملـــه نکردهاند ولی خانههایشان ســـوخت و جانشان از بین رفت، اگر خانههای آنها در میانمار نبود نسل آنها ادامه مییافت. خواسته جهان، توقف خشـــونت و به رســـمیت شناخته شدن حق شهروندی مسلمانان روهینگیـــا در میانمـــار اســـت؛ جایی که آنهـــا به دنیـــا آمدهاند. فجایـــع رخ داده در روهینگیـــا جهانیـــان را بیـــدار کـــرد و درعرض یک هفته، حداقل 2.1میلیون توئیت حـــاوی واژه ،Rohingya 65هزار توئیت با کلمه میانمار و 022هزار توئیت هم با واژه برمه، انجام شد. توئیتهایی که حـــاوی نـــام روهینگیا هســـتند از 29 آگوســـت تا 5 ســـپتامبر 201۷ نسبت به ۷ روز ابتدایـــی این اتفاق، رشـــدی 99۴ درصدی داشـــت و حاال کـــه در روزهای پایانی ســـپتامبر هســـتیم این روند کامالً صعــــودی شــــده اســــت. هشــــتگهای #RohingyaMuslims،#PrayForRohingya و WeAreAllRohingya # از معروفترین هشتگها محسوب میشـــوند. هرچند این توئیتها از سراسر جهان انجام شده اســـت ولی بخش عمده آن از کشورهای مســـلمان همچون اندونزی، بنگالدش و مالـــزی بـــوده و البته امریـــکا و بریتانیا نیز جزو 01کشور نخســـت در زمینه ابراز همـــدردی با ایـــن مســـلمانان بودهاند. دیدبان حقوق بشر نیز با انتشار تصاویر ماهـــوارهای از وضعیـــت دهکدههای در حال ســـوختن، به جمع افرادی پیوسته اســـت که در توئیتر مخالفت خـــود را با عملکرد ارتش میانمار اعالم کردند. ■ بنگالدشنگرانترویجخشونت
تنـــش در میانمـــار واکنشهـــای مختلفی را در شـــبکههای اجتماعی به همراه داشـــته است و البته اخبار جعلی و شـــایعاتی نیز در میان اخبار مســـتند و واقعی دیده میشود. واقعیت این است که از ابتدای رانده شـــدن مســـلمانان از میانمـــار، بخش عمـــدهای از آنها راهی بنگالدش شدند و هرچند حاال دیگر این کشور روی خوشی به این مهاجران نشان نمیدهد ولی پیش از این بخشی از این آوارگان در بنگالدش سکونت یافتند. این کشور اما حاال نگران انتشار اخبار جعلی و فعالیـــت آنالین گروههای تروریســـتی احتمالـــی ایجـــاد شـــده از دل همیـــن آوارگان راه یافتـــه بـــه بنگالدش اســـت و میخواهد بحـــران میانمار در شـــبکه اجتماعـــی فیسبـــوک نمـــودی واقعی داشته باشـــد. در همین راســـتا در ۸روز گذشته، 5۳ پروفایل و صفحه فیسبوک را شناســـایی کرده تا از انتشار حرفهای سرشـــار از نفـــرت و نیز تبلیغ خشـــونت جلوگیری کند. «محمـــد علیم الزمان» رئیس واحـــد ضد تروریســـم بنگالدش از ایـــن کار که برخی بهعنوان سانســـور از آن یاد میکنند، بهعنوان راهکاری برای جلوگیـــری از ترویـــج خشـــونت در ایـــن کشـــور یاد کرد. وی ادامه داد: 10 پروفایل و 2صفحـــه فیسبـــوک در ایـــن مـــدت مسدود شـــده اســـت که برخی از داخل بنگالدش و برخی نیـــزاز بیرون هدایت میشدند. «محمد علیم الزمان» افزود: فیسبـــوک غالبـــاً از اینکـــه اطالعات را بهتفکیک و با جزئیات در اختیار ما قرار دهـــد خـــودداری میکند بنابرایـــن ما از راههـــای جایگزیـــن بـــرای ردیابی محل زندگـــی گرداننـــدگان ایـــن صفحههای فیسبوک کمک میگیریم و گاه مجبور بـــه حذف برخـــی پســـتها و صفحهها میشـــویم تا میـــزان تنش و خشـــونت به حداقل برسد.