پای روسها به حوزه جنوبی دریای خزر باز شد
ایران و روسیه دو تفاهمنامه امضا کردند
روسها در زمینه مطالعات و اکتشافات ذخایر هیدروکربوری توانمندی قابل توجهی دارند. شــــرکتهای نفتی این کشور از ســــیبری گرفته تا آفریقا پروژههای نفتی در دست دارند و تجربــــه و تکنولوژی آنها میتواند به توســــعه میادین نفت و گاز ایران نیز کمک کند. بویژه در پروژههای جدید و اکتشافی. بــــر این اســــاس بیژن زنگنــــه، وزیر نفت که برای شــــرکت در نوزدهمین نشســــت وزیران نفت و انرژی کشــــورهای عضو جیییسیاف (مجمع کشورهای صادرکننده گاز) به روسیه رفته، در حاشــــیه این اجالس دو تفاهمنامه با شــــرکت لوک اویل روســــیه امضا کــــرد. یکی برای مطالعات اکتشــــافی در دریای خزر و دیگری برای مطالعه در دشت آبادان که جنوب غرب ایران است.
درباره این یادداشت تفاهم واگیت الکپروف، مدیرعامل لوک اویل میگوید «برای گســــترش همکاریهای نفتی در بخشهای مختلف، عالقه دوجانبه وجود دارد.»
ایــــران بعــــد از ســــالها تمرکــــز بــــر میادیــــن نفــــت و گاز خلیــــج فــــارس اکنون بــــه فکــــر اکتشــــاف و توســــعه ذخایر هیدروکربــــوری دریای خزر نیز افتــــاده. هرچند که تاکنون در این بخش فعال عمل نکرده اســــت. این در حالی است که حتی برخی از این منابع مشــــترک هســــتند. شاید یک علت آن انــــدک بودن ذخایر هیدروکربوری در دریای خزر اســــت. بهطوری که آمارها نشــــان میدهد حــــدود 4 درصد از منابع نفــــت و گاز جهان در دریای خزر و نزدیــــک 60 درصد آن در خلیج فارس و دریای عمان واقع شــــده اســــت. با وجود این میلیاردها بشــــکه از ذخایــــر هیدروکربوری ایران در حاشــــیه جنوبی دریای خزر قرار گرفته و برخی کشورهای همجوار این دریا بخوبی توانســــتهاند میادین نفتی و گازی خود را توسعه دهنــــد و تولیدات هیدروکربــــوری خود را حتی صــــادر کنند. برای مثال کشــــورهای جمهوری آذربایجان و ترکمنســــتان سیاستهای اقتصادی و بودجه خود را کامالً وابسته به نفت و گاز اســــتحصالی از ایــــن دریا تدوین میکننــــد و نفت و گاز دریای خزر موتور محرک اقتصاد این کشور است. درحالی که ایران ذخایر هیدروکربوری قابل مالحظهای نسبت به این دو کشور در دریای خزر دارد و با وجود این تولید نفت و گاز آن از این دریا تقریباً صفر است. ■ توجه ویژه دولت به میادین دریای خزر
مدیرعامل شرکت نفت خزر در این باره به «ایران» گفت: دریای خزر یک منبع سرشــــار از پتانســــیلهای هیدروکربنی اســــت و در فرآینــــد تأمیــــن انــــرژی آتی کشــــور نقــــش قابل مالحظــــهای دارد. این موضوع را دولــــت دوازدهم میداند و بــــه دنبــــال افزایــــش تعامــــالت بینالمللی با اســــتفاده از مدلهای جدید قــــراردادی برای جذب ســــرمایه خارجی و انتقال تکنولوژی به کشــــور اســــت تا تولید نفــــت و گاز از آب عمیق دریای خزر حداکثر شــــود. محسن دالویز تفاهمنامه امضا شــــده با لوک اویل را مصداق این موضوع دانســــت و گفت: قرار اســــت با کمک این تفاهمنامه لوک اویل روســــیه مطالعات اکتشافی در حوزه جنوبی دریای خزر انجام دهد. او با اشاره به سابقه فعالیت لوک اویل در ۲1 کشور جهان اذعان کرد: این شرکت یکی از معتبرترین شرکتهای نفتی است و میتواند با استفاده از تکنولوژیهای روز دنیا میزان ذخایر ایران در دریای خزر را افزایش دهد. ضمن آنکه این همکاری از نوع مشــــارکتی اســــت و توانمندی آن بــــه ایران نیز منتقل خواهد شد. دالویز با اشاره به بسترهای ایجاد شده در شرکت نفت خزر و همچنین تجربیات و دانش بهدست آمده توسط متخصصان این شــــرکت در حــــوزه آب عمیق اظهــــار کرد: بهطور جــــدی در حال مذاکره با دیگر شــــرکتهای توانمند بینالمللــــی برای مشــــارکت و ســــرمایهگذاری در مطالعه، اکتشاف، توسعه و تولید نفت در دریای خزر نیز هستیم. ■ از سردار جنگل تا میادین اکتشافی
سهم ایران از ذخایر هیدروکربوری دریای خزر با همکاری روسهااحتماالًطیسالهایآیندهبیشترازامروزخواهدشد اما پیشبینیهای اولیه تا این لحظه نشان داده که سهم ایران از نفت خزر 0۲میلیارد بشکه بوده که در میادین نفتی سردار جنگل، چالوس، نور و رویان، رامسر و رودسر و چند منبع دیگر واقع اســــت. البته لــــرزه نگاری در همه مناطق انجام نشــــده و عمق معادن مشــــخص نیســــت. به همین خاطر تا پایان مطالعات شــــرکت نفت خزر و لوک اویل و دیگر شرکتهای توانمند بینالمللی، نمیتوان نســــبت به دقیق و اقتصادی بــــودن همه منابــــع ابراز نظر مطمئنــــی انجــــام داد. تا کنون شناخته شدهترین میدان نفتی و گازی ایران در دریای خزر که دارای کمترین ساحل یعنی حدود 600 کیلومتر است، میدان ســــردار جنگل اســــت. این میدان که در انتهای بخش مرزی ایران در استان گیالن واقع شده، 4۲کیلومتر طول و 61کیلومتر عرض دارد و از الیههای مختلفی تشکیل شده است.
مخزن آن در ســــال 0۸۳1 و در عمق 007متری از سطح آب، کشــــف و 01ســــال بعد (در ســــال ،)90 در پی مطالعات اکتشافی روی سکوی نیمهشناور امیرکبیر، یک الیه نفتی در عمق ۸۲7 متری در این مخزن هیدروکربوری کشــــف شــــد. گفته میشــــود میدان ســــردار جنگل، دارای 05هزار میلیارد فوت مکعب ذخیره «درجا»ی گاز است. میزان نفت درجای الیه نفتی این میدان نیز دو میلیارد بشکه است که نفت قابل اســــتحصال آن حدود 005میلیون بشکه برآورد شده است. البته میدان ســــردار جنگل محل مناقشــــه ایران و جمهوری آذربایجــــان قــــرار دارد و دوطرف تفاهــــم کردهاند تا تعیین تکلیف سهام متعلق به دو کشور از بهرهبرداری از این منابع امتناعکنند.