مرد میدان مجاهدت برای صلح

به بهانه برگزاری همایش ملی آیت اهلل هاشمی و هشت سال دفاع مقدس

میان آیتاهلل هاشمی رفســـنجانی و دفاع مقدس چه نسبتی وجود دارد؟ این سؤالی است که برای یافتن پاسخ آن، تالش متعهدانهای الزم است تا به حقیقت دست یابیم. چرا که تبلیغات پر حجم بر این نسبت وثیق سایه افکنده و ســـعی دارد از آن تعریفی حاشـــیهای و غیرواقعی به دست دهد، حال آنکه آیتاهلل از سال 1362 و قبل از عملیات خیبر فرماندهی جنگ را با فرمان امام خمینی(ره) برعهده داشته و پیش از آن نیز یکی از افراد مؤثر وتصمیم گیر در این ارتباط بوده و پس از جنگ نیز سکاندار مذاکرات صلح و اجرای قطعنامه 598 بود که یکی از دستاوردهای آن آزادی 48 هزار آزاده سرافراز و بازگشت آنان به آغوش میهن است. امام در هاشمی جوهرهای یافته بود که با اطمینان این موقعیت حساس را باوجود مشـــاغل متعدد و سنگین از جمله ریاست مجلس به او میسپارد. اما بـــد اخالقیهای جناحی بیاعتنا به این همه نســـبت هاشـــمی با دفاع مقدس را در شـــعار انحرافی «نوشـــاننده جام زهر به امام» خالصه کرده و مجاهدتهای خاموش وی را نادیده میگیرند. همایش هاشمی رفسنجانی و دفاع مقدس که یکشنبه گذشته در تاالر قلم کتابخانه ملی، از سوی انجمن اندیشه و قلم و با حضور جمعی از مسئوالن و چهرههای ماندگار دفاع مقدس و همچنین نسل پرسشگر، برپا شد تالشی بود در جهت معرفی و شناســـاندن این نســـبت، که بهعنوان قدم اول قابل قدردانی اســـت. البته اســـتقبال بینظیر از این همایش تا آنجا که در همان دقایق اول درهای ســـالن بهدلیل ازدحام جمعیت بســـته شده و به تعداد افراد نشســـته، افرادی ایستاده به ســـخنرانیها گوش دادند، براستمرار این گونه تالشها تأکید دارد. یکـــی از محورهای مطرح در معرفی چهره آیتاهلل هاشـــمی رفســـنجانی در ســـخنرانیهای این همایش، غلبه روح صلح طلبی ایشـــان بر خشونت جنگی باوجـــود فرماندهـــی کل جنگ بود. فاطمه هاشمی دختر بزرگ ایشان در رونمایـــی از ایـــن خصیصـــه پدر به نقل از ایشـــان میگویـــد: «آن روزی که امام پیشـــنهاد قبول مســـئولیت جنگ را بـــه من دادند، به امـــام گفتم؛ من به صلح فکر میکنم نه بـــه ادامه جنگ! امام یک لبخندی زدند حاال نمیدانم منظورش این بود که نمیتوانی جنگ را تمام کنی یا ایشان هم عالقه داشت که جنگ تمام شود.» آیـــتاهلل در نخســـتین جلســـهای که با ســـپاهیان و فرماندهان در جبهه برگزار میکنـــد صراحتاً میگوید: ما باید به صلـــح و پایان جنگ فکر کنیم. از این جهت باید یک پیروزی بزرگ را به دســـت بیاوریم بعد از آن پیروزی بزرگ به فکر صلح باشیم. البته خیلیها از این موضوع ناراحت بودند و متأسفانه نتوانســـتیم به آن پیروزی مورد نظر برسیم و صلح را دنبال کنیم.» فاطمه هاشـــمی به عنوان شـــاهدی صـــادق میافزاید: آیتاهلل هاشـــمی حتی در زمانی که جنگ را اداره میکرد، دارای روحیهای بیزار از خشونت بود. دکتـــر غالمعلـــی رجایی کـــه در ســـالهای پایانی حیات آیـــتاهلل از جمله مشاورین ایشان بوده اســـت در همین ارتباط میگوید: «من با ایشان چهار مصاحبه داشـــتم که با عنوان در آینه منتشر شـــده است. حدود 330 سؤال را طی دو ســـال با ایشـــان در میان گذاشـــتم. از جمله از ایشـــان پرسیدم اگر شـــما خدا را مالقات کنید و بخواهید حاصل عمر هشـــتاد و چند ساله خود را عرضه کنیـــد میگویید چه چیزی آوردهام؟ ایشـــان یک مکثی کرد، بعد گفت؛ فکر میکنم اول کار قرآن که از زندان شـــروع شد را مطرح کنم چون اگر کاری کرده باشم همین کاراست که متأسفانه مهجور مانده است. دوم ختم جنگ اســـت پرســـیدم؛ به چه دلیل؟ گفتند من با ختم جنگ جلوی کشـــته شدن بســـیاری از هموطنانم را گرفتم. من بالفاصله گفتم؛ وجلوی کشته شدن عراقیها! ایشـــان فرمودند؛ همینطور است چون عراقیها از ما بیشتر کشـــته میدادند؛ و ادامه دادند که من اساساً ازخونریزی و کشتن خوشم نمیآید. حتی اگر دشمن باشد. بعـــد فرمودنـــد: «ختـــم جنگ بـــرای من بســـیار اهمیت داشـــت حتی از کشـــته شـــدن عراقیها هم ناراحت میشـــدم ودلم میخواست آنها هم از خشـــونت جنگ رها شـــوند البته در ســـخنرانیهایم ناچار بـــودم و باید گـــزارش میدادم که در جبهههـــا چه اتفاقی افتاده اســـت. اما جاهایی که فرصت مناســـب پیش میآمد بیزاریم از جنگ را ابـــراز میکردم. یک بار آیـــتاهلل خامنهای به من فرمودند؛ شـــما از جریان جنـــگ قهرمان بیرون میآیید، من پاســـخ دادم، نمیخواهم قهرمان جنگ باشـــم، میخواهم قهرمان صلح باشم. برای همین وقتی وضعیت حلبچه را دیدم گفتم باید جنگ را تمام کنم.» رجایی در ادامه حرفهایش میافزاید: «من بهعنوان یـــک محقق میگویم هاشـــمی بـــه این کشـــور خدمت کرد اگـــر چه برخی میخواهند این خدمت دیده نشـــود و هنوز فعال هستند وحقد و کینه آنان تمامی ندارد.» آقای هاشـــمی صحبتی در همین راســـتا در ســـال 62 در جمع فرماندهان انجام داده اســـت که خود ایشـــان نســـخهای از آن ســـخنرانی را نداشـــت، روزی ایشـــان به من فرمودند: مـــن صحبتی کردهام بـــا فرماندهان جنگ ببین میتوانی نوار آن را بگیری! متأســـفانه این نوار تا آخر در اختیار ایشان قرار نگرفت.

فاطمه هاشمی: آیتاهلل هاشمی حتی در زمانی که جنگ را اداره میکرد، دارای روحیهای بیزار از خشونت بود