Iran Newspaper

روابط با جمهوري تاجیكستان را دریابیم

- كارشناس سياسي و روابط بينالملل

آنچــه طــي دوســال و نيم گذشــته بر روابطجمهور­ياسالمياير­انوجمهوري تاجيكســتا­ن گذشته اســت متأسفانه نه تنها شايســته اين دو كشــور نيســت بلكه اسفناك اســت. بدون تعارف بايد گفت در رسيدن اوضاع به اين درجه از زمختي و لختــي هر دو طرف تقصير دارند. در دو ســال اخير برخوردهاي متعددي توسط دولت تاجيكستان با نهادها و شهروندان ايرانــي بويژه دانشــجويا­ن تحت عناوين و بــا بهانههاي مختلــف انجام گرفت كه به هيچوجه شايسته روابط معمول بين كشورها نيست چه برسد به دوكشوري كه درميان كشورهاي موجود جهان باالترين ميزان قرابت، پيشينه تاريخي مشترك و ارتباط دوســتانه داشته همچنين ازعقبه فرهنگي، تاريخي و جغرافيايي مشترك برخوردارنـ­ـد. تنهــا يكــي از اين ســوابق و عاليق براي توقع افزونتر و توجه بيشتر به روابط دوجانبه كافي است. اگر قرار باشد كه بــد رفتاريها و بــد عهديهاي طرف تاجيكــي را بشــماريم طبعاً تعدادشــان كم نيست اما معموالً اينگونه بازگوييها مــرارت آور و تازهكننــد­ه تلخيهاســت و اكثــرا دولتهــا ســعي ميكننــد رفتارهــاي منفــي و عكسالعملي خود را حتي االمــكان بــه شــهروندان تعميم ندهند تــا باعث برانگيختن حس منفي درازمــدت در آحاد مردم نشــوند ولي در اين مورد متأســفانه خيلــي از مواقع اين مالحظــه هــم معمــول و منظور نشــده است. اما منصفانه اين است كه در مقام ارزيابــي قصور، كــم توجهي و بيتحركي طــرف ايرانــي را نيــز در ايــن مخمصــه يادآورشــو­يم. زماني نوع روابط بهنحوي بود كه بيشــترين كمك و بيشترين رفت وآمد با تاجيكســتا­ن صــورت ميگرفت، فعاليتهــا­ي عمرانــي و خدماتــي كــه در قالــب طرحهــاي مشــاركتي يا كمك مســتقيم انجام شــده بارها مــورد توجه كارشناســا­ن تاجيــك قــرار گرفتــه اســت و مــردم تاجيكســتا­ن نيــز بــر آن واقــف هستند. بويژه اين كارشناسان اقرار دارند كه كمكهــاي جمهوري اســالمي ايران در شــرايطي صــورت گرفت كــه بهدليل خــاص بودن وضعيت كشــور و ســودآور نبودن شــرايط، كمتــر كشــور خارجي به آن اقــدام ميكرد ولي درســالهاي بعد بهدليــل تنگناهــاي پيــش آمــده بويــژه وضع تحريمها عليه جمهوري اســالمي ايران، ادامــه اين روند را براي كشــورمان ممكن نساخت.ســفر آقاي محيالدين كبيــري رهبــر فعلــي حــزب نهضــت اســالمي تاجيكســتا­ن به ايران در ديماه ســال ۴۹۳۱ بــراي شــركت در نشســت كنفرانــس بينالمللي وحدت اســالمي نيز از جملــه موارد دلخــوري و اعتراض دولت تاجيكستان بوده است. طرفداران كبيــري تــا چند ســال پيــش حــدود يك ســوم قــدرت اجرايي كشــور را در دســت داشتند، ولي حزب نهضت اينك قريب به سه سال است كه توسط مراجع رسمي تاجيكســتا­ن غيــر قانونــي اعالم شــده و بسياري از فعالين آن زنداني شدهاند.

نــا معلــوم بــودن سرنوشــت ســرمايهگذ­اريهاي بابــك زنجانــي در حوزههاي مختلف در كشور تاجيكستان از موضوعــات ديگــري اســت كــه مايــه دلخــوري فــي مابين قــرار گرفته اســت، واقعيــت ايــن اســت كــه عكسهــا و گزارشهــاي متعــددي از حضــور بابك زنجانــي و مشــاركت وي در برنامههــا­ي ســرمايهگذ­اري در تاجيكســتا­ن با حضور مقامات رســمي اين كشــور وجــود دارد، طبعــاً دولتهاي نهــم و دهــم در ايران از اين حضور و ســرمايهگذ­اري پشتيباني ميكردهاند، اما اينك كه مشــخص شده وي يكــي از بدهكارترين افــراد به دولت و ملــت ايــران اســت، دولــت جمهوري اســالمي ايران انتظار پيگيري و همراهي بيشــتري از دســتگاهها­ي مســئول در تاجيكســتا­ن داشــته و دارد، اينكــه در رسانههاي تاجيكستان يا از قول مسئوالن آن كشــور گفتــه ميشــود ســرمايهاي بهنــام او در بانكهــاي اين كشــور وجود ندارد، البته اين ميتواند درســت باشــد، ميتوانــد ايــن ســرمايه گذاريهــا بهنام شــريكان، نزديــكان يا افراد محلــي يا در قالــب شــركتها و مؤسســات مختلــف باشد كه در اينجا توقع همراهي مسئوالن تاجيــك بــراي احصــاي ســرمايهها­ي مستقيم و غيرمستقيم وي و تالش براي تسويه بخشــي از بدهيها يا در حقيقت داراييهــا­ي مــردم ايــران منصفانــه و دوســتانه اســت و برداشــتي جــز ايــن از پيگيريها نبايد صورت گيرد.حسابرسي و روشــن شــدن تكليــف پروژههــاي ســرمايهگذ­اري ايــران در بخشهــاي مختلفي همانند، نيروگاه برق آبي سنگ تــوده دو، تونل دوســتي و تعــداد ديگري از اين اقدامــات و فعاليتها نيز از موارد درخواســتي دســتگاهها و شــركتهاي ايراني مرتبط اســت كه بايــد مورد توجه قرارگيرد، البته بهنظر ميرســد برخي از اين موارد درحال پيگيري و رفع مشــكل هســتند و بــه خويشــتندا­ري و همــكاري بيشتر طرفين نياز دارد.

نــا گفتــه نمانــد كــه در شــرايط پيش گفتهتبعاتت­يرگيروابطپ­ادشاهي عربستان با جمهوري اسالمي ايران و نياز مبرم دولت تاجيكســتا­ن بــه كمكهاي اقتصادي باعث شــد تا دولت عربستان براي خراب كردن رابطه ديرپاي دو ملت با كمكهايي نه چندان زياد اما مشروط بــر ايجاد تنگنا در روابــط با ايران تا حدي موفق شود.

بهنظر ميرســد با وجــود روابط گرم گذشــته، مشــتركات تاريخــي، فرهنگي، دينــي، زباني ...و نياز جدي تاجيكســتا­ن به همكاريهاي امنيتي با وجود مرزهاي طوالني و ناامن افغانســتا­ن، شــرايط بد اقتصادي اين كشور بويژه افزايش تعداد بيــكاران و افــت ارزش پــول ملــي كشــور در چند ســال گذشــته بخصــوص پس از اعمالتحريم­هاياقتصادي­عليهروسيه و در مقابل باور فرهنگي جدي ايرانيان به حفظ روابط نزديك، تحرك بخشيدن به روابط اقتصادي و حضور در بازار داخلي ايــن كشــور و منطقــه و همكاريهــا­ي سياســي، امنيتــي منطقــهاي، بايــد بــا قدري اغماض نســبت بــه ناماليمات و اتفاقات دو سه سال اخير اما تصميمات ســازنده واقدامات پيگيرانه صورت گيرد و در گذشــته باقــي نمانــد. بايد بــا توجه به عقبه قــوي روابط، نگاهي ســازنده به آينده داشــت، باورم اين اســت كه كشور تاجيكســتا­ن بهدليــل همــه اشــتراكات­ي كــه گفته شــد ميتوانــد بهعنــوان يكي از مناطق مطلوب گردشگري و اولويتدار براي ايرانيان قــرار گيرد ايران ميتواند از اين طريق بــازده اقتصــادي خوبي براي همدالن و همزبانان خود فراهم كند.

نبايد بيش از اين مهار كار را به دست رســانههاي غيــر دوســت يــا معانــدان و مخالفــان دو كشــور ســپرد كــه در ايــن مدت تالش وافري براي ايجاد بدبيني و مفارقت بين دو كشور انجام دادهاند.

 ??  ??

Newspapers in Persian

Newspapers from Iran