وحدت ملی، پادزهر تهاجم ترامپ

فکت شـــیت یا استراتژی جدیدی که از ســـوی کاخ سفید درباره ایران منتشر شده اســـت، بر مبنای تاش برای بهانهجویی دونالد ترامپ برای حل سایر مشکات با جمهوری اســـامی اســـت. ترامپ توجه چندانی به رفتـــار برجامی ایران ندارد بلکه بیشـــتر بهدنبال حل مشکاتاش در خاورمیانه و اعمال دیدگاههای امریکا در منطقه اســـت. بنابراین علی رغم اینکه ایران نشـــان داد که بـــه توافق برجام پایبند اســـت و بـــا وجود تأیید ایـــن مهم از ســـوی مقامات ســـازمان بینالمللی انرژی هســـتهای و سایر کشـــورهای عضو ،5+1 مقامات واشنگتن درصدد هستند تا سیاستهای مورد نظرشان در سایر زمینهها را مورد توجه ایران قرار دهند. اما این در حالی اســـت که خواســـتههای مورد نظر آنها در قالب برجام مورد مذاکره قرار نگرفته و اساســـاً احتمال مذاکره دوجانبه درباره این موضوعات هم از سوی جمهوری اســـامی انتظار نمیرود. در واقع موارد طرح شـــده در راهبرد جدیـــد ترامپ از جمله ادعاهایی که درباره مداخلهجویی ایران در منطقه مطرح شـــده اســـت، تکرار مواضعی اســـت که سالها دولتمردان کاخ ســـفید در مواجهه با قـــدرت منطقهای ایـــران مطرح کردهاند. پافشـــاری امریکاییهـــا در مخالفت با برنامههای موشـــکی ایران و تحمیل سیاســـتهای منطقهای خود بر ایران در حالی است که هیچ کشوری سیاستهای اساسی خود بویژه در مسائل دفاعی و امنیت ملیاش و حتی استراتژیهایی را که برای حفظ منافعاش در مناطق دیگر در نظر میگیرد با دیگر کشورها هماهنگ نمیکند. بویژه کشورهایی که صاحب قدرت هستند و کارکردشان در صلح و ثبات منطقهای تأثیر دارد هیچ وقت سیاست هایشان را با کشور دیگر تنظیم نمیکنند. در چنین شـــرایطی الزم اســـت که ایران رفتار خود را در قالب برجام و در قالب پایبندی کامل به اجرای تعهداتش همچون گذشته ادامه داده و از انفعال و نشان دادن رفتارهای هیجانی خودداری ورزد. در واقع ایران از یک ســـو نباید در برابر اقدامات کارشـــکنانه امریکا منفعل شده و با حفظ رایزنیهای ممتد خود با ســـایر طرفهای توافق هستهای، سیاست خود درباره برجام را حفظ کند. از سوی دیگر چون ترامپ توجه چندانی به رفتار برجامی ایران ندارد و بیشتر دنبال حل سایر مشکات است؛ آن مشکات را هم باید با یک روش غیر منفعانه و بر اســـاس ابتکار عمل و ترجیحاً یارگیری، اقناع عمومی و گفتوگو با سایر طرفهای بینالمللی پیش برد. الزمه پیگیری این رویکرد هم در درجه نخست بر انسجام و وحدت گروهها و جریانهای داخلی نســـبت به برجام مبتنی اســـت. انتقادات داخلی نسبت به برجام نباید سبب تزلزل اعتماد عمومی شـــود. انتقاد منصفانه و در مقابل پاســـخ انتقادکننده میتواند موجب شفاف شدن مواضع ایران و در عین حال افزایش اعتماد عمومی شـــود و تأثیرات مطلوب در سیاست خارجی و عرصه بینالمللی خواهد داشـــت. اما خارج شدن از این حد و تخریب از سوی منتقدان خاصه در چنین شرایطی که با کارشـــکنیهای مقامات کاخ سفید رو به رو هستیم میتواند به تضعیف قدرت چانه زنی ایران درباره توافق هستهای و کاهش قدرت تعامل با قدرت های بزرگ بینالملل بینجامد. در مجموع به نظر میرسد که به اقدامات اخیر ترامپ بیش از حد بها داده شده است. اگر چه توجه رسانهها اثرات مثبتی دارد اما باید مراقب بود که این توجه بیش از حد موجب ایجاد اضطراب عمومی در این مورد نشود.