نگاهی بدیع در سفرنامه نویسی و قهرمان گرایی

«نامههای روسی» و «تنها شجاعان» بسياری از ما به سفر مى رويم بىآنكه هيچ چشم باز و ذهن پذيرايى برای مشــاهده و تحليل دنيای تــازهای كــه به آن قدم نهاده ايم، داشــته باشــيم. كتاب «نامههای روســى» اثر «كوستين»، نويسنده اشــرافزاده و روشــنفكر فرانســوی، از حيــث فرم ســفرنامهای بىنظير است به گونهای كه سفرنامه نويســى و گزارشنويســى را مىتــوان از ايــن كتاب سرمشــق گرفت. كوستين در سال ۹۳۸1 به تشــويق بالزاک، داستان نويس بزرگ فرانســوی، به روســيه تــزاری مى رود و ســفرنامهاش را مى نويســد و چهار سال بعد آن را چاپ مى كند.

كتاب نامههای روســى ضمن آنكه به صورت غير مســتقيم مشــاهده گری در هنگام سفر را به ما ياد مى دهد، از حيث محتوا نيز اثری فوقالعاده است.

نويسنده در اين كتاب موفق شده به بهترين شكل ممكن ريشههای يک نظام استبدادی را در همه وجوه حياتش تشخيص دهد. باوركردنى نيست امــا تعريــف و تحليلى كه نويســنده از اســتبداد تــزاری ارائه مى كنــد تقريباً هيچ تفاوتى با اســتبداد اســتالينى در صد سال بعد ندارد. كوستين از عقب ماندگــى اقتصــادی، فســاد اداری، ســختگيریهای سانســور و بيرحمى ارتش روســيه سخن مى گويد و همه اينهــا با نثر زيبــا و البتــه ترجمهای خوب در دســت مخاطب قرار دارد. در جايــى از ايــن اثــر مىخوانيــم: «جامعــهای ديــدم كــه در آن هيــچ گونه خوشــبختى امكانپذير نيســت، زيــرا بشــر بنــا بــه قانــون طبيعتش، بــدون آزادی خوشــبخت نمىتواند بــود»؛ «در اينجــا ســتمگری در پوشــش عشــق به نظم صــورت مى گيــرد و مخفــى كاری بــر همــه چيــز حاكــم اســت» اين كتــاب را در ايران نشــر مركــز بــا ترجمــه باقــر پرهــام منتشــر كــرده اســت. عــالوه بــر اين كتــاب فيلم «تنها شــجاعان» only( )the brave بــه كارگردانــى «جــوزف كوسينسكى»، محصول 71۰۲ امريكا نيــز پيشــنهاد مىشــود. ايــن فيلــم درباره يک ماجرای واقعى اســت كه چهار سال پيش در شهری در ايالت آريزونــای امريــكا اتفاق افتــاد. در اين حادثه 14 آتشنشــان در تالش برای اطفای حريق در يک منطقه جنگلى كشــته شــدند اما توانستند يک شهر را از نابودی نجات دهند.

ايــن فيلم را پيشــنهاد مى كنــم چون به مخاطب فرصتــى مى دهد تا با قهرمانان واقعى آشــنا شود. ســينمای امريكا هميشه عادت داشته است تا قهرمانان تصنعى و خيالى به مخاطبانش عرضه كند؛ قهرمانانى از جنس سوپرمن و بتمن و مرد عنكبوتى. اما اين فيلم قهرمانان واقعى را به تصوير كشــيده و جدای از اين شــما را درگير اين پرســش مى كند كه قهرمان گرايى يعنى چه؟ «تنها شــجاعان» فيلمى اســت عالى با شخصيتهای واقعى و ملموس و شاخصهای توليدی باال.

■ همایــش دســتاوردهای باستانشناسی همايــش دســتاوردهای باستان شناسى در تپههای هگمتانه، امروز ساعت ۰1 در نگارخانــه پرديــس هنرهای زيبای دانشــگاه تهران برگزار خواهد شد. ■ نشستتخصصیدربارهتحوالتآشوریان نشســت تخصصــى ســيری در تاريــخ تحوالت آشوريان و جايگاه آنان در منطقه امروز ساعت 15:15 با سخنرانى ژاک بت كلياف، در دانشگاه تهران، دانشــكده ادبيات و علوم انسانى، طبقه سوم، تاالر كمال برگزار مىشود. ■ نشستیپیرامونزیستفرهنگیاستادان سلسله نشستهای زيست فرهنگى استادان با موضوع روايتى از كشمكش تدريس و تحصيل در دانشــگاههای هنــر ايــران، امــروز ســاعت 51تــا71 بــا ســخنرانى محمدرضــا مريــدی در ســالن كنفرانــس انجمــن جامعــه شناســى دانشكده علوم اجتماعى واقع در بزرگراه جالل آل احمد برگزار مىشود. ■ نشستنشرومدیریترسانه نشست نقد و بررسى نشر و مديريت رسانه امروز ساعت ۶1 تا ۸1 در سرای اهل قلم واقع در خيابان انقالب اسالمى، خيابان فلسطين جنوبى، كوچه خواجه نصير، پالک ۲ برگزار مىشود. ■ دیــدار با یــک خاطره مشــترک در مــوزه ملی ایران نمايشگاه «سيال و پالس؛ يک خاطره مشترک» از امــروز تــا 4۲ آبان ماه در مــوزه ملى ايران برپا خواهد بود.