برای شناخت مقوله <شر>

کتاب «سرشــت َشــر» نوشــته «دارل کوئــن» اثری خاص اســت که از رویکردهایــی گوناگون همچون اخالقگــرا و خردگرا به مقوله شــر میپــردازد. این کتاب که در ایران توســط نشــر هنوز منتشر شده به این نظریه میپردازد که منشــأ شــر برخالف آنچه همــگان میپندارنــد خشــونت نیســت بلکــه رنج ناشــی از جهل زیســتن اســت که به پریشانیهایی چون خودشــیفتگی ریاکاری، توهمات خیالبافانه، خیانت، اهریمنســازی از دیگران و جزم اندیشــی میپردازد. سرشــت َشــر در 9 فصل با عناوینی از جمله «آیا شــر رذیلت اســت؟»، «شــر، گریز از مدار خودشــیفتگی است»، «شــر، بددلیای خیالبافانه اســت» و «شر، بیتقوایی رذل اندیشــانه است» ...و تنظیم شده اســت. این کتاب در فصول خود وارد مقولههای اخالقگرا و خردگرا شــده و بویژه تالش دارد که این دو گرایش را با مفاهیمی اخالقی و روانشناسی مورد بحث قرار دهد. نویسنده در مقدمه این کتاب تأکید کرده اســت که اگر بعضی مفاهیم برای خواننده آشناست، بدیــن علت اســت کــه او خــود را در این نوشــتهها باز شــناخته اســت. دارل کوئن معتقد اســت کــه داعیه آمــوزش خودآگاهی به مردم را نداشــته و در واقــع نمیخواهــد آنها را با خودآگاهی از مقوله «شــر» نجــات دهد بلکه بر این عقیده اســت که به جای ویرانســازی «خود» باید آن را آنالیز کرد. او در این اثر بهدنبال این است که معنای جامعه راستین از دیدگاه اخالق گرایان و خردگرایــان را مورد بحث قرار دهد و ســر انجام نیــز میگوید که «مفاهیم دینی غربی رابطه بسیار دوری با مفهوم خباثت، ناکامی و درد و رنج دارد.»

سرشــت شــر همچنیــن ویژگــی دیگــری نیــز دارد؛ رویکــرد میــان رشــتهای. بــه گفته «بهار رهادوســت» مترجــم ایــن کتــاب جذابیت ایــن اثر در رویکــرد بیــن رشــتهای و پرداختــن بــه مقولــه شــر از ســه حــوزه فلســفه، روانشناســی و ادبیات اســت. بــه گفته مترجــم «وقتــی کــه دارل کوئــن از شــرارت ســخن میگویــد، منظــورش امری انتزاعی نیست بلکه او انسانی را به ما معرفی میکند که از نوع و جنس خود ما اســت، مثل خود ما برای شاد زیستن و خوشبختی رنج میبرد و چه بسا در این تالش جانفرسا به خطا رفته و گاه از پای در بیاید؛ فهم هجوم شر به گوناگونی حاالت انسان بستگی دارد و جز از راه ادراک حسی و درک رنجها ممکن نیست.»